Iðjuþjálfinn - 01.06.1996, Síða 43

41
rannsóknir á þeim þroskaþáttum sem rekja
má beint til þess að komast um sjálfur. Með
rannsóknum sínum leiddu þeir Campos og
bertenthal (1984, 1987) þó í ljós bein tengsl
þess að komast um sjálfur við ýmsa þætti
sjónúrvinnslu, svo sem sjónrýmdarskynjun
°g lofthræðslu.
Afleiðingar hreyfíhömlunar á
aðra þroskaþætti
^egar einhverjir þættir þroskast ekki eðli-
lega, er hætt við að það hafi víðtæk áhrif á
aðra. (Butler, 1986) Ung fötluð börn fara iðu-
lega á mis við það að komast um sjálf og
frarnkvæma hluti upp á eigin spýtur. Mörg
þeirra eru öðrum háð um nær allar daglegar
athafnir og hafa takmarkaða möguleika á
Wí að taka þátt í því sem fram fer í kringum
þau. Það má því segja að þarna verði til við-
bótarfötlun. Fatlaða barnið hefur sjaldan
frumkvæði í samskiptum né öðrum athöfn-
um. Það er viðtakandi en ekki frumkvöðull,
°virkt en ekki virkt. Þetta hefur einnig áhrif
a samskipti barnsins við aðstandendur og
væntingar annarra í þess garð. Lýst hefur
verið sljóleika hjá mörgum fötluðum böm-
um, sérstaklega skorti á frumkvæði og for-
vitni. Talið er að þetta eigi meðal annars ræt-
ur sínar að rekja til þess að þau hafa tak-
markaða möguleika á að hafa áhrif.
Brinker and Lewis (1982) töldu að hér
væri iðulega á ferðinni áunnið hjálparleysi
og staðhæfðu að „fötluð börn skorti oft
áhugann á þessum heimi sem þau reikna
ekki með að geta haft nein áhrif á" (bls. 113).
Hugtakið áunnið hjálparleysi kemur úr
félagssálafræði og lýsir hegðunarmynstri
sem á sér stað þegar einstaklingur stendur
frammi fyrir óleysanlegum vandamálum.
Hann upplifir vonleysi og uppgjöf, þar eð
ekkert sem hann gerir virðist skipta máli,
svo hvers vegna að reyna! Oft er þetta
ómeðvitað, vegna þess að viðkomandi ein-
staklingur eða hið fatlaða barn í þessu tilviki
hefur sjaldan upplifað að það geti haft áhrif
eða komið einhverju til leiðar. Öfugt við þá
sem fatlast seinna á lífsleiðinni, þá skynja
börn sem eru mikið hreyfi- og málhömluð