Dagblaðið Vísir - DV - 14.10.2014, Page 13

Vikublað 14.–16. október 2014 Fréttir 13
Vogun er því alls ekki skuldsett
félag og stendur feiknalega vel. Arð-
urinn sem það fyrirtæki tekur við frá
HB Granda er því ekki nauðsynlegur
til að standa í skilum með afborgan-
ir af lánum.
Af þessu sést að stærstu hluthaf-
ar þriggja stærstu útgerða lands-
ins þurfa ekki á arðgreiðslunum að
halda til að standa í skilum þó að
segja megi að hluthafar annarra fyr-
irtækja, til dæmis Vinnslustöðvar-
innar, hafi þurft á því að halda sökum
skuldsetningar.
Greiða hratt niður skuldir
Um fjórða stærsta útgerðarfélag
landsins miðað við aflaheimildir, Þor-
björn hf. í Grindavík, er svolítið aðra
sögu að segja. Félagið er skuldsett
vegna kaupa á aflaheimildum og hef-
ur ekki greitt arð sem er sambærileg-
ur við það sem hin þrjú stærstu fyrir-
tækin hafa gert. Félagið skuldaði 108
milljónir evra, ríflega 18 milljarða, í
árslok 2102. Eiginfjárstaða félagsins –
eignir mínus skuldir – hefur samt ver-
ið ríflega 20 prósent.
Líkt og DV greindi frá í apríl í fyrra
var Þorbjörn eitt af þeim fyrir tækjum
sem fékk afslátt af sérstaka veiði-
gjaldinu fiskveiðiárið 2012 til 2013
vegna hás vaxtakostnaðar. Í samtali
við DV sagði Eiríkur Tómasson, fram-
kvæmdastjóri Þorbjarnar: „Við erum
bara ekkert mjög skuldsettir. Það eru
mjög margir skuldsettari en við. Við
erum með eiginfjárhlutfall upp á um
20 prósent. Við fáum bara smá afslátt
út á vextina sem við borgum.“ Þor-
björn hefur greitt niður skuldir sínar
hratt í góðæri liðinna ára í sjávarút-
vegi, til dæmis um 29 og 22 milljónir
evra, tæplega fjóra til fimm milljarða,
króna á árunum 2011 og 2012. „Við
höfum náð að lækka skuldir félagsins
frá hruni og erum mjög sáttir við það,“
sagði Eiríkur við DV.
Eigendur Þorbjarnar eru þrjú
eignarhaldsfélög í eigu Eiríks Tóm-
assonar, Gunnars Tómassonar og
Gerðar Sigríðar Tómasdóttur. Arð-
greiðslan í síðasta birta ársreikningi
Þorbjarnar, árið 2012, nam rúmlega
50 milljónum króna. Þorbjörn hefur
því ekki greitt út mikinn arð á liðn-
um árum en hefur þess í stað ein-
beitt sér að því að greiða skuldir sín-
ar niður hratt.
Sterkt kaupfélag
Fimmta stærsta útgerð landsins,
FISK Seafood, er í eigu Kaupfélags
Skagfirðinga sem stendur afar vel að
vígi rekstrarlega. Kaupfélagið hagn-
aðist um 1.700 milljónir króna í fyrra
og var eiginfjárstaða þess jákvæð um
nærri 70 prósent. Eigið fé félagsins
nam 21,5 milljörðum króna í lok árs
í fyrra. Stærsti hluti hagnaðar Kaup-
félags Skagfirðinga í fyrra var vegna
góðs rekstrar FISK en félagið hagn-
aðist um rúmar 1.300 milljónir króna
og greiddi 211 milljónir í arð til kaup-
félagsins.
Ekki verður því sagt að Kaupfé-
lag Skagfirðinga þurfi nauðsynlega á
arðgreiðslunum út úr FISK að halda
til að standa í skilum. Staða félagsins
er firnasterk.
Sjötta stærsta útgerð landsins
er Vinnslustöðin en um hana hefur
áður verið rætt hér.
