Dagblaðið Vísir - DV - 18.11.2007, Side 12

12 FÖSTUDAGUR 16. NÓVEMBER 2007
Helgarblaö i3V
Ef þú bara hefðir
gefið mér kost á
því að hjálpa þér,
þá ..." Þessi orð
fara sjálfsagt um
hug allra þeirra
sem missa ást-
vin sem deyr fyrir
eigin hendi. Guðrún Eggertsdótt-
ir sjúkrahúsprestur á Akureyri sá
að baki sautján ára syni sínum fyr-
ir Qórtán árum. Guðrún deilir hér
með okkur reynslu sinni.
„Einhvern veginn er það nú
þannig að maður gerir ráð fyrir því
að börn fylgi foreldrum til grafar
en ekki öfugt," segir Guðrún. „Hug-
mynd mín um hlutverk móðurinn-
ar var að hún ætti að vernda börn-
in sín fyrir öllu illu, geta bætt úr og
lagfært það sem á bjátaði hjá þeim.
Mér fannst ég hafa brugðist sem
móðir. Slík reynsla breytir að sjálf-
sögðu lífi manns og viðhorfum til
lífsins. Þó svo maður læri að lifa
og takast á við lífið á ný verður það
aldrei eins og þess er ekki að vænta
að það geú orðið eins."
Leitin að blórabögglinum
Hvort hún hqfi ásakað sjálfa sig
leitað skýringa á einhverju sem hún
hefði sagt eða gert, ekki sagt og ekki
gert, svarar hún:
„Þegar horft er til baka verðum
við að muna að það er gert í ljósi
þess sem orðið er. Það er alltaf hægt
að sjá eitthvað sem hægt hefði ver-
ið að gera öðruvísi. Alltaf einhver
„ef ég hefði" eða „ef ég hefði ekki".
Það tók mig langan tíma að sætt-
ast á það að ég gerði það sem ég
best kunni og gat á hverjum tíma.
En að sjálfsögðu rifjaði ég upp það
sem ég taldi að ég hefði getað gert
öðruvísi. Hluti þeirrar leitar er leit-
in að blórabögglinum og að mörgu
leytí er auðveldara að taka sjálfur á
sig sök en horfast í augu við reiðina
gagnvart ástvininum sem tók þá af-
drifaríku ákvörðun að binda enda á
sitt eigið líf."
Voru einhver „viðvörunarljós"
sem gátu bent til þess hvað var í
vœndum?
„Nei, í okkar tilfelli voru engin
viðvörunarljós, engar hótanir, eng-
ar fyrri tilraunir, þunglyndi eða ann-
að sem við vissum um eða undir-
bjuggu okkur á einhvem hátt undir
það sem gerðist."
Samfélagið væntir sektar-
kenndar
Hvernig leitaðirðu þér hjálpar
eftir missinn?
„Ég fékk mikinn stuðning fjöl-
skyldu, vina og prestsins míns. Við
hjónin gátum stutt hvort annað og
vinkona sem bjóyfir svipaðri reynslu
hjálpaði mikið. Ég leitaði til sálff æð-
ings og tók síðar þátt í sorgarhóp-
um, bæði á vegum Nýrrar dögunar
og í kirkju. Það skiptir mestu að vilja
sjálfur takast á við og vinna úr sín-
um tílfinningum og upplifun. Aftur
á mótí er jafnvel enn betra að eiga
kost á því að taka þátt í sorgarhópi
syrgjenda eftir sjálfsvíg. Hvort sem
um er að ræða almennan sorgar-
hóp eða hóp syrgjenda eftir sjálfsvíg
er ótrúlega sterkt að finna að aðr-
ir eru að takast á við það sama og
maður sjálfur. Finna fyrir því sama,
burðast með sömu sektarkenndina,
en sektarkenndin er ekki síður áber-
andi þegar dauðsfallið er af völdum
slyss. 1 hópavinnu sem ég hef ann-
ast með aðstandendum þeirra sem
fallið hafa fyrir eigin hendi, heyri ég
að fólk upplifir að samfélagið hafi
væntíngar tíl að fólk hljóti að hafa
sektarkennd. Væntíngar samfélags-
ins eru þó oft á tíðum mun meiri
en sektarkenndin sem fólkið hefur.
f sorgarhóp finnur maður best fyr-
ir því að maður er ekki einn á bátí,
að aðrir upplifa hlutína á svipaðan
hátt. Þar þarf ekki að útskýra líðan
sína eins og þegar verið er að tala við
vini og kunningja sem gjarnan vilja
segja manni hvemig manni á að
líða eða ekki líða. Það hefur einnig
hjálpað mér að vinna með aðstand-
endum, en ég hef talsvert komið að
því. Bæði sem foreldri gagnvart for-
eldrum í sömu aðstæðum og síðar

