Jökull - 01.12.1955, Blaðsíða 33

2.-5. mynd. Skeiðará að vaxa. Myndir teknar frá Selinu í Skaftafelli í suðvesturátt dagana 9., 12.,
15. og 17. júlí. — Plioto: Helga Fietz.
The increase of the river Skeiðará as seen from Skaftafell on 9t.h, 12th, 15t.h and 17th July.
voru orðin diikkgrá. í Skaftafelli bar þetta
&kki til neinnar nýlundu. Öldum saman ltafa
húsfreyjurnar þar varðveitt, af þeim sökum,
víravirki sín í líknarbelgjum.
Skeiðará er austust og mest þriggja megin-
vatnsf'alla úr Skeiðarárjökli. Undan miðjum
jöklinum fellur Sandgígjukvísl, allmikið vatns-
fall, orðin til úr mörgum smákvíslum, eftir að
jökullinn gekk til baka á síðustu árum og lón
mynduðust framan við ltann. Vestasta vatnið er
Súla, og flytur hún fram hlaupvatn úr Græna-
lóni.
Vatnasvið þessara fljóta við jökuljaðar er
1700 km2. Vatnaskilin eru þessi talin réttsælis:
Eystrafjall um Eggjar og Núpsvatnatanga sunn-
an Grænalóns; þaðan norðvestur í Geirvörtur,
nm Þórðarhyrnu og Háubungu, um hrygg vest-
an Grímsvatna og allt norður í Bárðarbungu;
þaðan suðaustur til Esjufjalla — og úr vestur-
horni þeirra suðvestur að Miðfellstindi.
Grímsvatnakvosin tekur á móti öllu vatni,
sem til fellur á 300 nyrztu ferkílómetrunum,
og skilar því svo undir jökli niður á Skeiðarár-
sand í jökulhlaupum sem venjulega koma á
um 10 ára fresti. A seinni árum hefur þó orðið
styttra á milli hlaupa.
Rennslismælingar á jökulhlaupum eru ýms-
uni vandkvæðum bundnar. Þar er við svokölluð
auravötn að eiga, en þau breiðast því meir út
um sanda sem fjær dregur jökli, svo að enginn
þverskurður verður öðrum jafn, auk þess sem
straumþungi er svo mikill, að venjulegum mæli-
tækjum verður ekki við komið.
Þar sem Skeiðará kemur undan jökli, fellur
hún fyrst í stokk á milli Jökulfells og jökul-
brúnar. Við Skaftafellsbrekkur, raskast á ný hin
venjulega dreifing auravatna, og féll hlaupið
þar að þessu sinni í reglulegum farvegi á 1000
metra kafla niður með brekkunum frá lónfyllu
mikilli í Morsárdal.
A báðurn þessum stöðum var því unnt að mæla
rennslið eftir Manning-reglu:
B1