Jökull - 01.12.1957, Blaðsíða 53

ATHUGASEMDIR OG VIÐAUKAR.
Kaldalón. Haustið 1956 var kominn snjór við
jökulsporðinn, þegar mælt var. Telur mælinga-
maður, að hann muni ]:>á hafa ofmetið fjarlægð-
ina, því að ella hefði jökullinn átt að skríða
fram um 2 m árið 1956/57, en útlit jökulsins
bendir til hins gagnstæða. Hefur þetta því verið
leiðrétt og styttingin, -í- 75 m, jöfnuð milli ár-
anna 1956 og 1957. Klettakollurinn, sem getið
var í síðustu skýrslu, er nú „alveg kominn fram
úr jöklinum, en jökull liggur fast að honum að
ofanverðu. — Jökullinn er mjög sléttur og
ósprunginn, aðeins nokkrar sprungur uppi á
efsta hjallanum, þar sem Lónið hlýtur að lokast
undir. Allur skriðjökullinn hefur þynnzt mikið,
alltaf 4—6 m, að því er mér virðist. Um 150 m
frá jökulsporði lá hulda frá norðurholtunum
inn undir jökul. Fór ég þar fyrst liðuga 20 m
þvert yfir í jökulinn, svo beint upp í móti aðra
eins vegalengd. Þar var gat upp úr jöklinum,
og var þykkt íssins sem næst 7 m. I þessum
göngum var jafn halli, þurrar og tiltölulega
sléttar klampir (svo), ísinn ósprunginn með öllu
og hvelfingin regluleg. Virðist því -sem engin
hreyfing sé þarna í jöklinum og hafi ekki verið
síðastliðið ár.-----Svo er Skjaldfönnin. Hana
þraut að þessu sinni 8. okt., og voru þá hvergi
skaflar eftir í norðurhlíðum dalsins nema á
tveim stöðum, undir Höggunum og lítill díll í
Seljárgljúfri." (Aðalsteinn Jóhannsson, Skjald-
fönn.)
Skeiðará. Um hana segir Ragnar Stefánsson,
Skaftafelli, í bréfi 10. des. 1957: „Skeiðará
kemur öll undan jökli við Jökulfell og rennur
síðan spölkorn fram með jöklinum. Síðastlið-
inn vetur náði hún sér aftur undir jökulskör-
ina og síðan vestur með jökli og fram sandinn
í vestasta farvegi hlaupsins frá 1954. Þegar leið
á sumar tók hún að falla austur með Jökul-
felli og heim að Skaftafellsbrekkum, en vest-
asta vatnið hvarf að mestu. — Nú virðist það
færast í aukana aftur. Gaman er að sjá, þar
sem þetta vatn sogast af lieljarafli inn í jökul-
göngin rétt framan við útfall Skeiðarár.“
Fjallsá hljóp í júllmánuði. Mun hlaupið
BREtÐÁRMERKURFJALL
hafa byrjað þ. 15., náði hámarki síðdegis þ. 17.
og var fjarað morguninn eftir. Talsvert vatns-
magn, en raskaði þó farveginum fremur lítið
annað en dýpka botninn. (Flosi Björnsson).
Breiðamerkurjökull. Myndin hér að neðan
er gerð eftir teikningu Þorsteins Guðmunds-
sonar á Reynivöllum haustið 1957. Það er
gömul sögn í Skaftafellssýslu, að fyrrum hafi
reykurinn frá Kvískerjum sézt frá Reynivöll-
um. Svo gekk Breiðamerkurjökull fram á 17.
öld og byrgði alla útsýn vestur yfir sand. Jafn-
vel Breiðamerkurfjall hvarf á bak við jökul-
bunkann. Mun svo hafa staðið til ársins 1932.
Þá tók að ydda á kollinn á Rákartindi (774 m),
hæstu gnípu fjallsins, og árið 1936 var allur
háröðullinn sýnilegur frá Reynivöllum (Sbr.
Arbók Ferðafélags íslands 1937.). Miðaftans-
tindur (618 m) var þá ekki kominn í Ijósmál.
— Nú mænir hann orðið hátt yfir jökulbunk-
ann, eins og teikningin sýnir.
Um teikninguna segir Þorsteinn enn fremur:
„Eg hef merkt bæjarrústirnar á Felli með x.
Þegar þar tók af í hlaupinu 1869, var byggt
upp lengra austur með fjallinu, og hef ég
merkt það. Bakki var hjáleiga frá Felli, farin í
eyði fyrir 1709, en þar sem ég hef merkt til
á blaðinu eru gamlar bæjarrústir með heygarði
o. fl. Það er á bakkanum austan við Fellsá. Vil
ég fyrir mitt leyti slá því föstu, að þar hafi
Bakki verið. En Borgarhóll er algerlega týnd-
ur, og var hann þó lengst í byggð af hjá-
leigum Fells. Örnefnið Brennhólakvisl bendir
nokkuð til hvar Brennhólar hafa verið, þó
■kvíslin sé nú horfin, þá þekkja menn enn far-
veginn, sem hún var í.“
x Fell
byggt
fi/Þ
1868-72
51