Jökull - 01.12.1957, Page 51

þar með lokið fyrstu Grímsvatnaferðinni, sem
farin hefur verið án þess að grípa þyrfti til
tjalda eða byggja snjóhús á jöklinum. í Jökul-
lieimum var fyrir formaður Jöklarannsókna-
félagsins með fríðu föruneyti, og var okkur
búin mikil veizla. Næstu dagana tvo ferðuð-
umst við í fögru veðri um öræfin norðan
Tungnár, en um þá ferð verður ekki rætt í
þessu reisuspjalli.
SUMMARY:
GRÍMSVÖTN VISITED IN SEPTEMBER
1957
On September 12th 1957 G. Jónsson, G. Gud-
mundsson and S. Thorarinsson started on a t.rip
to Grimsvötn. One loiesel was transported on
a lorry to the margin of Tungnárjökull where-
from the travel was continued on the wiesel
on Sept. 13th. The firnline on Tungnárjökull
was in ab. 1080 m height and at a distance of
ab. 10 km from the glacier margin.
The ablation area was rather difficult to
cross because of crevasses. However, the hut
on Grimsfjall was reached in the evening and
the party spent three nights there.
Acc. to measurements with aeroplane alti-
meters the water level in the Grímsvötn de-
pression along Vatnshamar and Grímsfjall had
risen 52 m since June 3rd 1955 or on an
average 6.2 ctn per day. Since June 6th
1957 it had risen ab. 12 m, or 12 cm per day.
This indicates that considerably more toater is
brought dayly to the Grímsvötn depression
during the ablation period than in luinter time,
because of the ablation within the area that is
drained to tlie depression. The rapid rising
of the water level during the summer of 1957
may also parlly be due to sudden draining to
Grímsvötn of subglacial meltwater accumulated
in reseruoirs within the solfatara area short N
of the depression proper.
The water level in Grimsvötn on Sept. 15th
1957 was nearly 30 m lower than tohen the
last jökulhlaup started in late June 195J. It
was also, roughly measured, ab. 120 m below
the col of the ice ridge NE of Svíahnúkur
eystri.
At the foot of Vatnshamar a hot spring with
a temp. of 88.5° C was found. In an ice
cauldron at the foot of the NE face of Grídar-
horn there was luke warm water on the same
place as in april 1952. Short W of Sviahnúkur
eystri there are big ice caverns formed by sub-
glacial melting.
During the trip northern winds prevailed.
The lowest temp. measured at the hut on Svia-
hnúkur cluring the stay there was -f- 13° C.
On the way back a short visit was made to
Pálsfjall. The meltwater lake at the E foot of
t.he nunatak toas quite emptied. The ice caul-
dron short NE of the nunatak was consider-
ably deeper than in June 1955.
Thanks to ihe huts erected in Jökulheimar
and 07i Svíahnúkur the lohole trip Reykjavík—
Grimsvötn and back was successfully made with-
out using tents or igloos.
Entujökull
Þriðjudaginn 6. ágúst 1957 gekk ég inn að
Entujökli ásamt Eysteini Sigurðssyni, Angantý
Vilhjálmssyni og Birni Asgeirssyni, og komum
við þar fyrir 4 jökulmerkjum.
Jökullinn fellur þarna niður gjá mikla, er
gengur í SA inn undir Mýrdalsjökul, og kemur
Neðri-Emstruá undan honum. Mikið umrót er
fyrir neðan jökulinn, stórir garðar og jökul-
öldur. Er greinilegt, að jökullinn hefur náð á
annað hundrað m hærra upp í hlíðar gjárinn-
ar, og hefur jökulsporðurinn þá verið 2 til 3
km neðar.
Tvö jökulsker (nunatak) virðast hafa komið
þarna undan jöklinum síðan 1938 (Sbr. Her-
foringjaráðskort 1:100 00.). Gizkuðum við á, að
annað þeirra sé um 30 m á hæð, en hitt, það
eystra, um 45 m.
Merkin, sem við komum fyrir, voru þessi:
SM9r (vestast) er varða, 118 m frá jökli.
SM9I: varða með merki 400—500 m austar
en 1 og 87 m frá jökli.
SM9jjj í sömu stefnu frá jökli og SM9n og
130 m frá jökli.
SM9IV varða með merki. Stendur á jökul-
öldu austan skerjanna um 90 m frá jökli.
Mjög erfitt var að greina mörk jökulsins við
SM9IV, þar sem tungan gengur fram í dauðan
jökul, og er liann mjög aurborinn. Álma Neðri-
Emstruár fellur þarna í þröngu gljúfri rétt
norðan vörðunnar og fellur í fossi inn undir
jökulinn. Virtist okkur jökullinn hafa stytzt
a. m. k. 500 m síðan 1938 (skv. korti).
Jóhannes Briem.
49