Són - 01.01.2012, Side 118

118 Kristján Jóhann Jónsson
einnig ljóst að ekki býr allt sem við skynjum í sama heiminum. Ljóðmæl-
andi veit að orðræða veruleika og skáldskapar er af tvennum toga.
Í upphafi kvæðisins er talað um tvo heima sem sögumaður segir að
séu harla ólíkir en þó báðir sannir. Annars vegar er það hinn áþreifanlegi
reynsluheimur „sem ekkert ýkir“ en hins vegar „veröld hugarburðarins“.
Þar er miklu víðlendara og þar gengur hugvitið aldrei til þurrðar. Þar er
sagt í platónskum anda að ‚skáldsögnin’ skapi margs kyns skuggamyndir
af tilverunni en hún sæki líka „ást og gleði, sorg og syndir“ í brunn hugans.
Skáldskapnum er í kvæðinu líkt við skip – og það skip er ekki skorðað af
sögunni heldur flýtur það laust á hafi skáldskaparins. Farmurinn í skipinu
er „drengskapur og ástarblíða“ Búa og Fríðar Dofradóttur:
Óðarfleyi fram er hrundið
fyrir Dofra klettasloti,
skorðum sögu’ er skip ei bundið,
en skáldsagnar er laust á floti;
segl úr skjalli upp er undið,
óskabyr svo ferjan noti
Búa’ og dóttur Dofra Fríðu
drengskap fermd og ástarblíðu.13
Ríma Gríms byrjar ekki á hefðbundnum mansöng til þess að hylla
viðstaddar konur. (Ég held reyndar að gömlu rímnaskáldin hafi gert
það til þess að blíðka kvenfólkið og sníkja af því mat en þá kenn-
ingu er erfitt að sanna.) Símon hóf sitt kvæði á því að reyna að koma
sér í mjúkinn hjá Matthíasi en inngangur Gríms talar til lesenda um
skilning og lífssýn. Búarímur Gríms hefjast á bókmenntafræðilegum
formála um sögukvæðið sem framundan er. Þar er heiminum skipt
í tvennt milli orðræðu veruleika og skáldskapar. Annars vegar er hin
„réttorða saga sem reikningsglögg ristir á spjöld það sem starfað er“ og
hins vegar „hin víðlenda veröld hugans þar sem hugvitið gengur aldrei
til þurrðar og alvaran býr undir hjúpi ævintýrsins“. Ævintýrið er saga
af drengskap og ástarblíðu sem á rætur sínar í norrænum fjöllum, þar
sem meiri hluti kvæðisins gerist. Mannlegar dyggðir og tilfinningar
eiga heima í orðræðu skáldskaparins þar sem „skáldin spara ekki hug-
vitið“.
13 Grímur Thomsen 1934: 143.