Morgunblaðið - Sunnudagur - 26.07.2015, Síða 4
Af druslum og femínískum byltingum
Druslugangan gengur út á aðskila skömminni þangaðsem hún á heima, vegna
þess að það er allt of algengt að
skömminni sé varpað á þolendur
kynferðisofbeldis en ekki ger-
endur.“
Þetta segir María Rut Kristins-
dóttir, talskona druslugöngunnar
svokölluðu sem fram fer í dag, laug-
ardag, en gengið verður frá Hall-
grímskirkju klukkan tvö. Uppá-
tækið á rætur að rekja til Toronto í
Kanada, þar sem lögregluþjónn að
nafni Michael Sanguinetti mæltist
til þess að „konur skyldu forðast að
klæða sig eins og druslur [e. sluts]
til að fyrirbyggja kynferðislegt of-
beldi“ árið 2011. Ummælin vöktu
hörð viðbrögð víða um heim, þar
sem árlega eru haldnar druslugöng-
ur til að mótmæla viðhorfum af
þessu tagi. María telur vakningu
vera að eiga sér stað þar sem
druslugangan er eitt af mörgum ný-
legum uppátækjum eða byltingum,
eins og margir myndu frekar segja,
sem berjast fyrir kynferðislegu
jafnrétti með ýmsu móti.
Komið að suðupunkti
„Þessi ummæli lögregluþjónsins
lýsa ákveðinni orðræðu sem hefur
tíðkast lengi í garð þolenda,“ segir
María. „Þetta var komið að suðu-
punkti, og þess vegna verður
druslugangan að því sem hún er,
því það var tilefni til að rísa gegn
svona orðræðu.“
María segir tilgang og tilefni
druslugöngunnar á Íslandi hafa
þróast síðan hún var fyrst gengin
árið 2011.
„Þetta er tvíþætt,“ segir hún.
„Annars vegar er það orðræðan –
það er aldrei verið að bjóða upp á
ofbeldi þó að maður sé fullur eða
klæddur svona eða hinsegin – en á
Íslandi hefur druslugangan enn-
fremur færst yfir í að vera sam-
stöðuganga til að standa upp gegn
kynferðisofbeldi almennt og standa
með þolendum.“
Ný merking orðsins drusla
Aðspurð hvað átt sé við þegar fólk
kveðst vera druslur á strætóskýlum
bæjarins og víðar segir María:
„Við tókum þá ákvörðun að taka
orðið drusla, sem er meiðandi orð,
úr höndunum á þeim sem nota það
til að meiða fólk, til að snúa því upp
í eitthvað jákvætt. Þarna er gripið
til vel þekkts ráðs í aktívisma í
mannkynssögunni,“ útskýrir hún.
„Í okkar orðabókum þýðir „ég er
drusla“ það sama og „ég á mig sjálf
eða sjálfur og það má enginn beita
mig ofbeldi“. Ef maður er á móti
kynferðisofbeldi er maður drusla.“
Hún bætir við að gangan sé ekki
bara fyrir konur. „Við viljum vekja
athygli á því að kynferðislegt of-
beldi er ekki bara kvennamál, karl-
ar eru líka þolendur og þöggunin í
kringum þá er mun meiri en í
kringum konur. Þetta er ganga fyr-
ir alla.“
Mikið bataferli í göngunni
„Þeim mun fleiri sem mæta þeim
mun háværari skilaboð sendum við
út í samfélagið um hvernig við vilj-
um að sé talað um þessa hluti og
ekki síður hvernig tekið sé á þeim.“
Aðspurð hvað þurfi helst að bæta
segir María:
„Það eru einfaldir hlutir eins og
hvernig tekið er á móti þolendum
hjá lögreglunni, hvernig aðstaðan
er hjá neyðarmóttökunni og hversu
langan tíma það tekur fyrir ein-
stakling að fara í gegnum réttar-
kerfið.
Þetta er rosalega erfiður mála-
flokkur og það væri hægt að bæta
umgjörðina töluvert, svo það sé
meiri hvatning fyrir einstaklinga að
kæra fyrir kynferðisofbeldi. Í dag
er það mjög ógnvekjandi því það er
langt og strembið ferli, tölfræðin
talar gegn því og það er ekki verið
að halda utan um einstaklinginn
sjálfan í ferlinu.“
María segir málstað druslugöng-
unnar sér mjög hugfólginn.
