19. júní - 19.06.2010, Blaðsíða 36

Finnur þú fyrir því að vera kona í því sem einu sinni var kallað
karlastarf?
Staðalmyndir eru oft mjög sterkar innan ákveðinna
atvinnugreina og það á svo sannarlega við um prestastéttina.
Margir virðast halda að það séu aðeins alvarlegir miðaldra,
grásprengdir karlar sem geti sinnt prestsþjónustu. Þannig að
það er ekki bara að prestastéttin sé mjög hefðbundin karlastétt
heldur eiga þeir karlar sem starfinu sinna einnig að vera einnar
tegundar. En viðhorfin eru að breytast og fólk verður opnara fyrir
fjölbreytileikanum.
Ég upplifði það á fyrstu árunum í prestsþjónustu að fólk vildi
ekki þiggja þjónustuna af því að ég væri kona og þar að auki
ung kona en ég vígðist árið 1992. Ég var t.d. búin að vera vígð í
heilt ár þegar mér var treyst til þess að jarða í prestakallinu sem
ég þá þjónaði. Í dag hefur orðin mikil breyting á og það heyrir til
undantekninga að fólk vilji ekki þiggja þjónustu mína.
Ertu meðvituð um það að eitt sinn datt engum í hug að kona
gæti gegnt þessu starfi?
Ég vil gjarnan svara þessari spurningu með lítilli reynslusögu.
Faðir minn vígðist sem prestur árið áður en ég fæddist. Ég leit
mjög upp til hans og fór strax sem lítil stúlka að taka þátt í starfinu.
M.a. fór ég með honum í sunnudagaskólann og einnig í annað
helgihald og safnaðarstarf. Þegar ég var sjö ára tilkynnti ég honum
stolt að ég ætlaði að feta í hans fótspor og verða prestur þegar
ég yrði stór.
Þetta var árið 1971 en það var þremur árum áður en fyrsta konan
var vígð til prestsþjónustu á Íslandi. Ég man eftir vandræðaganginum
sem greip föður minn, það var augljóst að það gladdi hann að ég
leit á hann sem fyrirmynd en á þessum tíma var hann ekki búinn
að sjá það fyrir að konur myndu koma með svona miklum krafti inn
prestastéttina eins og raunin varð nokkrum árum seinna. En það
var líka enginn stoltari eða glaðari en faðir minn þegar hann vígði
mig til prestsþjónustu í Hóladómkirkju að hausti 1992.
Telur þú að komið sé öðruvísi fram við þig í starfinu af því að þú
ert kona en ef þú værir karlmaður?
Já, að einhverju leyti. Ég held að það komi t.d. fram í
sálgæslunni. Það er miklu stærra hlutfall kvenna sem leitar eftir
samtali og sálgæslu hjá mér en karlar. Þess vegna held ég að það
sé svo mikilvægt t.d. í stórum prestaköllum að bæði kyn séu í
prestsþjónustunni. Í Garðaprestakalli, þar sem ég þjóna, eru þrír
prestar, tveir karlar og ein kona. Svo er ein kona í djáknaþjónustu.
Við erum á ólíkum aldri sem skiptir líka máli. Ég fæ iðulega þá
skýringu að það sé leitað til mín um ákveðin mál vegna þess að
ég er kona.
Hvað telur þú að helst hafi orðið til þess að breyta ríkjandi
hugsunarhætti um að sumar stöður væru ekki kvennastörf?
Fyrst og síðast sterkir frumkvöðlar sem gerðu miklar kröfur til
sín og gáfust ekki upp þó að fordómum og sleggjudómum hafi
rignt yfir þær. Við megum aldrei gleyma að minnast í þakklæti
þeirra kvenna sem létu ekkert stöðva sig og ruddu brautina. Guð
blessi þær ævinlega.
Hverja telur þú vera ástæðuna fyrir því að konur sækjast
minna eftir stjórnunarstöðum en karlar?
Ég hygg að það sé ennþá verið að takast á við uppeldislegar
leifar af því viðhorfi að það sé ekki kvenlegt að sækjast eftir
völdum. Þarna held ég að við munum sjá breytingar með
komandi kynslóðum. Konur á mínum aldri og eldri fengu ekki
hvatningu úr umhverfi sínu til að sækjast eftir áhrifastöðum og
vinna að því. Yngri konur eru miklu óhræddari að sækjast eftir
völdum og tala um það opinskátt hvernig þær geti staðið saman
til að koma konum til áhrifa. Mér finnst það bæði heilbrigt, rétt
og heiðarlegt. Við viljum öll hafa völd og við konur eigum að vera
máttugar og leiknar í því að efla hver aðra til valda.
Hvað telur þú geta aukið áhuga kvenna á setu í stjórnum
fyrirtækja?
Mér virðist konur hafa mikinn áhuga á setu í stjórnum
fyrirtækja en þær skortir oftar en ekki sjálfsmynd til að sækjast
eftir því. Konur bera stundum fyrir sig skort á tíma en ég held
að það sé ekki ástæðan. Mér finnst ég ekki hitta neitt nema
vel skiplagðar konur sem hafa bæði menntun og getu til slíkra
hluverka. Ég gæti vel hugsað mér að sitja í stjórn fyrirtækis,
en við þá tilhugsun þarf ég einfaldlega að glíma við mitt eigið
sjálftal sem hefur á hraðbergi mörg rök fyrir því að ég sé ekki
rétta manneskjan til að stýra fyrirtækjum. Þó veit ég vel að
sannleikurinn er einfaldlega sá að ég er hreinlega bara fædd
til setu í fyrirtækjastjórnum og er þar að auki guðfræðingur og
það er flott menntun til slíkra starfa, því guðfræðin er svo frjó og
skapandi í aðferð sinni.
Hvað getum við gert til að hvetja konur til að sækjast eftir
valdastörfum?
Kannski er það svolítið í eðli okkar kvenna að vera í samvinnu.
Við finnum kraft í því sem skapast í gegnum samtalið, samvinnuna
og samfélagið. Þess vegna eigum við að finna út hvernig við
getum í gegnum samvinnuna skapað virkari valdeflingu og svo
sameinast án þess að búa til reykfyllt herbergi til þess að plotta
í. Við eigum bara að spyrjast á og vera heiðarlegar og opnar
með það sem við höfum áhuga á og efla svo samstöðuna í
gegnum samfélagið, samtalið og samvinnuna til að takast á við
valdastörf.
Hvers vegna er enn til kynbundið launamisrétti á Íslandi?
Ég held að það sé vegna þess að konur eru ekki komnar í
nógu mörg valdastörf og líka vegna þess að við mættum alveg
standa betur saman. Það má alveg mótmæla, ekki bara þegar
það verður bankahrun.
Það felst svo mikið vald og kraftur í samstöðunni og
þrautseigjunni sem við konur eigum alveg sérlega mikið af. Það
skortir líka á í okkar vestrænu menningu að nenna að setja sig í
spor annarra og fyllast af hugsjónum. Það er yfir okkur of mikill
neysludoði og við erum gjörn á það að sitja bara fyrir framan
sjónvarpið með kjúklingabita og kók og láta fréttir af kynbundnu
launamisrétti renna yfir skjáinn áður en næsta sápuópera
byrjar.
Jóna Hrönn Bolladóttir
Ég er kona … og er prestur
36
32-41 Eg er kona5styrk.indd 6 6/1/10 2:13:29 PM