Jökull


Jökull - 01.12.1999, Blaðsíða 70

Jökull - 01.12.1999, Blaðsíða 70
central and northern part. It is thus probable that the core of these forms was created by older end moraines from the outer moraine range (the so-called “main moraines”). The two ranges indicate that certain sec- tions of the glacier snout oscillated at the turn of this century. Still younger end moraines, mapped earlier by Kriiger and Humlum (1981) and Kriiger (1994) are mainly found in the northern part of the forefield. Ac- cording to above mentioned authors, these moraines were formed after the “ Little Ice Age ” and probably before 1945. The youngest zone of end moraines is in close proximity to the glacier snout. It is composed of 1- 4 moraine ranges, which are most clear in its cen- tral and northern parts (Figures 4, 5, and 6). In the southern part of the glacier snout, on both sides of the Moldheiði rock massif, only one end moraine range is present, formed during the advance of the glacier since 1992 and most likely covering the 1960-1980 end moraines (Heim, 1983). Such partial advances show that individual sections of the glacier snout are controlled by different dynamics at different times. The oldest outwash plain, occurring in the area surrounding the Hafursey massif, considered to be a pre-jökulhlaup 1918 level (Heim, 1983; Maizels, 1992), was most likely formed by meltwaters at the end of the “ Little Ice Age ”, and is possibly connected with the 1890-1900's end moraine range. Small frag- ments of an outwash plain from this period have also been preserved on the distal side of the moraines, in the central part of the marginal zone. Fragments of the outwash plain generated during the catastrophic 1918 jökulhlaup have been preserved in the southemmost part of the study area. Examining the meltwater role in the formation of the Höfðabrekkujökullforefield, it is also necessary to draw attention to their present-day activity, which is manifested, for example, in the creation of numerous, short proluvial sand and gravel cones at the glacier snout, which encroach on to older outwash plains and preserved ground moraine sheets, sometimes already covered with moss. Several genetic types can be distinguished among the outwash plains. Maizels (1992) identified three types of sandar on the forefields of some Icelandic glaciers, based on hydrological and lithofacies criter- ia, two of which she links with the sudden outflow of meltwaters from the glaciers, i.e. at the time of a jökulhlaup or during a sudden draining of dammed or subglacial lakes. The third type of sandur is cur- rently being formed by the normal activity of melt- waters (termed active sandur by Maizels, 1992). We basically agree with this classification but are inclined to supplement it by subdividing the active sandur into five morphogenetic sub-types (A-E) based on posi- tion, method of formation, flowwaters, and also the degree of transformation of their fluvioglacial relief. A: Older outwash plains which formed during a halt of the glacier at the end of the “ Little Ice Age ”. These plains are losing their original fluvioglacial relief by eolian processes. B: wide water channels with several terraces, most of- ten linked with the main outflows of the glacier rivers. C: marginal depressions, parallel to the glacier snout, connected to the course of the younger generation of end moraines; D: contemporary systems of proglacial cone forma- tion; E: a group of deeply cut melt water valleys of varying width, cut into outcrops of the lava substratum. CONCLUSIONS Geomorphological mapping of the Höfðabrekkujök- ull forefield using aerial photographs enabled four generations of moraines to be distinguished, marking the longer, successive halts by the glacier during the Búði stage (i.e. in the Younger Dryas or Preboreal pe- riod), during the “Little Ice Age”, prior to 1945, and more recently (in 1992). The end moraine series have been badly dam- aged by meltwater activity, creating accumulative out- wash plains which cover most of the forefield. The oldest fragments of the outwash plains, preserved in the southern part of the mapped area, formed before and during the 1918 jökulhlaup. Taking into consid- eration the distribution of the outwash plains, their method of formation as well as the degree of trans- 68 JÖKULL, No. 47
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.