Skírnir

Árgangur

Skírnir - 01.01.1965, Blaðsíða 223

Skírnir - 01.01.1965, Blaðsíða 223
Skírnir Ritfregnir 205 unar mœtti orða þannig: Islenzk sagnaritun verður að fullu skýrð sem angi evrópskra bókmennta, og ástæðulaust er að gera ráð fyrir, að þar komi einnig til sjálfstæð, germönsk menning. Eins og sjó má, reiðir höfundur hátt til höggs og vegur að rikjandi skoðunum um eðli og upphaf sagnaritunarinnar og hefur sjálfur lausn ó takteinum um flest. Með því að kenningar hans eru margþættar og varða veigamikil atriði, mætti skrifa heilar bækur um þær, en aðstæður leyfa að sjálfsögðu ekki slíkt. Svo kemur og annað til. Óþarft er að fjöl- yrða rækilega um kenningar Lönnroths hverja og eina, þvi að þegar til kastanna kemur, eiga þær allar rætur að rekja til sömu sjónskekkju: af- neitunar ó sérstæðu islenzku þjóðfélagi og sérstökum íslenzkum menn- ingararfi. Lars Lönnroth er sannfærður um, að íslenzkt þjóðfélag 12. og 13. aldar hafi í stórum dráttum verið eins i sniði og meginlandsþjóðir Evrópu bjuggu við á sama tima. Tilgátur hans og rökstuðningur er að verulegu leyti fólginn í því að draga ályktanir af erlendum menningar- aðstæðum um íslenzka bókagerð. Þessi einsýni, sem er höfuðókostur rit- gerðarinnar, spillir allri rannsókninni og veldur því, að flestar niður- stöður hennar eiga ekki við rök að styðjast. Ég tel því nægja að láta fylgja nokkrar lauslegar athuganir hér á eftir. Islendingasögur eiga sér enga hliðstæðu að efni og stíl í latneskum bókmenntum miðalda. Þær bera svo af að frumleik og listargildi, að þær eru með réttu taldar eitt merkasta framlag Norðurlanda til heimsbók- menntanna. Þegar á að skýra þær sem eingetið afkvæmi erlendra bók- mennta, verða þúsund ljón á veginum. Við höfum, eins og fyrr greinir, enga sambærilega erlenda bókmenntagrein, sem setja má í samband við Islendingasögur til að skýra uppruna þeirra. Og það má spyrja: Af hverju voru ekki ritaðar í Danmörku svipaðar sögur og Islendingasögur? Ekki hefur skort söguefnin. Eða í Svíþjóð? Eða i Frakklandi? Það hlýtur að hafa verið eitthvað, einhver öfl, sem ollu því, að þetta átti sér stað aS- eins ó fslandi. Þetta er hið sérstaka íslenzka menningaróstand, svo sem það, að lénsskipulag festi aldrei rætur á fslandi á 12. og 13. öld; íslenzka kirkjan var þjóðleg í þeim skilningi, að hún laut fram að miðbiki 13. aldar landslögum; klerkastéttin var í nánum tengslum við höfðingja- stéttina og flestir biskupar úr henni, svo að hinn innlendi menningar- arfur fékk að njóta sín. Og hvernig á að skýra sögustílinn með latínurit ein að bakhjarli? Lars Lönnroth vikur litið eða ekkert að honum, en viða grillir óljóst í þá skoðun, að einhver stílþróun frá latinu til innlends sögustíls hafi átt sér stað á 13. öld. En hvað hefur þá valdið þeirri þróun, þar sem sögu- ritarar eiga að hafa verið klerkar eða prestlærðir menn? Bókfestukenningin er jafnfjarstæðukennd og sagnfestukenningin, þeg- ar verstu hliðar þeirra eða öfgarnar eru látnar ráða. Að gera ráð fyrir því, að engin munnmæli hafi verið til eða arfsagnir, sem söguhöfundar hafa getað stuðzt við, er ámóta óviturlegt og telja, að íslendingasögur
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196
Blaðsíða 197
Blaðsíða 198
Blaðsíða 199
Blaðsíða 200
Blaðsíða 201
Blaðsíða 202
Blaðsíða 203
Blaðsíða 204
Blaðsíða 205
Blaðsíða 206
Blaðsíða 207
Blaðsíða 208
Blaðsíða 209
Blaðsíða 210
Blaðsíða 211
Blaðsíða 212
Blaðsíða 213
Blaðsíða 214
Blaðsíða 215
Blaðsíða 216
Blaðsíða 217
Blaðsíða 218
Blaðsíða 219
Blaðsíða 220
Blaðsíða 221
Blaðsíða 222
Blaðsíða 223
Blaðsíða 224
Blaðsíða 225
Blaðsíða 226
Blaðsíða 227
Blaðsíða 228
Blaðsíða 229
Blaðsíða 230
Blaðsíða 231
Blaðsíða 232
Blaðsíða 233
Blaðsíða 234
Blaðsíða 235
Blaðsíða 236
Blaðsíða 237
Blaðsíða 238
Blaðsíða 239
Blaðsíða 240
Blaðsíða 241
Blaðsíða 242
Blaðsíða 243
Blaðsíða 244

x

Skírnir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Skírnir
https://timarit.is/publication/59

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.