Bændablaðið - 19.06.2014, Blaðsíða 31
31Bændablaðið | Fimmtudagur 19. júní 2014
Við undirritaðir leggjum til að
þessi grein laganna komi til fullra
framkvæmda fyrir næstkomandi
fiskveiðiár, sem hefst 1. september
2014. Með vísan til þess, leggjum
við til að frumbyggjaréttinum verði
skilað aftur að hluta til sjávarbyggða
á heljarþröm sem hér segir:
1. Þar sem atvinnuleysi og önnur óáran
hrjáir íbúa í Norðvesturkjördæmi
og Norðausturkjördæmi, skulu
krókaveiðar, þ. e. línu og
handfæraveiðar, gefnar frjálsar frá
grunnlínum og minnst 30 mílur til
hafs. Kallast það frumbyggjaréttur.
Sjávarútvegsráðherra, með fulltingi
ríkisstjórnar, skal meta fyrir 1.
sept. árlega hvaða byggðarlög í
viðkomandi kjördæmum falla undir
þessa skilgreiningu. Byggðakvótar
falli niður á þeim stöðum.
2. Úthluta skal í þessu skyni árlega
20,000 tonnum - tuttugu þúsund
tonnum - af eftirtöldum tegundum:
Þorskur, ýsa, steinbítur og ufsi.
Þetta verði framtíðar veiðiheimildir
áðurnefndra byggðarlaga, teknar
úr sameiginlegum veiðiheimildum
þjóðarinnar fyrir úthlutun til
kvótahafa. Hægt verði að færa
veiðiheimildir milli tímabila með
tilliti til vinnslustöðva ef henta
þykir.
3. Sveitarstjórnir á hverju svæði
sjái um og beri á því alla ábyrgð,
ásamt verkalýðsfélögum á
hverjum stað, undir yfirstjórn
sjávarútvegsráðherra, að tryggt sé
að veiði sé eigi leyfð nema að fyrir
liggi samningur um vinnslu aflans
og lokasölu hans. Aflaheimildir eru
ekki framseljanlegar. Þær fari aldrei
út af svæðinu. Ef menn hætta sjósókn
skila þeir sínum veiðiheimildum
til bæjarfélagsins, sem sér um
endurúthlutun þeirra.
Verði menn uppvísir að misferli
í sambandi við þessar aflaheimildir,
skulu þær innkallaðar tafarlaust.
Greinargerð
Með tillögum þessum er leitast
við að benda á hvernig færa má
fiskvinnslufólki og útvegsbændum
aftur frumburðarrétt þeirra til að lifa
af á vissum stöðum á landinu. Færa
fólkinu aftur rétt sem af því var tekinn
af skammsýni. Við teljum að þetta
sé vel fær leið en kostar að menn
verða að meta hana af víðsýni og
sanngirni. Láta ekki eiginhagsmuni
glepja sér sýn. Ekki er reiknað með
slíkri útfærslu í öðrum kjördæmum
landsins á þessu stigi, en gæti komið
til athugunar síðar. Réttur fólksins í
sjávarbyggðum á heljarþröm verður
að vera í fyrirrúmi.
Hér er verið að benda á leið til að
tryggja byggðarlögin eftir því sem
hægt er. Engar bráðabirgðareddingar.
Sjávarbyggðirnar þurfa að
endurheimta réttinn til að
nýta auðlindir sínar. Að skila
frumbyggjaréttinum að hluta er góð
byrjun. Frumkvæðið í úrvinnslu
á málinu verði öll heimafyrir.
Stjórnvöld þurfa aðeins að
viðurkenna rétt fólksins.
Eru þetta ekki sértækar
aðgerðir? Vissulega. Vandi margra
sjávarbyggða verður ekki leystur
til frambúðar nema með sértækum
aðgerðum. Smáskammtalækningar
á borð við byggðakvóta leysa engan
vanda segir framkvæmdastjóri LÍÚ.
Við erum því algjörlega sammála.
Uppræta þarf svindl og ýmis mistök
í kvótakerfinu.
Dæmi:
Kröfurnar um að allur fiskur fari á
markað hafa leitt til þess að fiskurinn
er boðinn upp á svokölluðum
Fiskmarkaði Suðurnesja á Ísafirði,
settur þaðan upp í flutningabifreið og
síðan er honum ekið til suðvesturhorns
landsins og þar er hann hanteraður
á ýmsan hátt. Þess eru jafnvel dæmi
að byggðakvóti sé settur á markað.
Fiskvinnslustöðvarnar í næsta nágrenni
fiskimiðanna hafa annaðhvort ekki
vilja eða getu, nema hvortveggja sé,
til þess að eignast þennan fisk og
vinna. Lýsa yfir vinnustöðvun vegna
hráefnisskorts og starfslið þeirra er þar
með komið á atvinnuleysisbætur. Ekki
getum við fullyrt neitt um hvaðan þær
bætur koma, en ekki kæmi á óvart að
þær komi úr sameiginlegum sjóðum
landsmanna.
Framangreindar hugmyndir byggja
að nokkru leyti á tillögum þeirra
Steingríms Hermannssonar og Baldurs
Jónssonar frá 1983. Þær eru settar fram
til að skapa málefnalegar umræður.
Þingeyri á Sjómannadaginn,
1. júní 2014
Hallgrímur Sveinsson
Bjarni Georg Einarsson
Lesendabás
Smáskammtalækningar á borð við byggðakvóta leysa engan vanda
Hógværar tillögur að vestan um breytingar á stjórn fiskveiða
Fyrsta grein laga nr. 116 2006 um stjórn fiskveiða hljóðar svo:
„Nytjastofnar á Íslandsmiðum eru sameign íslensku þjóðarinnar.
Markmið laga þessara er að stuðla að verndun og hagkvæmri nýtingu
þeirra og tryggja með því trausta atvinnu og byggð í landinu. Úthlutun
veiðiheimilda samkvæmt lögum þessum myndar ekki eignarrétt eða
óafturkallanlegt forræði einstakra aðila yfir veiðiheimildum.“
Hallgrímur Sveinsson Bjarni G. Einarsson