Jökull - 01.12.1957, Blaðsíða 48

Mynd 1.
Grímsvatna-
skálinn, séður
frá austri.
The hut on Svia-
hnúkur eystri.
Ljósm.
S. Þórarinsson,
16. sept. 1957.
tók í þennan myndarlega skála gegnum skaf-
renninginn, og gott var að eiga þar athvarf
í þessu veðri (1. mynd). Ennþá er skálinn nafn-
laus, en mér er næst skapi að nefna hann
Grimsstaði á Jökli. Þótti þeim Guðmundi og
Magnúsi hafa orðið allmiklar breytingar á um-
hverfi skálans vegna bráðnunar síðan snemma
í júní. Þá mátti heita nær slétt frá skáladyrum
norður á hjarnið. Nú var hjarnlægðin norður
af húsinu nærri 3 m lægri en þröskuldur þess.
Aðfaranótt 14. septembers fór frostið niður
í -í- 13° C og að morgni var hörkuskafrenn-
ingur. Við freistuðum þó ferðar niður í Gríms-
vötn, en urðum að snúa við áður niður kæmi,
því að ekki sá út úr augunum. Slðari hluta
dagsins undum við okkur við að kanna íshella
þá, er myndast yfir jarðhitasvæðinu skammt
vestur af Svíahnúk eystri (2. mynd). Eru sumir
þeirra ærið stórir og hinir fegurstu. Kl. 22
var frostið 11° C og fór niður i -t- 12° C
aðfaranótt þ. 15. sept., en var 9° C á hádegi
þann dag. Enn var þá afleitt skyggni, en við
vorum tímabundnir, og því var á ný haldið
niður í Grímsvötn. Nú var heppnin með okk-
ur. Þegar við vorum að komast niður á Gríms-
vatnasléttuna austast, tók að rofa til, svo að
grillti í Gríðarhorn, og von bráðar var orðið
alheiðskírt og komið það kyrrviðri með glaða-
sólskini, sem virðist næsta algengt veður í
Grímsvatnakvosinni. Hélzt bjartviðrið síðan
þann dag allan og hinn næsta.
Yfirborð hjarnsins á sléttunni var víða svo
óslétt eftir bráðnun sumarsins, að helzt líktist
t'jfnum sjó og illfarandi yfir á skriðbílnum, svo
að við skildum hann eftir á miðri sléttunni
og gengum þaðan á Depil. Með tveimur flug-
hæðarmælum mældum við hæðina eftir sniði
sléttuna endilanga til Depils og annað snið
frá Depli að Gríðarhorni. Var miðað við hæð-
ina á Depli. Miðsvæði Grímsvatnasléttunnar
er að heita má marflatt (að undanskildum
áður nefndum ójöfnum vegna bráðnunar) á
a. m. k. 10 km2 svæði og yfirborðið að meðal-
tali um 42 m lægra en varðan á Depli, en frá
þessu svæði lækkar til vesturs og suðurs, er
nær dregur hömrum þeim, er liggja vestan og
sunnan að sléttunni, og vatnsborð sunnan undir
Depli var 62 m lægra en varðan. í sömu hæð
var botn kvosarinnar norður af Stórkonuþili
á Gríðarhorni og virtist vatn þar rétt undir,
en í djúpu skálinni norðaustan undir Gríðar-
horni, þar sem volgt vatn fannst í Fransk-
íslenzka Vatnajökulsleiðangrinum vorið 1951
(Sbr. mynd á bls. 25 i Jökli, 4. ár.), var nú all-
stór tjörn, að mestu lögð, en opin vök og
vatnið með nokkrum yl við rætur hamarsins.
Yfirborð þess var í sömu hæð og við Depil.
Virðist því sem vatnsyfirborð sé hið sama með
hömrunum allt frá Gríðarhorni til Depils og
að vatnsborðið hækki stöðugt, eftir því sem
lengra líður frá hlaupi. En Grímsvatnakvosinni
í heild virðist helzt vera að líkja við pott, fyllt-
46