Engar arðgreiðslur
Sjöunda stærsta útgerð Íslands, Brim
hf. sem er í eigu Línuskips sem aft-
ur er í eigu bræðranna Guðmund-
ar og Hjálmars Kristjánssona, hef-
ur ekki greitt út arð á liðnum árum
samkvæmt ársreikningum félags-
ins. Brim skilaði 5,7 og 3,7 milljarða
hagnaði árin 2011 og 2012 en hefur
líkt og Þorbjörn greitt niður skuldir
sínar umtalsvert, meðal annars með
sölu aflaheimilda.
Línuskip hefur hins vegar ekki
skilað ársreikningi síðan árið 2010 og
er því erfitt að átta sig á stöðu þess fé-
lags. Félagið hefur hins vegar ekki tek-
ið við arði frá Brimi á liðnum árum.
Staðan mjög mismunandi
Af framangreindum upplýsingum
um stöðu og arðgreiðslur stærstu
sjávarútvegsfyrirtækja sést hversu
erfitt getur verið að fullyrða nokkuð
um hversu „hóflegar“ arðgreiðslur
þeirra eru í ljósi þess hversu mismun-
andi staða þeirra sjálfra og stærstu
hluthafa þeirra er. Erfitt getur talist
að fetta fingur út í að vel stödd sjáv-
arútvegsfyrirtæki eins og Samherji,
HB Grandi og Síldarvinnslan, greiði
veiðigjöld til ríkisins vegna notkun-
ar sinnar á aflaheimildum sem þau
eiga ekki heldur hafa aðeins afnot
af ef sömu fyrirtæki greiða út arð til
hluthafa sem slagar kannski hátt upp
í veiðigjaldið sem þau greiða, líkt og
í tilfelli HB Granda sem nefnt var
hér að framan. Að minnsta kosti er
ljóst að taka þarf tillit til arðgreiðslna
útgerðanna þegar metið er hvort
hækka eða lækka þurfi veiðigjöldin
enn frekar.
Erfitt að undanskilja arðinn
Í máli Jónasar Gests kemur fram að
í umfjöllun Deloitte á Sjávarútvegs-
daginn hafi ekki verið tekið tillit til
þessara arðgreiðslna eða um þær
fjallað sérstaklega. Jónas Gestur sagði
samt í samtali við RÚV, aðspurður, að
Deloitte teldi að veiðigjöldin þyrftu að
lækka þó að hann hafi ekki rætt það
sérstaklega á Sjávar útvegsdaginn.
Um þetta segir hann: „Varðandi
veiðigjöldin þá vorum við ekki með
umfjöllun um þau í okkar skýrslu
eða mínu erindi á Sjávarútvegsdeg-
inum í gær [síðasta miðvikudag]. Í
sjónvarpsviðtali í gærkvöldi var ég
hins vegar spurður um hvort það ætti
að hækka eða lækka veiðigjöldin og
svaraði ég því að það ætti að lækka
veiðigjöldin enda er það okkar
skoðun. Það er einnig í samræmi við
það sem stjórnvöld hafa byggt á, að
sérstaka veiðigjaldið tengist rekstrar-
afkomu greinarinnar.“
Erfitt er að sjá hvernig Deloitte
getur komist að þessari niðurstöðu
án þess að hafa gert sérstaka úttekt
á arðgreiðslum sjávarútvegsfyrir-
tækja, forsendum þeirra og notkun
á þeim fjármunum sem renna með
þeim út úr fyrirtækjunum. Skilja má
orð Jónasar Gests sem svo að þess-
ar arðgreiðslur skipti ekki máli þegar
möguleikar útgerðanna til að greiða
ákveðnar upphæðir í veiðigjöld eru
metnir. Arðgreiðslurnar hljóta hins
vegar að skipta máli þar sem um er að
ræða útstreymi milljarða króna út úr
sjávarútvegsfyrirtækjum ár hvert, líkt
og auðvitað einnig gildir um greiðsl-
ur á veiðigjöldum til hins opinbera. n
n Deloitte segir að lækka þurfi veiðigjöld n Staða stórútgerðanna er afar misjöfn og þurfa sumar ekki arð til að standa í skilum„Svaraði ég
því að það
ætti að lækka veiði-
gjöldin enda er það
okkar skoðun.
