Fréttablaðið - 26.11.2015, Síða 26

Það er mikil óánægja í dag meðal aldraðra með kjörin! Sumir hafa ekki nóg fyrir brýnustu
nauðsynjum. En aðrir, mjög stór
hópur eldri borgara, hafa fyrir öllum
helstu útgjöldum en verða að horfa
í hverja krónu og eiga erfitt með að
veita sér nokkuð. Eldri borgurum
svíður mjög, að þegar þeir eru búnir
með sína starfsævi og komnir á eftir-
launaaldur, skuli þeir ekki geta haft
viðunandi kjör. Eldri borgarar eiga
það svo sannarlega inni hjá þjóð-
félaginu, að þeir geti átt áhyggjulaust
ævikvöld.
Það verður að gera
eitthvað róttækt!
Ég hef skrifað um kjaramál eldri
borgara í mörg ár en aldrei fengið
eins mikil viðbrögð við greinum
mínum eins og á þessu ári. Aldr-
aðir láta í ljós óánægju með kjör
sín. Það er mikil ólga og undiralda
í þjóðfélaginu vegna slæmra kjara
og áhugaleysis stjórnvalda á högum
eldri borgara. Margir aldraðir segja:
Það verður að gera eitthvað róttækt,
stjórnvöld hafa hundsað okkur
nógu lengi. Við verðum að fara í mál
við ríkið eða bjóða fram. Þannig er
tónninn.
Kjaranefnd Félags eldri borgara
í Reykjavik og nágrenni er nú að
kanna með lögfræðingum hvort
grundvöllur er fyrir því séð fara í
mál við ríkið vegna slæmra kjara
þeirra eldri borgara sem verst eru
staddir. Væntanlega verður komin
niðurstaða i það mál fyrir áramót.
Endar ná ekki saman
Einhleypur eldri borgari, ekkju-
maður, kom að máli við mig. Hann
hefur rétt rúmar 200 þúsund krónur
til ráðstöfunar eftir skatt á mánuði,
samanlagðan lífeyri frá almanna-
tryggingum og lífeyri frá lífeyris-
sjóði. Hann er með 60 þúsund
krónur úr lífeyrissjóði á mánuði en
vegna þess sætir hann skerðingu um
36 þúsund krónur mánaðarlega hjá
Tryggingastofnun, þannig að hann
fær ekki þar nema 156 þúsund
krónur á mánuði eftir skatt í stað
192ja þúsunda króna. Af þessum
rúmlega 200 þúsund krónum þarf
hann að greiða öll sín útgjöld, mat,
fatnað, húsnæðiskostnað, rafmagn
og hita, lyf, lækniskostnað, gjafir,
kostnað við rekstur á bíl og fleira.
Endar ná ekki saman hjá honum.
Hann kveðst ekki hafa efni á að
hreyfa bílinn. Hann á yfirleitt ekki
fyrir bensíni, svo bíllinn er oftast
óhreyfður.
Verður að neita sér um margt
Maður þessi greip til þess ráðs í
fjárhagsvandræðum sínum að taka
yfirdráttarlán í banka. Það bjargaði
honum um tíma en var skammgóð-
ur vermir enda gífurlegur kostnaður
af slíkum lánum. Nú hefur bankinn
gjaldfellt yfirdráttarlánið og maður-
inn er í sömu erfiðleikum og áður.
Hann verður alltaf að neita sér um
eitthvað eða draga það. Stundum
er það lækniskostnaður eða lyfja-
kostnaður en oftast bensín á bílinn.
Hann á erfitt með að kaupa nokkrar
gjafir.
Getur ekki tekið eðlilegan
þátt í samfélaginu
Þessi eldri borgari getur ekki tekið
eðlilegan þátt í samfélaginu. Í dag
þykir sjálfsagt að hafa tölvu og
bíl en það má heita, að þessi eldri
borgari hafi hvorugt, þar eð hann
getur lítið sem ekkert hreyft bílinn.
