Fréttablaðið - 23.04.2016, Qupperneq 18

Útgáfufélag: 365 miðlar ehf. Stjórnarformaður: Ingibjörg Stefanía Pálmadóttir forStjóri: Sævar Freyr Þráinsson Útgefandi og aðalritStjóri: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is
aðStoðarritStjórar: Fanney Birna Jónsdóttir fanney@frettabladid.is, Hrund Þórsdóttir hrund@stod2.is, Kolbeinn Tumi Daðason kolbeinntumi@365.is. Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis
á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSn 1670-3871
fréttaBlaðið Skaftahlíð 24, 105 reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is ÞróunarStjóri: Tinni Sveinsson tinni@365.is helgarBlað: Ólöf Skaftadóttir olof@frettabladid.is og Viktoría Hermannsdóttir viktoria@frettabladid.is
menning: Magnús Guðmundsson magnus@frettabladid.is ljóSmyndir: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚtlitShönnun: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
Gunnar
Mín skoðun Sif Sigmarsdóttir
Kristín
Þorsteinsdóttir
kristin@frettabladid.is
Segja má að fortíðin hafi bitið kanslara Þýskalands, Angelu Merkel, ærlega í rassinn á dögunum. Það var þaulsætinn stjórnmálamaður, forseti með
mikilmennskubrjálæði og einvaldstilburði sem kom
henni í klandur. Merkel ákvað í síðustu viku að verða
við kröfu Recep Tayyip Erdogans, forseta Tyrklands,
og heimila þýskum saksóknurum að höfða mál á
hendur þýskum grínista fyrir að hæðast að forset-
anum og fyrrverandi forsætisráðherranum. Svo mjög
gramdist Erdogan gamanvísa grínista sem kyrjaði um
að forsetinn kúgaði minnihlutahópa og ætti mök við
geitur að hann fyrirskipaði lögfræðingum sínum að
grafa upp rykugan, hálfgleymdan þýskan lagabókstaf
frá árinu 1871 sem saminn var til að skýla viðkvæm-
um egóum hörundsárra konunga og síðar keisarans
við gagnrýni.
Málið þykir hið vandræðalegasta fyrir Merkel.
Straumur flóttamanna til Þýskalands var farinn að
valda kanslaranum pólitískum vandræðum. Nýverið
gerði Evrópusambandið hins vegar samning við
Tyrkland um að veita flóttamönnum skjól og létta
þannig undir með Merkel. Nú virðist Þjóðverjum
sem kanslarinn kasti fyrir róða tjáningarfrelsinu til
að þóknast gerræðislegum forseta sem hefur pólitískt
líf hennar í lúkunum en frá því að Erdogan tók við
embættinu árið 2014 hefur hann höfðað 1.845 dóms-
mál gegn einstaklingum sem gefið er að sök að hafa
móðgað hann.
Með svartadauða í strætó
Til að friða gagnrýnendur sína lýsti Merkel því yfir að
hún hygðist afnema umrædd lög. Grínistinn sleppur
þó ekki og gæti átt yfir höfði sér fangelsisvist.
Uppákoman sýnir að lagasöfn eru eins og fata-
skápar – það þarf að taka reglulega til í þeim. Rétt eins
og neongrænu grifflurnar í efsta skáp sem hafa ekki
verið notaðar síðan snemma á níunda áratugnum eru
barn síns tíma eru lagabálkar veraldarinnar stútfullir
af boðum og bönnum sem fara samtímanum jafn vel
og herðapúðar og sítt að aftan.
Flest eru þessi ákvæði sakleysisleg. Í Bretlandi er til
dæmis bannað að:
l Klæðast brynju eða gefa upp öndina í breska þing-
inu
l Leyfa hundinum sínum að maka sig við hund í eigu
einhvers innan bresku konungsfjölskyldunnar
l Reisa svínastíu fyrir utan húsið sitt – nema hún sé
hulin sjónum
l Taka strætó sé maður smitaður af svartadauða
l Meðhöndla lax á grunsamlegan hátt
l Hafa umsjón með kúm eða hestum drukkinn
l Spila fjárhættuspil á bókasöfnum
Ekki eru þó tímaskekkjurnar allar jafnkrúttlegar.
Dóri DNA í fangelsi
Við Íslendingar erum snyrtileg þjóð sem gerir reglu-
lega vorhreingerningu í lagabálkum okkar. Árið 1989
voru til að mynda afnumin gömul lög um friðun snæ-
héra á Íslandi af þeirri augljósu ástæðu að hér á landi
finnast engir snæhérar. Enn leynast þó nokkur pör af
herðapúðum í fataskápnum.
Ef t.d. Dóri DNA gerði grín að Erdogan Tyrklands-
forseta gæti hann átt yfir höfði sér allt að sex ára fang-
elsi. Í íslenskum hegningarlögum, líkt og í þeim þýsku,
má finna ákvæði sem bannar að erlendir þjóðar-
leiðtogar séu smánaðir. Nokkrir þingmenn Vinstri
