Skagfirðingabók - 01.01.1999, Blaðsíða 112

SKAGFIRÐINGABÓK
fjós, en um verulegt átak í þeim efnum var ekki að ræða fyrr en
með tilkomu mjólkurbúanna áratugum síðar.
A þessum tíma var það ekki aðeins kúamjólk sem notuð var
til smjörgerðar. Eftir fráfærur voru ærnar mjólkaðar og rjóminn
notaður til smjörgerðar. Sú mjólk er feitari en kúamjólkin og
bragðmeiri. Islendingar voru vanir þessu smjöri en útlending-
ar ekki.
Kindamjólk er feitust en hvort hægt sje að búa til úr
henni einkar-gott smjör, verður ekkert með vissu sagt
um að svo stöddu. Ymislegt bendir þó á, að ekki muni
fást eins gott smjör úr kindamjólk eins og kúamjólk en
af því þurrefni hennar er svo mikið, mun mega búa til
góðan ost úr henni.44
Af orðum Grönfeldts má ráða að hann sé ókunnur þessari
smjörgerð, en bendir á nýjan atvinnuveg, ostagerðina.
Ærnar voru mjólkaðar í kvíum og var það talið erfitt og ó-
þrifalegt verk, sérstaklega í vætutíð þegar ærnar voru blautar
og óþrifalegar. Auðvelt er að gera sér í hugarlund hversu erfitt
hefur verið að halda mjólkinni hreinni við þær aðstæður.
Reyndar mjaltakonur sögðu Sigurði Sigurðssyni ráðunaut að
„meðal- kvenmaður mjólki 40—50 ær á klukkutíma, efþað eigi
að vera viðunandi af hendi leyst.“45
Olína Jónasdóttir lýsir mjöltun kvíaánna í bók sinni „Ég
vitja þín æska“. Nú munu fáir þekkja til þessara gömlu at-
vinnuhátta og því verða lýsingar hennar teknar hér upp.
Ærin var mjólkuð á þann hátt, að tekið var með vinstri
hendi utan um júgrið ofarlega, beygður fremsti köggull
á þumalfingri hægri handar, speninn tekinn á milli hans
og vísifingurs hægri handar og mjólkinni þrýst þannig
úr spenanum niður í fötuna. Þetta var kallað að mjólka
við nögl.
110