Són - 01.01.2006, Side 36

RÓSA ÞORSTEINSDÓTTIR36
eru heldur ekki sagðar fréttir,6 en sú íþrótt að færa fréttirnar í bundnu
máli hefur fljótt orðið vinsæl hér á landi og er fjöldi ljóðabréfa eftir
þekkt skáld og ýmsa hagyrðinga varðveittur í handritum allt fram til
loka 19. aldar. Langflest þessara ljóðabréfa eru byggð upp eins og
venjuleg sendibréf. Viðtakandanum er heilsað og þess óskað að bréfið
hitti hann eða hana við góða heilsu. Þá segir bréfritari fréttir af sjálfum
sér og sínum nánustu, síðan almennar fréttir og lýkur bréfinu svo á
heillaóskum og kveðjum til viðtakanda. Hve nákvæmlega fréttirnar
eru tíundaðar fer eftir sambandi viðtakanda og bréfritara, svo sem hve
nánum fjölskylduböndum þeir eru bundnir og hve vel viðtakandinn
þekkir umhverfi bréfritarans.7 Ljóðabréf sem aðeins segja af einum
ákveðnum atburði eru einnig til og eru þau oftast ort í léttum dúr og
líkjast meira gamanbrögum en venjulegum sendibréfum. Íslensk ljóða-
bréf hafa langflest verið ætluð til skemmtunar og afþreyingar með frá-
sögnum sínum og hafa þess vegna jafnvel verið talin náskyld rímna-
kveðskap.8 Venjulega eru þau ort undir rímnaháttum og er þá sama
hætti haldið út allt bréfið. Svo er einnig um það ljóðabréf sem hér er
birt, en það er ort undir þríhendu stikluviki.
Bréfið er varðveitt í handritadeild Landsbókasafns undir safnmark-
inu JS 237 8vo sem tilheyrir handritasafni Jóns Sigurðssonar forseta.
Undir safnmarkinu eru tveir handritabögglar með ýmsum ósam-
stæðum handritum frá mismunandi tímum. Handritin eru skrifuð af
ýmsum á 18. og 19. öld og hafa flest að geyma kveðskap af ýmsu tagi,
margt eftir nafngreinda höfunda. Ljóðabréfið er í böggli sem merktur
er JS 237 8vo b og er skrifað á sjö blöð sem eru saumuð saman í kver.
Ómögulegt er að segja til um hvort hér er um eiginhandarrit að ræða.
Höfundar er ekki getið í handritaskrá og ekki eru þar heldur upplýs-
ingar um hvernig bréfið komst í hendur Jóns Sigurðssonar.9 Á nokkur
handrit í bögglinum hefur Jón skrifað hvaðan hann fékk þau og
hvenær, en svo virðist sem í böggulinn hafi verið safnað handritum
sem Jón hefur eignast á ýmsum tímum úr ýmsum áttum.
Höfundur ljóðabréfsins er Solveig Eiríksdóttir (1805–1843) dóttir
Eiríks Jónssonar bónda á Naustum á Höfðaströnd og konu hans
Jórunnar Pétursdóttur. Eiríkur drukknaði á Skagafirði 24. desember
6 Bréfið er birt hjá Jóni Þorkelssyni (1888:388–389).
7 Góð dæmi um misjafnlega persónuleg ljóðabréf má til dæmis finna hjá Jóni Árna-
syni (1879:61–144).
8 Páll Valsson (1996: 395–396).
9 Páll Eggert Ólason (1927:663–664).