„Já, afskaplega. Þessi ganga hef-
ur hjálpað mér ofsalega mikið við
að taka mína skömm og skila henni
þangað sem hún á heima, þar sem
ég er þolandi sjálf. Það er mikið
bataferli sem á sér stað við að taka
þátt í þessari göngu.“
Ein af mörgum byltingum
María telur vakningaröldu vera að
eiga sér stað í þjóðfélaginu og
bendir í því samhengi á að druslu-
gangan er bara ein af mörgum ný-
lega tilkomnum hreyfingum sem
hafa það að markmiði að berjast
fyrir jafnrétti kynjanna með ýmsu
móti. Hvort sem tilefnið er að mót-
mæla orðræðu í kringum kynferð-
islegt ofbeldi, afklámvæða geirvört-
una, benda á daglegt kynferðislegt
misrétti eða að hjálpa þolendum of-
beldis að stíga fram og segja frá,
deili allar uppákomur, hreyfingar
eða byltingar af þessu tagi einu og
sama lokamarkmiði.
„Það er ungt og róttækt fólk að
stíga fram og ríða á vaðið með öll-
um þessum byltingum, og ég held
að það sé liður í því að við erum
loksins farin að tala um þessa hluti.
Þetta tvinnast allt saman og snýst
um að við viljum lifa í samfélagi
þar sem við getum öll verið sátt, átt
okkar pláss og þar sem ríkir jafn-
rétti.“
Morgunblaðið/Árni Sæberg
DRUSLUGANGAN ER GENGIN TIL AÐ MÓTMÆLA ORÐRÆÐU Í KRINGUM KYNFERÐISOFBELDI OG SÝNA ÞOLENDUM ÞESS SAMSTÖÐU. ÞEIR SEM AÐ
GÖNGUNNI STANDA VILJA BREYTA MERKINGU ORÐSINS „DRUSLA“ OG TELJA VAKNINGARÖLDU VERA AÐ EIGA SÉR STAÐ UM MÁLEFNI GÖNGUNNAR.
Druslugangan hefur hjálpað Maríu Rut mikið við að taka sína skömm og skila
henni þangað sem hún á heima, þar sem hún er sjálf þolandi kynferðisofbeldis.
Morgunblaðið/Eggert
* Þolendur kynferðislegs ofbeldis finna margir til ríkrarsamstöðu þegar druslugangan á sér stað og getur slíktorðið þeim haldreipi í bataferlinu eftir ofbeldið.ÞjóðmálMATTHÍAS TRYGGVI HARALDSSON
mth@mbl.is
4 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 26.7. 2015
„Þegar ég segi að fjórða bylgja
femínismans sé að ganga yfir þá
upplifi ég það þannig að eitthvað
stórt sé að fara að gerast á næst-
unni. Ég finn það á mér að sam-
félagið er tilbúið að taka við
breytingum. Þessar hreyfingar
eða byltingar koma ein á eftir
annarri og ég trúi því að það eigi
bara eftir að halda áfram.“
Þetta segir Adda Þóreyjar-
dóttir Smáradóttir, sem er einn af
forsprökkunum á bak við brjósta-
byltinguna svokölluðu, en hún
kom hlutunum af stað þegar hún
birti mynd af sér berbrjósta á
samfélagsmiðlinum Twitter fyrr á
árinu. Í kjölfarið fylgdu fleiri ber-
brystingar, myllumerkið
#freethenipple komst í notkun,
sem vakti mikla athygli, og fem-
ínistafélög framhalds- og háskóla
efndu til svokallaðs „free the
nipple“ eða
„frelsum geir-
vörtuna“ dags,
sem var svo síð-
ar haldinn í mun
stærra sniði á
Austurvelli.
„Samstaðan
var svo rosalega
mikil á netinu,
og endaði með því að allir fóru að
reyna að afkyngera brjóstin sín.
Þetta snýst um að segja nei við
því að brjóst séu kyngerð þegar
aðrir vilja, ekki þegar við viljum.“
Adda telur brjóstabyltinguna
og druslugönguna óneitanlega
tengjast með vissum hætti. „Þetta
tengist druslugöngunni að því
leyti að það hvernig þú klæðir þig
er spurning um þitt val, þú átt
þinn líkama og það á ekki að
þurfa að neyða þig í neitt.“
Adda Þóreyjar-
dóttir Smáradóttir
FJÓRÐA BYLGJAN GENGUR YFIR