grænna hafa nú brett upp ermar, sett sig í tiltektar-
stellingar og lagt til að lagaákvæðið verði fellt brott.
Ólafur, Erdogan
og grænu grifflurnar
Matvara gæti verið 35 prósentum ódýrari. Í nýlegri grein í Frétta-blaðinu segir að útreikningar sýni að ef tollar og innflutningshindranir á matvöru verða felldir niður ætti verð
á innfluttum matvörum til neytenda að vera 19-53
prósentum lægra en verð á sams konar innlendum
matvörum.
Fram kemur að í heild greiði neytendur um 22
milljarða króna á ári aukalega vegna tollahindrana á
landbúnaðarvörum og skattgreiðendur um 14 millj-
arða vegna styrkja, samtals um 35 milljarða króna á
ári. Rúmar 100 þúsund krónur á hvern Íslending.
Þetta eru sláandi tölur, sem höfundar greinarinnar,
Guðjón Sigurhjartarson og Jóhannes Gunnarsson,
varpa skýru ljósi á. Óhagkvæmnina má rekja til hinna
umfangsmiklu styrkja og verndar fyrir innlendri og
erlendri samkeppni, sem landbúnaðurinn nýtur.
Hvort tveggja dregur úr hvatanum til hagræðingar og
nýsköpunar.
Ef hægt er að hafa hlutina einfalda er engin ástæða
til að flækja þá. Það efast enginn um góðan ásetning
stjórnvalda og bændaforystu, en búvörulögin flækja
málin þannig að neytandinn hefur engar forsendur
til að átta sig á fyrir hvað hann er að borga. Til að átta
sig á því, þarf heilmikla yfirlegu.
Aldrei hafa verið fleiri tækifæri til að skapa arðbær
störf í sveitum. Höfuðborgin annar ekki sívaxandi
straumi ferðamanna og það er hrein og bein nauðsyn
að ýta undir fjölbreytni og dreifa velkomnum ferða-
löngum víðar um landið. Um leið skapast svigrúm til
að beina kröftum sveitafólks frá hefðbundnum land-
búnaði, sem ekki hefur skilað bændum góðri afkomu.
Opinberi stuðningurinn á að losa fjötrana en ekki
herða þá. Nóg er af hugmyndum til að vinna úr.
En hvað gerir ríkisstjórnin þá? Hún berst fyrir
10 ára búvörusamningi og vill festa enn í sessi þau
gamaldags viðmið, sem alltof lengi hafa viðgengist.
Sögu búvörulaganna má rekja aftur til ársins 1934.
Ein af röksemdunum er svokallað matvælaöryggi.
Íslendingar veiða meiri fisk á mann en nokkur önnur
þjóð í heiminum. Það er leitun að þjóð sem býr við
meira matvælaöryggi.
Fram hafa komið hugmyndir um að eðlilegt sé að
svo stór fjárskuldbinding í heilan áratug fari í þjóðar-
atkvæði. Staðnað landbúnaðarkerfi hefur lengi notið
stuðnings meirihluta þingmanna. Við höfum viljað
tryggja byggð í sveitum landsins. En veruleikinn hefur
breyst. Verndin hefur snúist upp í andhverfu sína. Hún
tefur breytingar og vinnur gegn fólki í sveitum. Þjóðar-
atkvæði gæti knúið fram skapandi umræðu sem yrði
öllum til góðs.
Samningurinn verður til umfjöllunar á Alþingi og í
þjóðfélaginu á næstu vikum og mánuðum. Það hlýtur
að teljast eðlilegt að alþingismenn gæti hagsmuna
neytenda og skattgreiðenda – enn frekar nú þegar við
blasir að óbreytt kerfi stendur sveitunum fyrir þrifum.
Það á að nota tækifærið og brjóta upp staðnað kerfi,
sem enginn hagnast á – nema hugsanlega þeir sem lifa
á því að viðhalda óbreyttu ástandi. Þannig munu allir
græða og mannlíf í sveitum blómgast sem aldrei fyrr.
Staðnað kerfi
En veruleik-
inn hefur
breyst.
Verndin hefur
snúist upp í
andhverfu
sína.
FJÁRMÁLA-
KERFI
FYRIR FÓLK
Grand Hótel, sunnudaginn 24. apríl kl. 11
Nánar á samfylking.is
JOHN KAY OG
SERGEI STANISHEV
• Hverjum á að selja bankana?
• Hvernig breytum við fjármálakerfinu?
• Hvernig á að hindra straum
peninga í skattaskjól?
2 3 . a p r í l 2 0 1 6 l a U G a r D a G U r18 s k o ð U n ∙ F r É T T a B l a ð i ð
SKOÐUN
2
3
-0
4
-2
0
1
6

0
4
:3
5
F
B
1
2
0
s
_
P
1
0
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
9
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
1
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
3
1
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
9
3
1
-8
2
1
4
1
9
3
1
-8
0
D
8
1
9
3
1
-7
F
9
C
1
9
3
1
-7
E
6
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
B

F
B
1
2
0
s
_
2
2
_
4
_
2
0
1
6
C
M
Y
K