Öldrun - 01.03.2002, Síða 7

7ÖLDRUN – 20. ÁRG. 1. TBL. 2002
senn, í músikþerapíu. Rannsóknin sýndi fram á mikla
breytingu á félagslegri hegðun sjúklinganna. (Millard
og Smith, 1989).
Árið 1994 framkvæmdi Melissa Brotons og Patty
Pickett – Cooper rannsókn sem bar yfirskriftina „Val
Alzheimerssjúklinga á mismunandi tónlistar starfsemi
s.s. söng, hljóðfæri, dansi/hreyfingu, leikjum og að
semja tónlist/spinna (improvisera)“. Tuttugu konur á
tveimur hjúkrunarheimilum sem voru greindar með
Alzheimer sjúkdóm tóku þátt í þessari rannsókn til að
finna út hver áhugi þeirra væri á ofangreindum
atriðum. Sjúklingarnir mættu tvisvar í viku, 30 mín. í
senn í litlum hópum (tveir til fjórir í hverjum hópi) í
samtals fimm músíkþerapíu tíma.
Í hverjum tíma var eitt tónlistaratriði kynnt og í lok
tímans voru sjúklingarnir beðnir um að segja til um
hvernig þeim fannst viðkomandi tími. Hver tími var
tekinn upp á myndband til að geta greint sjúklingana
eftir hvern tíma.
Útkoman varð sú að þátttaka í að semja tónlist/
spinna var þýðingarmikið minni en þátttakan við að
spila á hljóðfæri (einhvað fyrirfram ákveðið), að dansa,
syngja eða að leika tónlistarleiki. (Brotons og Pickett –
Cooper, 1994).
1996 framkvæmdi Alicia Clair rannsókn í Banda-
ríkjunum þar sem hún athugaði hvort að athygli
Alzheimerssjúklinga héldist betur við söng heldur en
þegar lesið var fyrir þau upp úr dagblöðum. 26
Alzheimerssjúklingar hittu hver fyrir sig Clair í 40 mín.
í senn í fjögur skipti. Tímanum var skipt niður í að lesa
úr dagblaði, syngja og svo að sitja í þögn. Sjúklingarnir
voru teknir upp á myndbönd sem síðan voru athuguð
á eftir. Í ljós kom að viðbrögð sjúklinganna voru mest
þegar sungið var, en þar á eftir þegar lesið var upp úr
dagblöðum fyrir þá. (Clair, 1996).
1999 framkvæmdi Linda A. Gerdner rannsókn þar
sem hún rannsakaði hvaða áhrif tónlist hefði á þung-
lyndi hjá fólki með Alzheimer sjúkdóm. Þetta athugaði
hún út frá GDS þunglyndismati. Í ljós kom að tónlistin
hafði mikil áhrif á þunglyndi sjúklinganna. (Gerdner,
2000).
Það er því vitað að músikþerapía hefur bætanleg
áhrif á hegðun Alzheimerssjúklinga og getur aukið lífs-
gæði þeirra. Áhrifin geta þó verið mismikil miðað við
hverja hegðun og hvern sjúkdóm.
Könnun
Vorið 2001 fékk ég leyfi til að framkvæma könnun í
samstarfi við Jón Snædal yfirlækni á Landspítala –
háskólasjúkrahúsi Landakoti og Berglindi Magnús-
dóttur sálfræðing sem einnig starfar á Landspítala –
háskólasjúkrahúsi Landakoti. Tilgangur þessarar
könnunar var að athuga hversu mikil áhrif músíkþer-
apían hefði á mismunandi þætti hegðunar hjá Alzheim-
erssjúklingum auk þess að athuga hvort að hún hefði
áhrif á þunglyndi hjá þeim sem það hefðu.
Hér á eftir langar mig til að segja örlítið frá þessari
könnun og hverjar niðurstöður voru.
Allar tilgáturnar sem athugaðar voru miðast við
þessa könnun sem varði í 4 vikur. Tilgáturnar voru átta
og eru þær eftirfarandi:
Fyrsta tilgáta var sú að músikþerapía hefði áhrif á
ofsóknir og aðrar ranghugmyndir hjá Alzheimerssjúk-
lingum.
Önnur tilgáta var sú að músikþerapía hefði áhrif á
ofskynjanir hjá Alzheimerssjúklingum.
Þriðja tilgáta var sú að músikþerapía hefði áhrif á
truflun á virkni hjá Alzheimerssjúklingum.
Fjórða tilgáta var sú að músikþerapía hefði áhrif á
árásarhneigð hjá hjá Alzheimerssjúklingum.
Fimmta tilgáta var sú að músikþerapía hefði áhrif
á dægurvillu hjá Alzheimerssjúklingum.
Sjötta tilgáta var sú að músikþerapía hefði áhrif á
tilfinninga truflanir hjá Alzheimerssjúklingum.
Sjöunda tilgáta var sú að músikþerapía hefði áhrif
á kvíða og fælni hjá Alzheimerssjúklingum.
Áttunda tilgáta var sú að músikþerapía hefði áhrif
á þunglyndi hjá Alzheimerssjúklingum.
Þátttakendur
Þátttakendur voru 8 Alzheimerssjúklingar á Land-
spítala – háskólasjúkrahúsi Landakoti. 4 sjúklingar
komu frá L – 1 öldrunarlækningadeild fyrir heilabilaða
og 4 sjúklingar komu frá L – 4 öldrunarlækningadeild
fyrir heilabilaða. Þátttakendur voru fæddir á bilinu
1909 – 1927. Kynjahlutfall voru tveir karlmenn á móti 6
konum.
Sjúklingar með blandaða Alzheimer greiningu
(Alzheimer vaskular) voru valdir af handahófi úr hópi
sjúklinga sem fyrirsjáanlegt var að yrðu lengur en 8
vikur á Landakoti.
Mælitæki
Þau mælitæki sem notuð voru eru eftirfarandi:
„The Global Scale for Assessment of Primary Degen-
erative Dementia“ (Reisberg, Ferris, Leon og Crook,
1982) er forpróf sem notað var til að greina sjúklingana
áður en sjálf könnunin hófst. Þetta forpróf er almennur
kvarði sem ætlaður er til að greina stígun sjúkdóms hjá
viðkomandi sjúkling.
Í forprófinu „The Global Scale for Assessment of
Primary Degenerative Dementia“ er Alzheimerssjúk-
dómnum skipt upp í sjö klínísk stig, það er frá 1. stigi
sem er engin vitsmunaleg hnignun til 7. stigs sem er
mjög mikil vitsmunaleg hnignun.
Með tilliti til könnunarinnar var æskilegt að þeir
sjúklingar sem valdir yrðu mældust á bilinu 5 – 6 í for-
prófinu.
Þunglyndismat fyrir aldraða - íslensk gerð (Geriatric
Depression Scale (GDS)) ( Yesavage, Brink, Rose o.fl.
1983). Höfundur þessa mats er Yesavage en íslenskar
þýðingar hafa Jón Eyjólfur Jónsson og Björn Einarsson