19. júní


19. júní - 19.06.2010, Blaðsíða 24

19. júní - 19.06.2010, Blaðsíða 24
24 Gerður Kristný var aðeins fimm ára þegar kvennafrídagurinn var haldinn á Íslandi árið 1975 og tíu ára þegar Vigdís Finnbogadóttir var kjörin forseti Íslands. Hún er því af þeirri kynslóð kvenna sem hefur alist upp með kvennabaráttunni. „Ég var nýlega í fertugsafmæli vinkonu minnar, Brynhildar Björnsdóttur, sem gerði sér lítið fyrir og söng tvö lög af plötunni Áfram stelpur!, sem kom út í tengslum við kvennafrídaginn. Aðrar vinkonur mínar í þessari veislu sögðust hafa alist upp við þessa tónlist og þekktu hana vel. Ég kynntist henni hins vegar ekki almennilega fyrr en árið 2005 en þá var verið að selja diskinn út úr bíl á Austurvelli í tilefni 30 ára afmælis kvennafrídagsins. Um sumarið, það sama ár, hafði ég farið til Svíþjóðar og kynnst Gunnari Edander sem samdi lögin á plötunni. Hann er stórkostlegur lagahöfundur og við urðum ágætir vinir. Ég keypti diskinn af honum og spila hann oft. Ég þekki því lögin orðið betur á sænsku en íslensku,“ útskýrir Gerður. Virðingin fyrir strákunum Móðir Gerðar Kristnýjar, Ingunn Þórðardóttir, er hjúkrunarfræðingur og braust til mennta af eigin rammleik. „Foreldrar mínir hvöttu mig líka til að mennta mig, enda sagði pabbi mér einhverju sinni að án góðrar menntunar fengi ég ekki vellaunað starf þar sem ég væri kvenmaður. Þau höfðu mikinn metnað fyrir mína hönd. Annars voru kvenréttindi ekki rædd á heimilinu frekar en önnur pólitík. Ég var hins vegar ekki há í loftinu þegar mér fór að finnast viðhorf umverfisins til mín og vinkvenna minna öðruvísi en strákanna í kringum mig. Það var einfaldlega meiri virðing borin fyrir t.d. skoðunum þeirra og áhugamálum,“ rifjar Gerður upp. Hún segir að eftir því sem hún eltist hafi hugurinn opnast frekar fyrir baráttu kvenna og hún hafi farið að hlusta eftir henni. „Margar sterkar jafnréttiskonur voru auðvitað komnar fram á sjónarsviðið. Ég var líka svo heppin að hafa þær dr. Sigrúnu Stefánsdóttur og Helgu Kress sem kennara í Háskóla Íslands. Svo hnaut ég ung um bækur höfunda sem létu jafnréttisbaráttuna sig varða, s.s. Auðar Haralds og Svövu Jakobsdóttur. Ekki varð það nú til að draga úr áhuga mínum á kvennabaráttunni.“ Sextán ára kjörtímabil Vigdísar Finnbogadóttur hafði vissulega áhrif á þær ungu konur sem voru að vaxa úr grasi. Gerður var ein af þeim. „Vigdís hafði hiklaust mikil áhrif á kynslóðina mína. Hún gerði íslenskri tungu og menningu hátt undir höfði og hafði djúpa þekkingu á hvoru tveggja. Eftir því hjó ég auðvitað því að frá barnsaldri ætlaði ég mér að verða rithöfundur.“ Karlar hampa hverjir öðrum Gerður telur eðlilegt að karlar og konur búi við sömu réttindi. „Hvernig er líka hægt að vera á móti því?“ spyr hún. „Ég leit alltaf svo á að ég væri jafnvíg karlmanni en þegar út á vinnumarkaðinn var komið fór ég að átta mig betur á að konum var gert erfiðara fyrir. Einhverju sinni var ómenntaður karlkyns jafnaldri minn ráðinn í sama starf og ég hafði þurft að hafa fyrir að komast í – og það ekki án þess að þurfa að svara því hvort ég ætlaði mér að eignast börn á næstunni. Því hafði jafnaldri minn ekki þurft að svara. Vinnuveitandinn sagði mér að jafnaldri minn hefði minnt hann á hann sjálfan þegar hann var ungur. Ég hugsaði með mér, skyldi ég nokkurn tíma eiga eftir að hafa yfirmann sem réði mig í vinnu út á það? Konur þurfa að þétta raðirnar og standa saman til að ná fram jafnrétti á vinnumarkaðnum, t.d. í launum. Ég hef Gerður Kristný rithöfundur Gerður Kristný rithöfundur er femínisti og hefur alltaf látið málefni kvenna sig miklu skipta. Hún hvetur konur til að standa betur saman. Gerður Kristný ætlar að taka þátt í kvennafrídeginum í haust og hlakkar til hans. UPPHEFÐ einnar sáldrast yfir okkur hinar Gerður hefur hlotið margvísleg verðlaun og viðurkenningar, m.a. Bókmenntaverðlaun Halldórs Laxness fyrir skáldsöguna Bátur með segli og allt. Auk þess hlaut hún Bókaverðlaun barnanna árið 2003 fyrir Mörtu smörtu, tilnefningu til Íslensku bókmenntaverðlaunanna fyrir ljóðabókina Höggstað árið 2007 og Bókaverðlaun bóksala fyrir Garðinn. Hún fékk líka Blaðamannaverðlaun Íslands árið 2005 fyrir bókina Myndin af pabba – Saga Thelmu. 24-27 Upphefð Gerður Kristnypil2 2 6/2/10 11:18:43 AM

x

19. júní

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: 19. júní
https://timarit.is/publication/671

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.