Jökull - 01.12.1957, Page 59

sem næst niður á mið húsin. — Það voru tví-
stæð 100-kinda hús með stóru þili að framan.
Þá stakk ég upp á því að grafa skyldi á vissum
stað, eftir afstöðu fossanna, sem voru beint uppi
í gilinu fyrir ofan liúsin. Spottakorn í suðvest-
ur frá fjárhúsunum neðan undir háum melhól
var hesthrisið, og hafði lilaupið fallið norðan
á hússtafninn og skekkt húsið, en síðan framan
við húsið og fyrir dyrnar, svo að ekki var hægt
að koma hestunum út, öðruvísi en að moka frá
húshliðinni.
Nú fóru allir að rnoka, og var byrjað þar,
sem mér fannst mundi vera nálægt lagi, og
komum við eftir langa mæðu niður á spil, sem
var í miðjum húsunum. — Þar lágu ærnar á
víð og dreif í húsunum að undanskildum 10
ám, sem lágu í kös hver ofan á annarri í norð-
austurliorni htisanna, þar sem lítils háttar skot
var, sem ekki hafði fallið inn, — en ein ærin
komst út úr húsunum og féll jakaruðningurinn
utan um hana, en liafði eigi sakað. Hún náðist
sökum þess, að hún heyrðist jarma. — Nú var
öllum skrokkunum safnað saman og hinar ærn-
ar teknar, sem lifandi voru, og farið með þær
heim, og voru sumar þjakaðar.
Daginn eftir fór ég að athuga, hvernig hlaup-
ið liefði hagað sér, og livort nokkurt vatn hefði
verið með, — og fór ég upp að jökli. Sá ég þá
hvar allmikil fylla hafði sprungið fram efst
uppi í fjallsbrún og tekið allt niður í gegn á
jöklinum og steypzt niður úr skálinni, rifið
allt, sem nokkurt lát var á, og rutt þar niður í
klettagil, sem fljótt tekur við neðan undir skál-
inni, farið þar með leifturhraða ofan gilið og
skilið víðast hvar eftir allmiklar rastir á gil-
börmunum, þar til það kom niður að allháum
fossum neðst í gilinu. Var auðsjáanlegt, að þar
hafði það tekið loftkast og ekki komið við á
allmiklum parti, dunkazt niður á eyrarnar fyrir
ofan húsin og skellt þeim áfrarn, en klofnað
neðan við þau og runnið það, sem eftir var, í
tvennu lagi. Ytri röstin fór út og ofan eyrar,
en hin lítið eitt suður og ofan á grasi vaxnar
tóftir, en þar kvað bærinn hafa staðið til forna
og hafa eyðilagzt af jökulhlaupil
Hlaupið mun hafa fallið 500 metra eftir svo
að segja hallalausu landi. — Breiddin á því á
flatanum var 250 metrar, og frá nyrðra bæjar-
horninu voru 50 metrar að hlaupinu. Það var
6 metra dýpi niður á húsin.
Jóhann Jósepsson,
Hömrum við Akureyri.
Úlfárjökull 1939 (ofar) og 1957 (neðar). Skýr-
ingar í lesmáli. — Ljósm. Jón Eyþórsson.
The Úlfár glacier 1939 (top) as compared ivith
1957 (bottom).
Ekki muna þeir Hólsárbræður eftir því, að
Krummi hafi alveg horfið, en fyrrum hafði að-
eins lítil nibba staðið upp úr. Úlfá er oft tals-
vert gruggug af leir.
Veturinn 1925 voru miklir sunnan-renningar,
og myndaðist feikna hengja á jökulbrúninni.
Hefur hún sennilega oltið fram af og spýtzt
frarn úr gilinu. Barst gríðarmikil hrönn af snjó
og jökum fram á sléttlendið.
Árið 1919 féll flóð fram á skálarbrúnina
neðri, en komst ekki fram af eða niður hlíð-
ina. Var þá rnjög snjóþungt.
Nyrzti hluti Torfufells er þunnur kambur,
stórgrýttur og frostsprengdur. Vestan í fellinu
er skál og nokkur jökulklíningur í börmunumj
en ekki getur það jökull talizt, eins og nú er.
Þarna hefur þó bersýnilega legið jökull niður
57