Og hann hefur ekki efni á tölvu. Það
er verið að brjóta mannréttindi á
þessum eldri borgara. Samkvæmt
76. grein stjórnarskrárinnar á ríkið
að aðstoða elli- og örorkulífeyris-
þega, ef þarf. Það þarf í þessu tilviki.
Verið að níðast á eldri borgurum
Þessi eldri borgari vill fara í mál
við ríkið vegna þeirrar kjaraskerð-
ingar, sem hann hefur orðið fyrir
í tíð fyrri ríkisstjórnar og þeirrar,
sem nú situr. Hann hefur leitað til
lögmanns, sem kannar málið fyrir
hann. Margir hugsa sjálfsagt eins.
Eldri borgarar eru gramir út í stjórn-
völd, þar eð það er verið að níðast á
þeim. Stjórnvöldum finnst sjálfsagt
að láta aldraða og öryrkja sitja á
hakanum. Þó engin leið sé að fram-
fleyta sér á þeim lága lífeyri, sem
stjórnvöld skammta lífeyrisþegum
(192 þúsund krónur á mánuði eftir
skatt til einhleypinga) þá hreyfa
stjórnvöld hvorki legg né lið til þess
að laga ástandið. Þau segjast ætla að
gera það næsta ár! Það er of seint.
Mikil gremja eldri borgara
út í stjórnvöld!
Björgvin
Guðmundsson
formaður kjaranefndar-
Félags eldri borgara í
Reykjavik og nágrenni Það er mikil ólga og undir-
alda í þjóðfélaginu vegna
slæmra kjara og áhugaleysis
stjórnvalda á högum eldri
borgara.
Í viðtali við dr. Hermund Sig-urðsson í Fréttablaðinu 12. okt. sl. segir hann óeðlilegt að 28%
íslenskra barna þurfi sérkennslu á
móti 8% norskra. Í áhersluramma
er 28% slegið fram með stóru letri
ásamt hlutfallstölum sem sýndu
slakt gengi íslenskra unglinga í
stærðfræði og náttúrufræði í PISA-
könnuninni árið 2012.
Ólík hlutföll um sérkennslu eru
athyglisverð í ljósi þess að Ísland
og Noregur aðhyllast sömu skóla-
stefnuna um ,,skóla án aðgrein-
ingar“ en skv. henni eiga allir rétt
á námi í almenna grunnskólanum.
Hlutfallstölur í báðum löndum
byggjast á að rúmlega 99% nem-
enda stunda nám í almennum
skólum auk hinna (>1%) sem eru
í sérskólum og sérdeildum. Hvað
skýrir muninn á hlutfallslegum
fjölda sem nýtur sérkennslu í
þessum tveimur löndum? Eru ein-
hver tengsl milli fjölda sérkennslu-
nemenda og frammistöðu landa í
PISA-könnunum?
Sérkennsla – ólík viðmið
Opinber hlutföll um nemendur sem
njóta sérkennslu á Íslandi og í Nor-
egi eru ósamanburðarhæf þar sem
þau fela ekki í sér sömu viðmið.
Á Íslandi felur sérkennsla í sér
aðstoð við þrjá eftirtalda hópa
nemenda:
1. Nemendur sem hafa fengið
formlega greiningu á námserfið-
leikum sínum og eru í almenna
skólakerfinu, í sérskólum og sér-
deildum.
2. Nemendur sem EKKI hafa
fengið formlega greiningu á náms-
erfiðleikum sínum. Í þessum hópi
geta verið nemendur sem t.d. bíða
greiningar eða eru taldir geta náð
sér á strik með stuttu inngripi við
nám eða hegðun.
3. Nemendur sem læra íslensku
sem annað móðurmál.
Hlutfall nemenda í sérkennslu
sem var rúmlega 28% á Íslandi
skólaárið 2014-2015, er meðaltal
úr átta landshlutum (hæst 32%,
lægst 22%). Allir nemendur telja
jafnt inn í 28% hlutfallið, hvort
sem þeir fá margar eða fáar sér-
kennslustundir, hvort þær fara
fram inni í bekk eða utan, í litlum
hópi eða einstaklingslega.
