Són - 01.01.2012, Page 30

30 Gunnar Skarphéðinsson
hafi riðið til þings því að viðsjár eru miklar með mönnum og liggur
við að til átaka komi en „[…] við bárust79 vandræði með mönnum og
skilðust óhappalaust.“80
Sturla Sighvatsson fer sér að engu óðslega þegar hann hyggur á
hefndir eftir Sauðafellsför. Hann nær fram hefndum þremur árum
seinna (1232) þegar þeir synir Þorvalds Vatnsfirðings ríða um Dali
og telja sig vera í griðum. Þeir eru hálshöggnir eftir vasklega vörn og
er víg þeirra ein átakanlegasta lýsing Sturlungu. Þegar Sturla kemur
heim til Sauðafells spyrja menn tíðinda: „En er sögð váru, kvað Sol-
veig Vatnsfirðinga þá vita mundu, hverja grimmð þeir höfðu sýnt þar
í heimsókninni.“81 Við sjáum hér „ósvikna sögualdarkonu“ eins og
Einar Ól. Sveinsson kallaði Þorgerði Egilsdóttur en hún er samkvæmt
frásögn Laxdælu látin fylgja sonum sínum í selið þar sem Bolli, upp-
eldissonur hennar, er veginn til hefnda eftir fóstbróður sinn, Kjartan
Ólafsson.82
Haustið 1232 er þeim feðgum, Sighvati og Sturlu, stefnt utan fyrir
mótgang við Guðmund biskup Arason. Sturla fer fyrir þá báða en
Solveig og börn þeirra fara norður að Grund í Eyjafirði þar sem Sig-
hvatur býr ásamt konu sinni, Halldóru Tumadóttur, af ætt Ásbirninga.
Segir ekkert frekar af dvöl Solveigar í Eyjafirði en lesandinn ímyndar
sér að af þessari ráðabreytni megi sjá hversu öldin er ótrygg og hve
annt Sturlu er um konu sína og börn. Sauðafellsför gleymist engum.
Álfheiður Eyjólfsdóttir er kona nefnd. Hún var dóttir Eyjólfs Jóns-
sonar en hann var bróðir Keldna-Valgerðar, sem fyrr var getið, en hún
var móðir Solveigar. Þær Solveig og Álfheiður eru því systkinabörn.
Álfheiður þótti ólík frændum sínum og vinnur það til að skíra sig til
þess að Solveig fallist á frændsemi við hana.83 Orðalagið merkir að
hún hafi orðið skír eða hrein með eiði eða járnburði en við járnburð
voru menn látnir bera glóandi járn til þess að sanna sakleysi sitt. Þegar
svo Álfheiður er skír orðin segir Sturla að nú sé hún orðin erfingi að
hálfum Oddastað og gerir svo kröfu um hálfan staðinn síðar. Hér er
um gríðarlega hagsmuni að ræða því að Oddastaður var talinn einn
79 berast við: ‘líða hjá, falla niður’.
80 Sturlunga saga I (1946:334–335).
81 Sturlunga saga I (1946:357).
82 Íslenzk fornrit V (1934:xiii): „Þorgerður Egilsdóttir er ósvikin sögualdarkona, heil steypt,
svo að hvergi er smíðagalli á, stórlát og stórgerð, skapmikil og hörð, vinur vina sinna,
en heiftúðug, þegar hún þykist eiga einhvers að hefna […].“ Þessi lýsing Einars Ólafs á
Þorgerði er raunar ekki fjarri þeirri mynd sem Sturlunga dregur upp af Solveigu.
83 „[…] Solveig vildi eigi taka við frændsemi hennar [Álfheiðar], áðr hon skírði sik, því
at hon þótti ólík frændum sínum í skapi og atferði.“ Sturlunga saga I (1946:409).