Jökull - 01.11.1998, Page 42

kosti hana auk þess að kosta aðra af tveim háfjalla-
stöðvum. Hann taldi í bréfinu mikilvægt að fá reynslu
af rekstri veðurathugana til fjalla.
Dan la Cour skrifaði Þorkeli 13. apríl 1931 og lýsti
miklum áhuga á að veðurathuganir verði gerðar á
Snæfellsjökli, m.a. til að meta sem best streymi kaldra
og hlýrra loftmassa. Einnig mætti kanna þar norður-
ljós. Jökullinn „...er frábær staðsetning í loftlögum
ótrufluðum af landslagi. Auðvelt mun vera að klífa
fjallið, og varla verða vandkvæði á að byggja þar lítið
hús. Veðurfarið þar uppi er eflaust fremur milt, og
hitastig aldrei mjög lágt. Hvassviðri geta skollið á, en
vindhraði er þá örugglega nokkuð stöðugur, og því
hægt að yfirstíga alla erfiðleika“. Þetta má kalla
aðdáunarverða bjartsýni! La Cour kvaðst hafa góða von
um að Svisslendingar styrktu rannsóknastöð á jökl-
inum, og reiknaði í bréfinu enn með því að Italir
mundu sjá um stöð á Austurlandi. Af ástæðum fyrir
áherslu á Snæfellsjökul, auk þess sem nefnt var í fyrri
kafla, má nefna hæð jökulsins og útsýni til allra átta,
og legu hans á veðraskilum (Zingg, 1941, bls. 1). Ekki
var þó fyrirhugað að senda upp loftbelgi þaðan.
FREKARI UNDIRBÚNINGUR AÐ
STÖÐVUM Á ÍSLANDI, 1931-32
í bréfi Dans la Cour frá 16. júní 1931 til Þorkels
Þorkelssonar bauðst hann til að láta dönsku veðurstof-
una leggja fram tæki, fjármagn og einn mann til rekst-
urs stöðvar í 1500 m hæð á Snæfellsjökli. Hann vísaði
einnig til bréfaskipta Þorkels og H.G. Cannegieters
frá hollensku veðurstofunni um að Hollendingar reki
stöð til háloftamælinga í Reykjavík á heimskauta-
árinu: Cannegieter hafði staðið fyrir veðurathugunum
Mynd 5a. Rannsóknastöðin við Snæfellsjökul, úr Zingg
(1941).
- Groundplan ofthe research station.
með flugvélum allt frá 1915. í áætlun Þorkels um út-
gjöld úr ríkissjóði til Veðurstofunnar fyrir næsta ár,
þ.e. 1932, var mikil áhersla lögð á að hún verði styrkt til
að standa straum af rannsóknum heimskautaársins.
Þorkell benti m.a. á að betur þurfi að átta sig á áhrifum
móta kaldra og hlýrra hafstrauma við landið á veðrið til
sjávar og sveita. A heimskautaárs-nefndarfundi um
haustið (Harradon, 1931) voru Belgar teknir við af
ítölum með segulmælistöð á Austfjörðum, en þau
áform virðast svo hafa dottið upp fyrir.
Samkvæmt bréfi Þorkels Þorkelssonar til Dans la
Cour dags. 1. sept. 1931 samþykkti Alþingi nokkra
fjárveitingu til Veðurstofunnar vegna heimskautaárs-
ins. í bréfum 11. sept. og 2. jan. 1932 staðfesti la Cour
að Sviss væri tilbúið að taka alveg að sér rekstur stöðvar
á Snæfellsjökli. Helsti forgöngumaður Svisslendinga í
þessu máli var R-L. Mercanton prófessor í Lausanne,
sem komið hafði til Islands á skipinu „Pourquoi-Pas?“
1929 og 1931. La Cour lagði til að byggt yrði á jöklin-
um átthymt hús að danskri fyrirmynd. Um veturinn
gerði Þorkell tilraunir með norðurljósamyndavél, og
tveir Hollendingar komu til að athuga völl fyrir flugvél
í Reykjavík til að sinna fyrirhuguðum rannsóknum.
í bréfi til la Cour 18. mars 1932 sagði Þorkell síðan
þau slæmu tíðindi, að vegna kreppuástandsins óskaði
ríkisstjóm íslands að draga til baka þá fjárveitingu sem
ætluð hafði verið vegna háfjallastöðvarinnar. 30. apríl
stakk hann upp á að leitað yrði að öðru fjalli sem ódýrara
væri að komast upp á en Snæfellsjökul, og minna
undirlagt af snjókomu og þoku að vetrarlagi. Dan la
Mynd 5b. Matti Ásbjörnsson við innganginn í rannsókna-
stöðina, úr Zingg (1941).
- The research station, the assistant Matti Asbjörnsson at the
entrance.
40
JOKULL, No. 46, 1998