19. júní - 19.06.2007, Qupperneq 10

Sigurveig Guðmundsdóttir gegndi
formennsku í Kvenréttindafélagi
Íslands frá árinu 1969 til ársins
1971 þegar Guðný Helgadóttir
tók við. Sigurveig lifði mikla
umbrotatíma og upplifði flesta
sigra sem náðst hafa til þessa í
jafnréttisbaráttu íslenskra
kvenna. Hún var lengst af barna-
kennari í Hafnarfirði og sjö barna
móðir sem eigi að síður gaf sér
tíma til að vinna samfélaginu
gagn.
Varstu búin að vera lengi í
Kvenréttindafélaginu áður en þú
tókst við formennsku?
„Já, já, það var einhvern tíma í
kringum 1960 að ég gekk í
félagið og var í stjórn þess frá
1964­1971.“
Var áhugi á kvenréttindum og
jafnréttisbaráttu þér í blóð borinn?
„Það var fyrst og fremst uppeldið
á æskuheimili mínu sem réð því.
Pabbi var kvenréttindamaður og
mamma fylgdi því. Hann var
brautryðjandi lýðháskólanna en
var of snemma á ferðinni. Aðrir
tóku við því verki síðar og luku
því. Svo fór ég í Kvennaskólann
fimmtán ára og þar fékk kven­
réttindafræið að spíra. Óbeint þó
því það var aldrei talað beint um
það.
Ragnheiður Jónsdóttir kenndi
mér og Ingibjörg H. Bjarnason
var skólastjóri. Ingibjörg var
drottning. Maður talaði ekki við
Sigurveig Guðmundsdóttir
Vildi vera forystukind
sem héldi hópnum saman
Texti: Steingerður Steinarsdóttir
hana heldur stóð frammi fyrir
henni. Hún var okkur fyrirmynd.
Hún kenndi okkur hvernig við
ættum að bera okkur. Við áttum
ekki að ganga með hendur í
vösum heldur ganga reistar. Hún
kenndi líka hvernig við ættum að
hirða okkur, sinna tannvernd og
ýmislegt.“
Á þessum árum var ekki algengt
að konur færu í framhaldsnám.
Hvað varð til þess að þú gerðir
það?
„Nei, starfsréttindi höfðu varla
nokkrar konur nema kennslu­
konur og hjúkrunarkonur. Þess
vegna var sagt í frægri hátíðar­
ræðu á Hótel Borg þegar einn
skólamaður mælti þar fyrir minni
kvenna og sagði: „Móðir, kona,
meyja. Ekkert af þessu verður
sagt um kennslukonur.“ Óbein
áhrif frá Ragnheiði urðu til þess
að ég fór í Kennaraskólann. Hún
kenndi mér sögu sem ég hafði
mjög gaman af. Ég var barna­
kennari og kunni mjög vel við
starfið. Mér þótti afskaplega
gaman að vera í skólanum.“
Sigurveig átti fjóra drengi og þrjár
stúlkur. Hún vann alla tíð utan
heimilis. Hvernig gekk það fyrir
daga leikskólanna?
„Maðurinn minn hjálpaði mér við
húsverkin. Þegar samstarfs­
konur mínar kvörtuðu undan
eiginmönnum sínum sagði ég
aldrei neitt því minn maður vann
húsverkin á móti mér. Annars
hefðum við ekki getað rekið þetta
heimili. Engir leikskólar voru til en
fyrstu árin hafði ég stúlkur á
heimilinu. Unglinga sem
aðstoðuðu mig.“
Hvað var að þínu mati efst á baugi
þegar þú gegndir formennsku í
Kvenréttindafélaginu?
„Stórmál var bygging Kvenna­
deildar Landspítalans. Það var
ekki einfalt mál að berjast fyrir
því. Steinunn Finnbogadóttir kom
til mín með uppástungu að því
máli. Ég lagði einnig fram tillögu
um að Rauðsokkar fengju aðild
að Kvenréttindafélaginu, líklega
árið 1970. Sú tillaga var aldrei
bókfærð því þetta var á aðal­
fundi og miklar deilur voru á
fundinum. Fundarritara óx yfir
höfuð fundargerðin sem varð því
mjög léleg og mikið deilt um
hana síðar.“
Þér hefur þá fundist þið eiga það
margt sameiginlegt með
Rauðsokkum að sjálfsagt væri að
bjóða þeim aðild?
„Já, og ég lít þannig á að eðlileg
formennska sé í því fólgin að ég
væri eins og forystukind sem
alltaf vildi halda hópnum saman.
Ekki endilega á þann veg að ég
væri ein í framkvæmdunum
heldur fremur að ég leiddi. Ég
fann undir eins minn spámann
og leiðsögumann í félaginu og
það var Anna Sigurðardóttir. Við
vorum miklar vinkonur og ég
saknaði hennar mjög þegar hún
féll frá. Mér þótti vænt um Önnu.
Við vorum saman einn vetur í
öðrum bekk í Kvennaskólanum.
Hún var þar algert skólaljós, eins
og reyndar var alls staðar, hvort
sem var til munns eða handa. En
auðvitað stóð það ekki nema einn
vetur að við værum saman því
hún var látin hlaupa yfir bekk.
Hún var mikil gáfukona og hefði
átt að fara í háskóla því hún var
prófessorsefni. Það var hún sem
fór með mig á Rauðsokkafund
upp á Skólavörðustíg og þar hitti
ég þessar konur í Rauðsokka­
hreyfingunni. Þannig æxlaðist
það svo að þær vildu ganga í
Kvenréttindafélagið en eins og
áður er sagt upphófust mótmæli
þegar tillagan var borin fram.
Okkur Önnu Sigurðardóttur
fannst báðum að stefna Rauð­
sokka væri framtíðin.
En það var skiptingin milli
hægri og vinstri í stjórnmálum
sem réði miklu. Rauðsokkar voru
álitnar vinstri sinnaðar og pólitík
réð því að svona fór að Rauð­
sokkum var ekki boðin aðild að
KRFÍ sem ég álít að hafi verið
skaði fyrir félagið. Pólitíkin skipti
meira máli á þessum árum en
málefni og skipting milli hægri og
vinstri var skarpari. Eldri konurn­
ar voru líka hræddar við fram­
gangsmáta Rauðsokka.“
Kvenréttindafélaginu voru konurnar allar meira og minna
menntaðar. Sumar höfðu ekki prófgráðu upp á það en engu að
síður höfðu þær mikla menntun því þær komu úr einhverjum
hópum sem voru menningarhópar.
Nei, starfsréttindi höfðu varla nokkrar konur nema kennslukonur
og hjúkrunarkonur. Þess vegna var sagt í frægri hátíðarræðu á
Hótel Borg þegar einn skólamaður mælti þar fyrir minni kvenna
og sagði: „Móðir, kona, meyja. Ekkert af þessu verður sagt um
kennslukonur.“
10