Skírnir - 01.04.1998, Blaðsíða 18

12
SIGURÐUR LÍNDAL
SKÍRNIR
sökum runnin frá Adam frá Brimum, beint eða gegnum milliliði.
Það sem Eiríkssaga fái ekki að láni úr Grænlendingasögu sé tengt
ritum frá 13. öld og þá einkum því sem Oddur munkur Snorra-
son ritar og aukið sé af sporgöngumanni hans og lærisveini,
Gunnlaugi Leifssyni, eins og til að gefa því rúm að Ólafur
Tryggvason hafi kristnað Grænland og gert út Leif Eiríksson
þeirra erinda af Noregi. Grænlendingasaga sé þeim mun óljúg-
fróðari sem atburðir hennar séu nær ritunartíma en annarra Is-
lendingasagna, enda breytist atburðarás fljótlega við munnlega
geymd. Þegar hins vegar haft sé í huga að ekki liggi nema tvær
kynslóðir milli höfundar Grænlendingasögu og þess fólks sem
hann ritar um sé undravert hve fátæklega sé þó sagt frá atburðum.
Kynjar og furður þess hugarheims sem þetta fólk flutti með sér heiman
að og heim aftur ber reynslu þess af Vínlandi ofurliði. Fundur Ameríku
var engin sérstök rokufrétt, hvorki þeim mönnum sem tóku þátt í hon-
um né höfundi Grænlendingasögu meir en hálfri annarri öld síðar. Allt
var eins og draumur.
Halldór varpar því fram að á leið sinni til Rómar hafi Guðríður
Þorbjarnardóttir átt samleið með þýzkum pílagrímum eins og títt
hafi verið um Norðurlandamenn. Minntist hún á við þá að hún
hefði verið þar viðstödd sem fundið var nýtt land? Og hann
bendir á að Grænlendingasaga geymi spor Þjóðverja á tveimur at-
hyglisverðum stöðum: Frásögnina um Tyrki suðurmann „fóstra
Leifs" og skiptum Þorfinns karlsefnis við Þjóðverja frá Brimum.
Af Tyrki verjist Eiríkssaga allra frétta, en setji í hans stað Þórhall
veiðimann. Þetta hefur Halldór til marks um klámhögg sem höf-
undur Eiríkssögu slái þegar hann fer að smíða upp frásagnir
Grænlendingasögu. „Einhverjar upprunalegar minningar bundn-
ar þýzkum efnum eru í þessu, virðist manni [...].“ Ennfremur
selur Þorfinnur karlsefni Þjóðverja nokkrum úr Brimum í ótil-
greindri norskri höfn húsasnotru9 af bústað sínum á Vínlandi
9 Húsasnotrur voru hafðar á skipsstöfnum eigi síður en á húsastöfnum til
skrauts. Eyrbyggja saga. [...] Eiríks saga rauða. Grænlendinga saga. Grænlend-
inga þáttur. Einar Ól. Sveinsson og Matthías Þórðarson gáfu út. Islenzk forn-
rit IV, bls. 268.