Peningamál - 01.08.2003, Blaðsíða 52

51 PENINGAMÁL 2003/3
stefna horfir til nokkurra ára og með áherslu á
sjálfbærni, nokkuð sem hentar einkar vel fyrir-
sjáanlegri framtíð. Ýmis þróuð hagkerfi, þ.m.t. á
Norðurlöndum, hafa beitt mismunandi útfærsl-
um af þessari aðferð með góðum árangri. Tekist
hefur að stýra ríkisútgjöldum betur og tiltrú
markaða hefur aukist. Við fögnum fyrirætlunum
stjórnvalda um að taka upp þjóðhagsreikn-
ingaaðferð á fjárlögum og að auka skilvirkni
fjárlagagerðar. Til að ná markmiðum fjárlaga
þarf að gæta þess að jafnframt því sem
ákvarðanavald um tiltekin útgjöld er fært frá
fjármálaráðuneyti þarf ábyrgð á útgjaldaákvörð-
ununum að fylgja.
12. Með hliðsjón af vexti útgjalda umfram áform á
síðustu árum og þörf á áframhaldandi aðhaldi
væri gagnlegt að auka hlut einkaaðila við að
veita almannaþjónustu og efla tengsl milli þjón-
ustugjalda (sem mætti tekjutengja) og raunveru-
legs kostnaðar við þjónustuna þar sem kostnaði
hættir til að fara úr böndum – sérstaklega í heil-
brigðis- og menntageirunum. Frekari umbætur
sem raktar verða síðar, þ.m.t. lægri styrkir til
landbúnaðar, myndu draga úr þrýstingi á fjárlög.
Fjármálageirinn
13. Sendinefnd frá Alþjóðagjaldeyrissjóðnum sótti
Ísland heim í apríl 2003 til að fylgja eftir athug-
un á fjármálastöðugleika (FSSA) sem gerð var
árið 2001. Niðurstöður sendinefndarinnar
staðfestu að ójafnvægi sem greindist í FSSA
skýrslunni frá 2001 er horfið og að meira jafn-
vægis gætir nú í áhættu fjármálageirans, m.a.
fyrir tilstuðlan fyrirbyggjandi eftirlitsaðgerða.
Íslenskir bankar skiluðu auknum hagnaði á árun-
um 2001 og 2002 og bættu eiginfjárstöðu sína
bæði árin í samræmi við tilmæli eftirlitsyfir-
valda. Sparisjóðirnir áttu við rammari reip að
draga en viðskiptabankarnir enda hlutfall van-
skila og afskrifta af heildarútlánum hærra hjá
þeim.
14. Búið er að efla lög og reglugerðir um fjármála-
starfsemi ásamt því að styrkja fjármálaeftirlit og
gera umfangsmiklar umbætur í samræmi við
kjarnareglur Baselnefndar um bankaeftirlit
(BCP). Við fögnum nýjum lögum um fjármála-
fyrirtæki og tengdri löggjöf sem og eflingu Fjár-
málaeftirlitsins. Í kjölfar skjótra og umfangsmik-
illa umbóta sem gerðar hafa verið á regluverki
og framkvæmd fjármálaeftirlits frá því að FSSA
athugunin var gerð árið 2001 uppfyllir Ísland nú
flest ákvæði BCP reglnanna að undanskilinni
reglu 11, vegna skorts á reglulegri skýrslugjöf
banka um áhættu í útlánum til lánþega í öðrum
löndum. Við hvetjum stjórnvöld til að halda
vöku sinni á komandi árum vegna hættu á
spennu í hagkerfinu, m.a. vegna hás skuldahlut-
falls.
15. Án þess að gera lítið úr því sem vel er gert og
rakið er hér að framan er rétt að benda á nokkur
atriði sem mættu betur fara. Íbúðalánasjóður sem
heyrir undir félagsmálaráðuneyti og Alþingi er
undanþeginn varúðarreglum sem gilda á öðrum
sviðum fjármálastarfsemi, svo sem um eiginfjár-
hlutfall, útlánaafskriftir o.s.frv. Við leggjum til
að starfsemi Íbúðalánasjóðs sæti viðmiðum sem
byggja á almennum varúðarreglum um starfsemi
fjármálastofnana. Rétt er að fylgjast áfram
gaumgæfilega með starfsemi þeirra sparisjóða
sem slakast standa til að tryggja að þeir bæti
bæði stjórnun og fjárhagslega stöðu sína, þrátt
fyrir að rekstur þeirra hafi hverfandi kerfislæga
þýðingu.
Kerfisumbætur
16. Stjórnvöld hafa staðið mjög vel að framkvæmd
kerfisumbóta sem hafa stuðlað að eftirtektar-
verðum hagvexti á Íslandi. Nýlega voru síðustu
hlutir ríkisins í bönkunum seldir, sem gefur kost
á aukinni hagræðingu í bankageiranum. Við
fögnum staðfestu stjórnvalda að halda áfram á
braut einkavæðingar með sölu á hlut ríkisins í
Landssímanum. Nokkuð hefur miðað í átt til
frjálsræðis og hagræðingar í orkugeiranum þótt
enn sé af nógu að taka. Þá leggjum við til að
stjórnvöld íhugi að færa í áföngum meginhluta
húsnæðislána yfir í bankakerfið þannig að á end-
anum sinni Íbúðalánasjóður einungis félagsleg-
um íbúðalánum.
17. Með vísan til alþjóðlegra samningaviðræðna um
aukið frelsi í viðskiptum (Doha-lotan) hvetjum
við stjórnvöld til að setja sér metnaðarfull mark-