Jökull - 01.12.1955, Síða 46

kvosina á undan Grímsvatnasvæðinu, en vegna
verkfalls tókst ekki að fá mælitækin hingað í
tíma og varð því að fresta Kötluförinni þar til
að loknum Grímsvatnaleiðangrinum, sem ekki
var hægt að fresta. Var Sigurjóni Rist, sem
ekki tók þátt í þeim leiðangri, falið að undir-
búa Ivötluleiðangurinn og stjórna honum í sam-
ráði við Jón Eyþórsson og Sigurð Þórarinsson.
Vatnajökulsleiðangrinum lauk þ. 16. júní og
þegar að kvöldi þess 18. júní var haldið úr
Reykjavík áleiðis til Kötlu. Fimm menn tóku
þátt í leiðangri þessum: Sigurjón Rist, franski
eðlisfræðingurinn Jean Martin, Guðmundur
Jónasson, Jón Eyþórsson og Sigurður Þórarins-
son. Skriðbíll Guðmundar og vísill Jöklafélags-
ins voru báðir með í förinni. Mun síðar verða
í þessu riti gerð nánari grein fyrir starfi leið-
angursins og vísindalegum árangri og verður
því ferðasagan nú aðeins rakin í stórum drátt-
um.
Að morgni sunnudagsins 19. júní var haldið
frá Sólheimakoti upp fjallið og lagt á jökul í
Hólsárbotnum. Er það brött leið og næsta
erfið bílunum. Þurfti víða að ryðja grjóti úr
vegi, og var Erlingur Sigurðsson í Sólheima-
koti til aðstoðar við það starf. Kl. 1 um nótt-
ina var tjöldum slegið í hríðarmuggu vestarlega
í söðlinum milli lijarnsvæða Sólheimajökuls og
Höfðabrekkujökuls í um 1350 m hæð. Var þar
síðan aðalbækistöð leiðangursins meðan dvalizt
var á jöklinum. Næstu tvo dagana varð þykkt-
armælingum ekki við komið vegna hríðar-
slyddu og var þá byrjað að grafa gryfju niður í
gegnum snjólagið frá síðasta vetri. Var við því
búizt, út frá fyrri reynslu, að gryfja sú vrði
djúp en þó fór dýpið fram úr okkar áætlunum,
því þegar Sigurjón komst niður úr árslaginu þ.
26. júní var gryfjan orðin 9.6 m djúp og er ekki
vitað til, að svo þykkt vetrarsnjólag hafi verið
mælt áður á nokkrum jökli.
Hinn 22. júní skánaði veðrið nokkuð og var
þá tekið til þykktarmælinganna, fyrst við tjald-
staðinn, en síðan haldið um 2.5 km austar á
jökulinn og sprengt þar. Næsta dag var veður
hið bezta, glaðasólskin og stilla. Var þann
dag sprengt á þremur stöðum á sléttu þeirri upp
af efsta jökulfossi Höfðabrekkujökuls, þar
sem ætla má að Katla þrumi undir. Auk þess
var svæðið kannað nokkuð og myndir teknar.
Næsta dag, 24. júní, var haldið í undurfögru
veðri norður á Mælifellsjökul, þykktin mæld
syðst á jöklinum í um 1150 m. hæð og 6 m
djúp gryfja grafin. A heimleið var haldið upp
á Austmannsbungu, er liggur norðvestur af
Kötlukollinum vestri. Þar hlóð Jón Eyþórsson
vörðu árið 1944 á litlu skeri sunnan í bungunni.
Berggrunnurinn er þar líparítsamryskja. Eitt
var það, er vakti athygli leiðangursmanna á
ferðum um jökulinn þessa daga. Það var liinn
mikli fjöldi dauðra farfugla víðsvegar um hjarn-
2. mynd.
Kötlusigin og
Kötlukollur vestri
séð til NNA.
Ljósm.:
S. Þórarinsson
27/e 1955.
44