Peningamál - 01.12.2005, Page 78

ERLEND SKULDABRÉFAÚTGÁFA
Í KRÓNUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
5
•
4
78
Áhrif útgáfunnar á peningastefnu
Seðlabankans
Verðlagsstöðugleiki er meginmarkmið Seðlabanka Íslands og er stöð-
ugt verðlag skilgreint sem hækkun neysluverðs um 2½% á tólf mán-
uðum. Annað markmið Seðlabankans er að stuðla að virku og öruggu
fjármálakerfi , þ.m.t. greiðslumiðlun í landinu og við útlönd. Þetta við-
fangsefni hefur orðið æ umfangsmeira í starfsemi margra seðlabanka
á undanförnum árum enda talið nauðsynlegt í kjölfar þess að hömlum
var létt af fjármagnshreyfi ngum á milli landa. Erlend útgáfa skulda-
bréfa í krónum hefur áhrif á bæði þessi markmið. Hér verður þó fyrst
og fremst fjallað um áhrifi n á peningastefnuna.
Meira reynir á miðlun peningastefnunnar í gegnum gengi krónunnar
en ella
Miðlunarferli peningastefnunnar lýsir því hvernig vaxtabreytingar Seðla-
bankans miðlast í gegnum hagkerfi ð og hafa áhrif á neyslu- og fjárfest-
ingarákvarðanir einstaklinga og fyrirtækja og með því heildareftirspurn,
verðbólguvæntingar og að lokum verðbólgu. Miðlunarferlið er fl ókið,
háð mikilli óvissu og getur tekið breytingum eftir því hvernig aðstæður
eru í þjóðarbúskapnum hverju sinni, m.a. þar sem væntingar fólks og
fyrirtækja hafa svo mikið að segja. Veigamiklar kerfi sbreytingar síðustu
ára hafa breytt miðlunarferlinu og sömuleiðis er ljóst að þjóðarbúið er
svo víðs fjarri því sem hægt er að kalla jafnvægisástand að reynsla fyrri
ára veitir mjög takmarkaða leiðsögn. Því er ekki auðvelt að meta áhrif
erlendrar útgáfu skuldabréfa í íslenskum krónum á miðlunarferli og
áhrifamátt peningastefnu Seðlabankans við þessar aðstæður.
Umfjöllunin hér á undan bendir til að miðlun peningastefnunnar
í gegnum vexti veikist tímabundið við núverandi aðstæður þar sem
útgáfa erlendra skuldabréfa í krónum vinnur á móti vaxtahækkunum
Seðlabankans. Miðlun peningastefnunnar í gegnum gengið efl ist hins
vegar til skamms tíma vegna gengisstyrkingar krónunnar en þau áhrif
geta snúist við ef fjármagnsstraumar snúast við og gengið lækkar.
Áhrif erlendrar skuldabréfaútgáfu á peningastefnuna eru því að
miðlun stýrivaxtahækkana út í hagkerfi ð fer í meira mæli fram í gegn-
um gengisáhrifi n en vaxtarófi ð en ella. Það þýðir hins vegar ekki að
áhrifamáttur peningastefnunnar á vaxtarófi ð sé hverfandi. Því fer fjarri
eins og þróun verðtryggða vaxtarófsins hefur sýnt að undanförnu en
áhrifi n eru minni en ef útgáfan hefði ekki komið til. Eins og áður hef-
ur komið fram er ekki auðvelt að meta hve stóran hluta gengisstyrk-
ingarinnar í haust megi rekja til erlendu útgáfunnar, líklegt er að hún
hafi efl t það ferli sem þegar var hafi ð í kjölfar vaxtahækkana Seðla-
bankans.
Breytt miðlun peningastefnunnar er að mörgu leyti óheppileg því
að hún leggst misþungt á atvinnugreinarnar í landinu. Útfl utningsgeir-
inn mun þurfa að sýna mikinn sveigjanleika. Hins vegar eru það engin
ný sannindi að peningayfi rvöld standa frammi fyrir vali. Þau geta ekki
haft það að markmiði að tryggja samtímis stöðugleika innanlands (þ.e.
verðlags), gengisstöðugleika og leyft fullt frelsi fjármagnsfl utninga.
Þetta er hinn klassíski ómöguleika-þríhyrningur peningastefnunnar (e.
the impossible trinity). Þegar Seðlabanki Íslands tók upp verðbólgu-
markmið og leyfði krónunni að fl jóta í mars 2001 varð verðlagsstöðu-