Jökull


Jökull - 01.06.2000, Side 87

Jökull - 01.06.2000, Side 87
Vorferð JORFI1998 Magnús Tumi Guðmundsson Raunvísindastofnun Háskólans, Hofsvallagötu 53, 107 Reykjavík Vatnajökull er ekki samur og var fyrir gosið í Gjálp fyrir tæpum tveimur árum. Stór sprungin sigdæld, þakin ösku er enn á milli Grímsvatna og Bárðar- bungu. Frá sigdældinni liggur drag niður til Gríms- vatna og þar er íshellan nú sprungin og varasöm yfir- ferðar. Meðfram austanverðu Grímsfjalli liggur kröpp og sprungin rás þar sem farvegur jökulhlaupsins mikla lá niður undir Skeiðarárjökul. Jökullinn vinnur nú að því að lækna þessi sár og þau ferli sem eiga sér stað, ísskrið, jarðhiti, vatnsrennsli og fl. eiga sér ekki hlið- stæðu á síðari áratugum. Því er það að Jöklarann- sóknafélagið hefur staðið að mjög umfangsmiklum vorferðum, bæði í fyrra og nú í ár til að gefa vísinda- mönnum sem best tækifæri á að rannsaka afleiðingar goss og hlaups. Vorferðin stóð í 13 daga og var tvískipt. I fyrri hópnum voru 24 en 23 í þeim síðari. Nokkrir voru allan tímann og heildarfjöldi þátttakenda 37. Farar- stjóri var Magnús Tumi Guðmundsson en Sjöfn Sig- steinsdóttir og Þóra Karlsdóttir sáu um innkaup og birgðahald á mat. Farartæki voru snjóbíll Landsvirkj- unar, jeppar og vélsleðar. Föstudaginn 5. júní lagði leiðangurinn af stað úr Reykjavrk. Fyrstu nóttina var gist í Jöklaseli við Skálafellsjökul. Næsta dag var flutningi, mæli- tækjum, nesti, farangri og eldsneyti, umstaflað og end- urpakkað. Eins og oftast var það talsvert stúss og bras. Að lokum lagði lestin af stað upp jökulinn: Snjóbíll, fjórir jeppar og sex vélsleðar. Eftir nokkurra klukku- stunda ferð kom hópurinn á Grímsfjall. Þoka var, en að öðru leyti sæmilegasta veður. Næsta dag var veður orðið bjart og hélst svo að mestu ferðina á enda. Urðu því engar frátafir vegna veðurs sem kom sér vel enda verkefnin ærin. 1 Gjálp 8. júní. Myndin er tekin í gosgjánni, nokkur hundruð metrum sunnan við gíginn. Yfirbyggði sleð- inn hýsir íssjána. RANNSÓKNIR Viðamestu verkefnin tengdust umbrotunum í Vatna- jökli haustið 1996. Þeirra stærst var borun á þremur holum niður á botn jökulsins við Grímsvötn með heitavatnsbor. Við það verk unnu jafnan 3-5 manns og fleiri undir lokin þegar vaktir voru, einkum við að moka snjó í tunnu þar sem snjórinn var bræddur. Vatnið var síðan hitað og því dælt ofaní holuna til að bræða bornum leið niður gegnum ísinn. Var bræðslut- unnan æði þurftafrek og fékk viðurnefnið Gípa eftir söguhetjunni í ævintýrinu. Með þessum hætti var boruð 320 m djúp hola á milli Grímsvatnaskarðs og Grímsvatna og önnur hola í gegnum 280 m þykka ís- helluna á borstaðnum. í báðum holum var þrýstiskynj- urum komið fyrir á botni jökulsins og skrá þeir nú vatnshæð Grímsvatna og vatnsþrýsting við botninn á þröskuldinum. Vonast er til að þessar mælingar varpi nýju ljósi á eðli hlaupa úr Grímsvötnum. Þá voru JÖKULL No. 48 85

x

Jökull

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.