Í Noregi felur sérkennsluhlut-
fallið (8%) eingöngu í sér nem-
endur með formlegar greiningar
(sjá 1. lið), oftast frá sálfræðiskrif-
stofum sveitarfélaganna. Þetta eru
nemendur sem verst nýta námið af
þeim 25% sem einnig eiga í erfið-
leikum með það (Norges offent-
lege utgreiingar:2009:18). Undir-
ritaðri er ókunnugt um hvernig
skólar í Noregi mæta nemendum
með námserfiðleika en ekki form-
lega greinda (sjá 2. lið). Mér er hins
vegar kunnugt um að 7% norskra
nemenda með annað móðurmál
fengu kennslu í norsku sl. skólaár.
Sú kennsla er ekki skilgreind sem
sérkennsla (sjá 3. lið).
Annað dæmi um ólíka skil-
greiningu á sérkennslu og þar
með ósamanburðarhæfa við bæði
Ísland og Noreg er sú danska. Í
Danmörku eru eingöngu þeir
nemendur skráðir opinberlega í
sérkennslu sem fá að lágmarki 13,5
sérkennslustundir á viku.
Um tengsl milli sérkennslu og
PISA-kannana
Framangreint sýnir að saman-
burður milli landa á sérkennslu-
þörf nemenda út frá opinberum
tölum getur verið bæði varasamur
og villandi fyrir umræðuna s.s um
tengsl milli hlutfalls nemenda í
sérkennslu og árangurs í PISA.
Tölur um hvort tveggja voru í við-
talinu við Hermund birtar með
neikvæðum formerkjum. Hvernig
ber þá að túlka góðan árangur
í PISA-könnunum og hátt sér-
kennsluhlutfall eins og í Finnlandi
og Garðabæ (mbl. 12.12. 2013)?
Í fyrsta lagi ber að skoða það
sem liggur á bak við sérkennslu-
hlutföll. Í öðru lagi getur hátt
hlutfall sérkennslu verið jákvætt,
þ.e. bent til að þjónusta við fjöl-
breyttan nemendahóp sé góð.
Heimildir: 06spesialpedagogikk
2013:5; Nordisk forbund for specialpe-
dagogikk; www.hagstofa.is;
Sérkennsla – neikvæð
eða jákvæð þjónusta?
Opinber hlutföll um nem-
endur sem njóta sérkennslu
á Íslandi og í Noregi eru
ósamanburðarhæf þar sem
þau fela ekki í sér sömu
viðmið.
Rannveig Lund
lestrar- og sér-
kennslufræðingur
og félagi í Reykja-
víkur Akademí-
unni
Ve
rið
v
el
ko
m
in
í
ve
rs
lu
n
ok
ka
r a
ð
Sí
ðu
m
úl
a
16

O
pi
ð
m
án
-
fö
s
8:
30
-
17
:0
0
S
íð
um
úl
i 1
6
• 1
08
R
ey
kj
av
ík
•
S
ím
i 5
80
3
90
0
• w
w
w
.fa
st
us
.is
Ya
xe
ll
hn
íf
fy
rir
k
rö
fu
ha
rð
a
ko
kk
in
n
2 6 . n ó v e m b e r 2 0 1 5 F I m m T U D A G U rs k o ð U n ∙ F r É T T A b L A ð I ð
3
0
-1
1
-2
0
1
5

1
0
:1
2
F
B
0
7
2
s
_
P
0
4
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
4
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
2
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
3
1
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
7
2
D
-A
8
F
0
1
7
2
D
-A
7
B
4
1
7
2
D
-A
6
7
8
1
7
2
D
-A
5
3
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
8
B

F
B
0
7
2
s
_
2
5
_
1
1
_
2
0
1
C
M
Y
K