Peningamál - 01.08.2003, Síða 3

Peningamál - 01.08.2003, Síða 3
hækkanir verði hóflegar í kjarasamningum í upphafi næsta árs og að flöskuhálsar sem kunna að myndast í einstökum starfsgreinum verði greiðlega leystir með innflutningi vinnuafls. Bregðist það mun verðbólga verða meiri þegar frá líður en hér er spáð miðað við óbreytta vexti Seðlabankans. Mikilvægir óvissuþættir lúta að þeirri stefnu sem kynnt verður á næstunni í ríkisfjármálum og hús- næðismálum. Verðbólguspáin er byggð á þeirri for- sendu að stefnan í ríkisfjármálum verði ekki til að örva eftirspurn umfram það sem þegar hefur verið ákveðið með flýtiframkvæmdum til að auka atvinnu. Þannig er reiknað með að vöxtur samneyslu verði undir sögulegu meðaltali og að ekki komi til aðgerða á útgjalda- eða tekjuhlið ríkissjóðs sem raska afkomu hans. Þá er ekki reiknað með breytingum á húsnæðis- fjármögnun sem gætu hækkað húsnæðisverð og örvað almenna eftirspurn. Verði afkoma ríkissjóðs verri vegna aðgerða á útgjalda- og/eða tekjuhlið verður verðbólga meiri en hér er spáð. Vextir munu þá þurfa að hækka fyrr og meira en ella en það yrði mjög óheppilegt þar sem það myndi stuðla að hærra gengi og þrengja þannig enn frekar að útflutnings- og samkeppnisgreinum. Litið lengra fram á veginn er nauðsynlegt að ríkið leggi fram áætlun til nokkurra ára til mótvægis við stóriðjuframkvæmdirnar. Fjármálaráðuneytið hefur kynnt að það vinni að slíkri áætlun sem væntanlega verður lögð fram í síðasta lagi í haust samhliða fjár- lagafrumvarpi. Efni þeirrar áætlunar mun ráða miklu um hvenær og hve mikið vextir munu hækka hér á landi á næstu misserum. Í því sambandi er mikilvægt að ekki komi til skattalækkana á allra næstu árum nema þær séu fjármagnaðar að fullu með niðurskurði útgjalda eða hækkun annarra skatta. Í stefnuyfirlýsingu nýrrar ríkisstjórnar í vor var boðað að lánshlutfall almennra íbúðalána yrði hækkað á kjörtímabilinu í áföngum í allt að 90% af verðgildi eigna og rætt hefur verið um hækkun há- markslána. Ekki liggur á þessu stigi fyrir með hvaða hætti þessi stefna verður útfærð. Hins vegar er mjög mikilvægt að haft sé í huga að breytingar af þessu tagi gætu við núverandi aðstæður haft hliðstæð áhrif á gengi og peningastefnu og hljótast myndu af minna aðhaldi í ríkisfjármálum. Peningastefnan yrði þá að bregðast við með hærri vöxtum en ella og gengi krónunnar myndi hækka. Við þær aðstæður sem framundan eru myndi það ekki bæta stöðuna ef er- lendir aðilar fjármögnuðu húsnæðisviðskipti óbeint með auknum kaupum á húsbréfum, þar sem hætt er við að gengi krónunnar myndi þá hækka enn frekar, a.m.k. um tíma. Það skapar einnig þá hættu að út- lendingar dragi úr húsbréfaeign sinni ef tímabundin efnahagslægð vegna loka stóriðjuframkvæmda verður til þess að þeir endurmeta áhættu við fjárfest- ingu hér á landi. Það gæti magnað gengislækkun- arþrýsting sem hugsanlega yrði þá til staðar vegna niðursveiflu í tengslum við lok stóriðjuframkvæmda og langtímavextir myndu hækka þvert á þróun hag- sveiflunnar. Til viðbótar vanda við eftirspurnarstjórn- un er því hugsanlegt að fjármálalegur óstöðugleiki gæti skapast. Því er mjög mikilvægt að þjóðhagsleg áhrif þessara áforma verði skoðuð rækilega áður en í þau verður ráðist. Bankastjórn Seðlabankans telur ekki tilefni til breytinga á vöxtum nú í ljósi þeirrar greiningar og verðbólguspár sem hér er birt. Verðbólguspá tvö ár fram í tímann sem er yfir markmiði er því ekki í þessu tilfelli nægjanleg ástæða til vaxtahækkunar. Það verður einnig að líta til þess að frávikið er lítið og óvissan mikil. Þess vegna skiptir máli hversu lítil verðbólgan er um þessar mundir og verður líklega á næstunni. Varðandi frávik verðbólgu frá markmiði er mikilvægt að hafa í huga að árangursrík og trúverðug peningastefna veitir langtímasjónarmiðum meira vægi en skammtímasjónarmiðum og ekki er í raun mögulegt né heppilegt að fínstilla framvindu verð- bólgunnar með of sveiflukenndum vöxtum. Eins og nefnt var í síðustu Peningamálum er það enn líklegast að vextir verði óbreyttir um hríð en hækki síðan þegar nær dregur hátoppi stóriðjufram- kvæmda. Hins vegar gæti orðið eitthvað lengra en áður var talið í að nauðsynlegt verði að hækka vexti þar sem verðbólga hefur verið mjög lítil að undan- förnu og verður áfram lítil, m.a. vegna lítillar alþjóðlegrar verðbólgu, og metinn framleiðsluslaki er meiri en áður var talið. Þó veltur þetta eins og alltaf á framvindunni og sérstaklega á þeirri stefnu 2 PENINGAMÁL 2003/3
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85

x

Peningamál

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Peningamál
https://timarit.is/publication/1144

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.