Litlar skuldir Stærsti hluthafi HB Granda, Vogun sem er í eigu Hvals, er með eiginfjárhlut-
fall upp á 97 prósent. Félagið er meðal annars í eigu Kristjáns Loftssonar. Mynd SiGtryGGur Ari
Situr á arðinum
Þorsteinn Már
Baldvinsson
skuldar ekkert inni í
eignarhaldsfélaginu
sem heldur utan um
hlut hans í Samherja.
Hann fær þangað
hundruð milljóna í
arð á hverju ári.
Veiðgjöld og
arður stundum
álíka há
Bæði Samherji og Síldarvinnslan
greiddu út arð sem var hærri en veiði-
gjöldin sem félögin greiddu fiskveiði-
árið 2012 og 2013. Upphæð veiðigjalda
helst yfirleitt nokkuð í hendur við
staðsetningu útgerða á lista yfir magn
aflaheimilda eins og sést á listanum
hér fyrir neðan. Ríkisstjórnin lækkaði
veiðigjöldin á síðasta ári og var það
eitt fyrsta verk hennar eftir að hafa
tekið við stjórnartaumunum.
Þannig greiddi Samherji veiðigjöld
upp á ríflega 1.200 milljónir króna á
en borgaði út arð upp á 1,5 millj-
arða. Síldarvinnslan greiddi sama
ár veiðigjöld upp á 808 milljónir en
greiddi 2,1 milljarð í arð. Veiðigjöld HB
Granda námu svo rétt tæpum tveimur
milljörðum á sama fiskveiðiári, líkt
og fram kemur í greininni, og var
arðgreiðslan 1.700 milljónir. Þá var
veiðigjald Vinnslustöðvarinnar 704
milljónir króna en arðgreiðslan út úr
félaginu var 1,1 milljarður.
Af þessu sést að í tilfelli þessara
fjögurra fyrirtækja námu arð-
greiðslurnar hærri upphæðum en
veiðigjöldin á fiskveiðiárinu 2012 og
2013 en það ár voru veiðigjöldin sem
hæst í kjölfarið á hækkun þeirra í tíð
síðustu ríkisstjórnar.
Eftir því sem útgerðirnar verða
minni lækka yfirleitt arðgreiðslurnar
sem teknar eru út úr þeim – eðlilega
– og að sama skapi greiða þær lægri
veiðigjöld. Þannig má segja að sú
tilhneiging útgerða að hafa greitt út
hærri arð en sem nam veiðigjöldunum
vegna fiskveiðiársins 2012 og 2013 hafi
farið minnkandi eftir því sem útgerð-
irnar urðu minni.
Þessu til stuðnings má benda á að
heildararðgreiðslur útgerðarinnar á
Íslandi námu 11,8 milljörðum fiskveiði-
árið 2012–2013 en veiðigjöld þeirra
tíu stærstu námu þá 8,95 milljörðum.
Heildarveiðigjöldin voru því hærri en
heildararðgreiðslurnar en stærstu
útgerðirnar greiddu hins vegar sumar
hverjar hærri upphæð í arð en greidd
var í veiðigjöld.
Greidd veiðigjöld fisk-
veiðiárið 2012 til 2013:
1. HB Grandi 1.956 milljónir króna.
2. Samherji 1.237 milljónir.
3. Síldarvinnslan 808 milljónir.
4. Ísfélag Vestmannaeyja 807
milljónir.
5. Brim 728 milljónir.
6. Vinnslustöðin 704 milljónir.
7. FISK Seafood 698 milljónir.
8. Skinney-Þinganes 614 milljónir.
9. Eskja 472 milljónir
10. Rammi 465 milljónir.
10. Þorbjörn 461 milljónir.
*Heimild: Vefur Fiskistofu