Náttúrufræðingurinn - 2011, Qupperneq 15

119
Tímarit Hins íslenska náttúrufræðifélags
5. mynd. A. Nývöxtur hraungambra á mold (fremri grein) og á vikri (aftari grein) eftir 145 daga. B. Nývöxtur melagambra eftir 75
daga. C. Nývöxtur tildurmosa eftir 75 daga. D. Nývöxtur engjaskrauts eftir 75 daga. – A. New growth on Racomitrium lanuginosum
branches grown on soil (front) and coarse tephra (back) after 145 days. B. New growth on whole Racomitrium ericoides branches
after 75 days. C. New growth on Hylocomium splendens branches after 75 days. D. New growth on Rhytidiadelphus squarrosus
branches after 75 days. Ljósm./Photos: Magnea Magnúsdóttir.
4. mynd. Hraungambrabútar á vikri eftir 105 daga ræktun. A. Ný hliðargrein vex út frá
meginsprota næstefsta hraungambrabúts (B2, sjá 1. mynd). Greina má rætlinga innan
hringsins vinstra megin fyrir neðan miðja mynd. B. Nývöxtur út frá gamalli hliðargrein
á næstefsta hraungambrabút (B2). – Racomitrium lanuginosum fragments grown on
lava slag after 105 days. A. New side branch growing off the main branch of the second
uppermost R. lanuginosum fragment (B2). Rhizoids can be seen within the red circle.
B. Regrowth off an older side branch on the second uppermost R. lanuginosum frag-
ment (B2). Ljósm./Photos: Magnea Magnúsdóttir.
greinum og út frá enda greina
(4. mynd), en á heilum greinum
sást nývöxtur einkum út frá enda
greina (5. mynd A). Eftir 145 daga
voru rætlingar farnir að myndast á
einstaka B1 bútum og á nokkrum
heilum greinum (4. mynd A).
Í mosahræringi var bæði tíðni og
lengd nýrra sprota af hraungambra
meiri í vikri en á mold þótt munur-
inn væri aðeins marktækur fyrir
lengdina (6. mynd).
Lifun og virkni heilla greina á
mold var 100% hjá öllum tegundum
á öllum mælidögum, nema hjá
hraungambra. Engjaskrautið varð
fyrst til að mynda nývöxt, u.þ.b.
15 dögum eftir að ræktun hófst.
Var vöxtur þess frábrugðinn hinum
tegundunum á þann hátt að megin-
greinar og hliðargreinar héldu áfram
að lengjast, ásamt því að nýjar hliðar-
greinar mynduðust (5. mynd D).
Hjá hraungambra, melagambra og
tildurmosa virtust megingreinin og
eldri hliðargreinar aftur á móti vaxa
lítið sem ekkert, en nýjar greinar
mynduðust út frá megingrein og
öðrum hliðargreinum og uxu nánast
undirlags og mælidags (1. tafla).
Virkni fjölgunareininga breytt-
ist einnig á mismunandi hátt eftir
mælidögum og var bæði marktækt
samspil á milli fjölgunareininga og
mælidaga og á milli fjölgunarein-
inga, undirlags og mælidaga (3.
mynd, 1. tafla). Á virkum bútum
sást nývöxtur bæði út frá megin-
mynd). Bæði lifun og virkni voru
ávallt mest hjá HG og B1 og var
hvergi marktækur munur á milli
þeirra (3. mynd). Ekki var marktækt
samspil á milli fjölgunareininga og
undirlags en á hinn bóginn breyttust
bæði lifun og virkni mismunandi
með tíma á mold og vikri, eins og
sjá má á marktæku samspili á milli
B
C D
A
BA
81_3-4_loka_271211.indd 119 12/28/11 9:13:44 AM