Úr þjóðarbúskapnum - 01.12.1966, Blaðsíða 14

ÚR ÞJÓÐARBÚSKAPNUM
Mótun stefnu í launamálum.
En hversu þýðingarmikil sem almenn hag-
stjórnartæki eru, geta þau þó ekki komið nema
að takmörkuðum notum, svo framarlega sem
ekki er fyrir hendi sameiginlegur skilningur
á hlutverki launþegasamtakanna. Reynslan
sýnir, að í þessu efni er mikilla umbóta þörf,
ekki aðeins í okkar þjóðfélagi, heldur einnig
víðast hvar annars staðar. Skipulag og starfs-
hættir þessara samtaka hafa ekki tekið breyt-
ingum, sem svara til þess, hversu mjög áhrif
samtakanna hafa aukizt. Þau eiga því erfitt
með að móta og fylgja fram stefnu í launa-
málum, er sé í samræmi við þá almennu stefnu,
sem fylgt er í efnahagsmálum. Hér er um það
atriði í skipun efnahagsmála að ræða, sem
flestum nágrannaþjóða okkar veitist nú erfið-
ast viðureignar, og sem jafnframt skiptir hvað
mestu um framtíðarþróun þeirra mála. Þýð-
ing þessa atriðis er enn meiri hér en víðast
hvar annars staðar, vegna þeirra miklu ytri
áhrifa, sem tekjuþróun hér á landi verður fyrir
í sambandi við breytingar aflabragða og er-
lends verðlags á útflutningsafurðum okkar.
Hér kemur enn að nýju ljóslega fram nauðsyn
þess, að samræming geti í meginatriðum tek-
izt á milli sjónarmiða frjálshyggju og skipu-
lagshyggju, því það er af grunni slíkrar sam-
ræmingar, sem mótun heilbrigðrar stefnu í
launamálum hlýtur að spretta.
Niðurlag.
Ég hef nú lokið því yfirliti, sem ég hafði
ætlað mér að gefa í þessu erindi um frjáls-
hyggju og skipulagshyggju í stjórn íslenzkra
efnahagsmála. Þessu yfirliti væri þó ábóta-
vant, ekki sízt á þessum stað og þessari stundu,
ef ekki væri minnzt á þá staðreynd, sem er
svo auðljós, að mönnum sést harla oft yfir hana.
Hún er sú, að viturleg stjórn efnahagsmála
byggist á þekkingu á eðli efnahagslífsins og
lögmálum þess og vitneskju um ástand þess
og þróun. En þekking þeirra einna, sem bein-
línis fást við þessa stjórn, nægir ekki. Fram-
leiðendur og neytendur, sjálfir þátttakendur
efnahagslífsins, verða hér að eiga hlut að
máli. Á undanförnum áratugum hafa orðið
miklar framfarir hér á landi í þekkingu á efna-
hagsmálum og í miðlun þeirrar þekkingar.
Menn, sem útskrifast hafa frá Viðskiptadeild
Háskóla íslands hafa átt meiri þátt í þessari
þróun en flestir aðrir. En þrátt fyrir þessar
framfarir eigum við enn langt í land að ná
því stigi þekkingar í þessum málum, sem flest-
ar aðrar þjóðir hafa náð, og jafnvel ennþá
lengra í land, að því er miðlun þeirrar þekk-
ingar snertir. Vöxtur og viðgangur viðskipta-
deildarinnar hlýtur því að vera veigamikið at-
riði í öllum fyrirætlunum um bætta stjórn ís-
lenzkra efnahagsmála.
12