. .... ..7^.7 ,
„Að sjálfsögðu getum við lítið annað gert en
virða ákvörðunina og muna að langoftast erþað
nú svo að efhinn látni var á annað borð að hugsa
um ástvini sína á þeirri stundu sem hann eða hún
tók ákvörðunina, þá var viðkomandi viss um að
ákvörðunin væri sú besta fyrir ástvinina"
sem fagmanneskja þar sem ég hef
leitt sorgarhópa aðstandenda."
Verðum að virða
ákvörðunina
Er á einhvem hátt hœgt að skilja
ákvörðun þess sem tekur eigið líf?
„f sumum tilfellum er það hægt
að nokkru marki, það er að það er
hægt að sjá einhverja atburðarás
sem leiddi tíl ákvörðunarinnar. En
oftast er það nú svo að þeir sem eftír
lifa sjá að hægt hefði verið að reyna
svo margt annað, fá aðstoð, leysa úr
flækjum. Ef þú bara hefðir gefið mér
kost á því."
En berað virða þá ákvörðun?
„Að sjálfsögðu getum við lít-
ið annað gert en virða ákvörðun-
ina og muna að langoftast er það
nú svo að ef hinn látni var á ann-
að borð að hugsa um ástvini sína á
þeirri stundu sem hann eða hún tók
ákvörðunina, þá var viðkomandi
viss um að ákvörðunin væri sú besta
fyrir ástvinina."
Mætti Guði í reiði og spurn
Hjálpar menntun þín þér til að
horfast í augu við þessa reynslu eða
litur þú hana bara sömu augum
og aðrir foreldrar; breytir einhverju
hvað maður kann og veit?
„Ég veit ekki hvað skal segja. Ég
fór að læra guðfræði eftir að sonur
minn dó, taldi að sú menntun gerði
mig hæfari til að styðja og hjálpa
öðrum í þessum aðstæðum. Það
var mér eðlilegt að leita huggunar í
trúnni, en ég mættí Guði líka í reiði
og spurn. Guðfræðin gaf mér tæki-
færi á að orða mínar spurningar,
skoða spumingar og svör annarra
og komast svo að mínum eigin svör-
um og sætta mig við þau. Þannig
hefúr menntun mín gefið mér mikið
í mínu sorgarferli og ég er sannfærð
um að ég væri ekki stödd þar sem ég
er nema vegna hennar. í sorginni er
maður þó alltaf fyrst og fremst for-
eldri, maki, barn þess sem látínn er.
Og það er mikilvægt að leyfa sér að
vera það, ætía sér ekki annað."

m
Missir þess sem aldrei varð
Hvenœr eru erfiðustu stundirn-
ar?
„Stundum em erfiðustu smnd-
irnar þessir dagar sem minna á hinn
látna, afinælis- og dánardagur. Fjöl-
skylduhátíðir, jól, ferming og ættar-
mót, geta líka verið erfiðar. Stundum
er það svo eitthvað allt annað sem
reynist manni erfitt. Það að sjá dán-
artilkynningar ungs fólks var mér
til dæmis mjög erfitt og það er svo
undarlegt að allt í einu virtust þær í
hverju blaði. Ég hafði ekki tekið eins
mikið eftír þeim áður. Stundum er
maður viðbúinn - fyrstí afmælisdag-
urinn, fyrstu jólin, stundum hellist
söknuðurinn yfir án nokkurs fyrir-
vara. Til dæmis helltist sorgin yfir
mig þegar ég sá vinkonu mína útí að
ganga með sonarson sinn í vagni og
ég gerði mér grein fyrir því að slflct
ætti ég aldrei eftir að upplifa. Þeg-
ar maður upplifir ekki bara missinn
sem maður hefúr orðið fyrir heldur
líka missi þess sem maður taldi sig
eiga í vændum. Það getur komið illi-
lega aftan að manni."
Hver og einn fer í gegnum
sorgarferlið á sinn hátt
Hvaða ráð áttu til handa fólki
sem stendur i þeim sporum sem þú
stóðst í?
„Hlustaðu eftír eigin þörfum. Ef
þér finnst erfitt að átta þig á þeim
leitaðu þá til einhvers nákomins,
eða prests, sálfræðings eða ann-
ars fagaðila sem getur hjálpað þér
við það. Það er eðlilegt að finna til
sorgar, mikillar sorgar, þegar ást-
vinur deyr, hvort sem orsökin er
sjálfsvíg, sfys eða sjúkdómur. Sorg-
arferlið tekur langan tíma, því er í
sjálfu sér ekki hægt að flýta, en það
er hægt að fá aðstoð við að fara í
gegnum það. Það er líka í lagi að
manni fari smám saman að líða
betur, það er ekki merki um að
maður sé farinn að gleyma hin-
um látna eða elski hann/hana ekki
lengur. Vertu umburðarlyndur við
sjálfa/n þig. Hlustaðu á ráðlegg-
ingar sem vinir og ættingjar gefa en
veldu síðan úr það sem þér finnst
þess virði að reyna. Sjáðu hvern-
ig það hentar þér og taktu síðan
ákvörðun um hverju þú vilt halda
og hvað þú vilt gera öðruvísi. Hvert
og eitt okkar fer í gegnum þetta
ferli á sinn hátt og þar spila marg-
ir þættir inn í, meðal annars það
hvernig við höfum tekist á við lífið
hingað til. Einum hentar að fara oft
í kirkjugarðinn, annar kveikir ffek-
ar á kertí heima. Sumir vilja hafa
fólk í kringum sig, aðrir vilja fá að
vera í einrúmi."
Framhald
á næstu opnu