19. júní - 19.06.2010, Blaðsíða 47

Hildur og Þóra Sigríður
höfðu báðar starfað lengi hjá
Máli og menningu þar sem
karlar réðu ferðinni, eins og hjá
öðrum bókaforlögum. „Okkur
langaði að breyta áherslunum.
Flestar ákvarðanir í fyrirtækinu
voru teknar af körlum,“ segir
Hildur en hún keypti hlut
Þóru árið 2002 og hefur rekið
fyrirtækið ein síðan.
Hildur segir að bókaútgáfa
á Íslandi sé áhættusöm. Markaðurinn sé lítill og mesta bóksalan
fari fram fyrir jólin. Hildur vill þó ekki meina að það sé erfiðara
fyrir konu að stýra bókaútgáfu þótt vissulega hafi þetta alltaf
verið karlaheimur. „Þetta hefur örlítið breyst á undanförnum
árum því konur hafa verið að koma inn sem meðstjórnendur.
Maður sér hins vegar víða erlendis að konur eru í háum stöðum
hjá bókaforlögum.“
Önnur áhersla
Er önnur áhersla á bókmenntir sem gefnar eru út af konum
en körlum?
„Við teljum það. Okkur áhersla hefur verið að búa til bækur
sem konur vilja lesa, bækur sem konur skrifa og fyrir konur. Það
hefur gengið vel. Ef við fáum áhugaverða bók sem karl skrifar
þá gefum við hana auðvitað út líka. Þótt við leggjum áherslu á
konurnar þá viljum við starfa á jafnréttisgrundvelli. Konur eru
mjög duglegar að lesa og eru bókmenntaunnendur. Það er dýrt
að gefa út bækur og þær hafa stuttan líftíma á markaðnum.
Þess vegna getur bókaútgáfa verið áhættusöm.
Við höfum líka gefið út fjölda af handbókum. Bækur sem
rækta hugann, sjálfshjálparbækur, ferðabækur og bækur sem
stuðla að bættri líðan; þ.e. heilsubækur. Einnig erum við með
hefðbundnar bækur eins og skáldsögur og ævisögur,“ segir
Hildur ennfremur.
Vinsælar handbækur
Salka gefur út bækur allt árið og hefur nýlega sent frá sér
útivistarbækur með 25 gönguleiðum um höfuðborgarsvæðið
og Fjallabók barnanna en þær hafa hitt í mark. „Hefðin á Íslandi
hefur verið sú að kaupa bækur einungis til jólagjafa og enn eimir
eftir að þeirri hefð. Fólk kaupir handbækur hins vegar allt árið.
Einnig höfum við gefið út dagbók fyrir konur sem er hönnuð
og ritstýrð af konu og við erum ákaflega stoltar af. Í hverri
viku á kona smellin orð sem við myndskreytum í dagbókinni.
Um leið styðjum við gott málefni því hluti ágóðans rennur til
góðgerðamálefna.“
Bók um kvennafrídag
Þegar kvennafrídagurinn átti þrjátíu ára afmæli árið 2005 gaf
Hildur út bók um þennan merka viðburð í íslenskri sögu. Þar
var rætt við konur sem komu að deginum, sagan bakvið tjöldin
tekin saman og haldið til haga merkum staðreyndum. „Mér
fannst verðugt verkefni að gefa út þessa bók í tilefni afmælisins,“
segir Hildur og bætir við: „Hildur Hákonardóttir, sem tók þátt í
kvennafrídeginum, vann bókina með mér. Bókinni var vel tekið
enda var mikið lagt í hana. Hún er enn fáanleg,“ segir Hildur og
við fengum leyfi til að birta hluta úr kafla bókarinnar.
Úr bókinni Já, ég þori, get og vil
Hvar kviknaði hugmyndin að kvennafrídegi?
Í sjálfu sér skiptir ekki máli hvar hugmyndin kviknaði þótt það
væri gaman að vita það. Hún var einfaldlega rökrétt afleiðing
baráttunnar fyrir launajöfnuði og lýsti einlægri löngun til að sýna
fram á hvað vinnuframlag kvenna var mikið – jafnt í íslensku
þjóðfélagi sem í öðrum þjóðfélögum, inni á heimilum og úti á
vinnumarkaðnum. Það er þekkt úr mannkynssögunni að sama
hugmynd sprettur oft upp á sama tíma á fleiri en einum stað án
þess að nokkurt samband virðist vera á milli. Það er til vitnis um
að þróun er komin á ákveðið stig.
Nýstárleg hugmynd
Björg Einarsdóttir segir frá: „Hugmyndin um að konur
sameinuðust um að leggja niður vinnu samtímis barst hingað
erlendis frá. Hér á landi tók hún breytingum og aðlagaðist
aðstæðum. Á fundi í Norræna húsinu í ársbyrjun 1973, sem
Rauðsokkahreyfingin hélt til kynningar á starfsemi hreyfingarinnar,
var í almennum umræðum sagt frá nýstárlegri hugmynd.
Frásögumaður, ein þeirra kvenna sem frá upphafi hafði verið virk
í Rauðsokkahreyfingunni, hafði á ferðum sínum erlendis heyrt um
það rætt að allar konur í heiminum ættu að taka sig til og leggja
niður vinnu samtímis í einn dag og sýna þannig í eitt skipti fyrir
öll hver hlutur þeirra væri á heimsbyggðinni. Raunar mun sömu
hugmynd hafa verið komið á framfæri hjá hreyfingunni 1970.“
Verkfall kvenna
Verkfall kvenna er fyrst orðað meðal rauðsokka, svo staðfest
sé, á kynningarfundi Rauðsokkahreyfingarinnar í Norræna húsinu
19. október 1970, og það var Vilborg Dagbjartsdóttir sem það
gerði. Frá því er sagt bæði í Vísi og Þjóðviljanum. Í Vísi segir að á
fundinum hafi á ýmsan hátt kveðið „við nýjan tón, þar sem voru
veggspjöld með ýmsum athugasemdum og fræðslu sem hengd
höfðu verið upp og einnig hvatning Vilborgar Dagbjartsdóttur um
að konur fjölmenntu á áheyrendapalla borgarráðs, að giftar konur
gerðu verkfall í einn dag, svo að minnst sé á tvær uppástungur
hennar“. Í Þjóðviljanum segir að Vilborg Dagbjartsdóttir hafi
flutt „skörulega ræðu um slæma aðstöðu útivinnandi mæðra
og benti á tillögu sem Adda Bára Sigfúsdóttir lagði nýlega
fram í borgarstjórn um að giftum konum verði séð fyrir dagvist
handa börnum sínum og þeim þannig gert kleift að stunda
nám eða vinnu utan heimilis. Yrði tilkoma slíks dagvistarheimilis
ómetanlegur áfangi, og lagði hún til að konur sýndu áhuga sinn á
málefni þessu í verki með því að mæta á áheyrendapöllum þann
dag sem tillagan yrði afgreidd eða grípa til róttækari ráðstafana,
svo sem efna til verkfalls.“
(Millifyrirsagnir eru blaðsins) a
47
Bókin um kvennafrídaginn kom út árið 2005 þegar
kvennafrídagurinn átti 30 ára afmæli.
Myndskreyting sem Hildur Hákonardóttir gerði fyrir
kvennafrídaginn 1975 og birtist í bókinni
Já, ég þori, get og vil.
46-47 Salka.indd 3 6/2/10 2:05:47 PM