Són - 01.01.2012, Side 137

„Óðarfleyi fram er hrundið“ 137
menn ingar, rétt eins og evrópsk menning hvílir á þeirri grísku.
Menningarlegur grundvöllur þjóðríkja er að sögn Gríms eins og
bernskan í lífi mannanna. Þangað er hægt að sækja styrk. Íslensk
menning er jafngild bernsku og þroska Skandinavíu og hana ber að
elska og virða sem slíka:
Fyrir þroskaðan mann er það endurfæðing hugar og hjarta að
heimsækja þá staði þar sem hann lifði og lék sér barn, rétt eins
og þjóðunum er það endurfæðing þjóðernis að halda til sinna
andlegu heimkynna öðru hverju og bergja á æsku úr minningum
æskunnar. Og Norðrið, herrar mínir, ef það vill endurfæðast,
ekki einungis þjóðlega heldur einnig sögulega og skáldlega, verð-
ur það sannarlega að snúa sér af alvöru að bernskuminningum
sínum og sökkva sér í sinn forna Anda, þar sem hann hefur
varðveist í öllum formum – í íslenskum bókmenntum.58
Þetta er reyndar skýringin á því hvers vegna Búi getur barið að dyrum
á norskum klettavegg og fundið þar inni í norskri náttúru ást og
bræðralag sem er andstæða við hinn mannlega samtíma hans, morð-
hug Haralds harðráða og annað þvíumlíkt. Þegar hann leggur líf sitt í
hendur tröllanna bregðast þau ekki eða eins og segir í kvæðinu: „...þá
var nægt af trygðatröllum“ (194) en það hefur breyst.
Árið 1846 birtist reyndar einnig greinaflokkur eftir „Mag. Gr.
Thomsen“ í Nordisk Literatur­Tidende, alls fjórar greinar, sú fyrsta í maí,
tvær í júní og sú fjórða og síðasta í júlí. Titill greinaflokksins er „Den
islandske Literaturs Charakteristik“.
Að mati greinarhöfundar einkennast bókmenntir allra þjóða af
skapgerð og lífsbaráttu þjóðarinnar, sögu hennar og uppruna. Geri
þær það ekki að séð verði, geta þær ekki kallast þjóðarbókmenntir.
Nefnt er að þjóðirnar virði meira en allt annað það sem er sérstakt,
frumlegt og sprottið úr jarðvegi þjóðar og náttúru. Krafa þjóðanna
um sjálfsþekkingu sé jafnframt krafa um þekkingu á listinni. Hún sé
58 „Ligesom det for den modne Mand er en Hjertets og Aandens Gjenfødelse at besøge
de Stæder, hvor han som Barn levede og legede, saaledes er det for Folkene en Natio-
nal-Gjenfødelse engang imellem i Aanden at drage til deres Hjem og drikke Ungdom
af Ungdomsminderne. Og Norden m. H., hvis det vil gjenfødes, ei blot folkelig men
ogsaa historisk og poetisk, saa maa det sandelig med Alvor tye til sine Barndoms-
minder, og fordybe sig i sin egen gamle Aand, saaledes som den i alle Former findes
bevaret i – den islandske Literatur“ (Grímur Thomsen 1846a: 34).