Bændablaðið - 13.08.2015, Side 4

4 Bændablaðið | Fimmtudagur 13. ágúst 2015
Fréttir
Reglugerðum um heimildir
dýralækna til að ávísa lyfjum breytt
– rýmka ekki heimildir bænda til að eiga og nota lyf
Þann 30. júní síðastliðinn gaf heil-
brigðis ráðherra út breytingu á
reglugerð um heimildir dýralækna
til að ávísa lyfjum. Breytingin
rýmkar heimildir dýralækna til að
ávísa lyfjum á milli dýrategunda
– og jafnvel lyfjum sem ætluð eru
fólki.
Fulltrúar Bændasamtaka Íslands
(BÍ) funduðu með ráðherra um síðustu
áramót þar sem sjónarmiðum bænda
var komið á framfæri um að æski legt
væri að þeir mættu eiga lágmarks-
magn af lyfjum og notkun þeirra yrði
háð ákveðnum skilyrðum.
Erna Bjarnadóttir skrifaði í kjölfarið
minnisblaðið fyrir hönd BÍ og þar var
vitnað til ályktunar frá Búnaðarþingi
2013 þar sem vandi bænda í mál-
inu er rammaður inn: „Búnaðarþing
2013 leggur ríka áherslu á að lög-
gjöf um stærð vaktsvæða dýralækna
verði endurskoðuð. Vaktsvæðin eru
alltof víðfeðm og ógna dýravelferð á
sumum svæðum á landinu. […] Gæta
þarf þess að aðgengi bænda að dýra-
læknum og/eða dýralyfjum komi ekki
niður á velferð dýra og skapi mikið
misræmi út frá staðsetningu bænda á
landinu, hvort heldur er innan eða utan
dagvinnutíma. Leggja þarf sérstaka
áherslu á að dýralæknar fái heimild,
á grund velli þjónustusamninga, til að
ráðstafa lyfj um til bænda sem undir-
gengist hafa námskeið um notkun og
geymslu lyfja.“
Var í minnisblaðinu farið þess
á leit að skipaður yrði starfshópur
með full trúum velferðarráðuneytis-
ins og atvinnuvega- og nýsköpunar-
ráðuneytisins auk fulltrúa BÍ til að fara
yfir reglugerð um afhendingu dýra-
lyfja með að markmiði að bændur geti
átt lágmarks lyfjabirgðir til að bregð-
ast við skyndilegum veikindum í búfé.
Búnaðarþingið 2015 ítrekaði
stefnu mótunina frá 2013, enda eru
áhyggj ur bænda af aðgengi að þjón-
ustu dýralækna verulegar.
Ekki var orð ið við tilmælum BÍ um
að skipa starfshóp og rýmka því reglu-
gerðarbreytingarnar ekki heimildir
bænda til að eiga og nota lyf. Sigurður
Ey þórs son framkvæmdastjóri BÍ segir
þessa niðurstöðu vonbrigði. „Það
stefnir dýravelferð í hættu ef bændur
geta ekki átt nauðsynlegustu lyf til að
nota í neyðartilvikum þegar aðgengi
að dýralæknaþjónustu er á sama tíma
ófullnægjandi. Við höldum áfram að
þrýsta á um úrbætur í þessu máli,“
segir hann. /smh
Landssamtök sauðfjárbænda:
Bændur vilja sanngjarnt verð
Landssamtök sauðfjárbænda
sendu nýlega frá sér yfirlýsingu
sem ber fyrirsögnina „Sauð fjár-
bændur vilja sanngjarnt verð“.
Þar segir meðal annars að afurða-
verð til íslenskra sauðfjárbænda
sé með því allra lægsta í Evrópu.
Sala á íslensku lambakjöti hef-
ur verið góð að undanförnu og síð-
ustu tólf mánuði, frá 1. júlí að telja,
hefur verið 6% söluaukning frá sama
tímabili árið á undan. Sameiginlegt
markaðsstarf bænda og afurðar-
stöðva, stöðugt framboð, aukinn
ferðamannastraumur og vakning
hjá íslenskum neytendum um gæði
og hollustu íslenska lambakjötsins
hafa skipt þar sköpum eins og segir
í yfirlýsingunni.
Mun hærra verð til bænda í
Evrópu
Afurðaverð til íslenskra sauðfjár-
bænda þykir lágt í samanburði við
útlönd. Oft munar tugum prósenta.
Franskir bændur fá t.a.m. um 60%
hærra verð en þeir íslensku.
Hærra verð til bænda í Evrópu
þýðir hins vegar ekki að verð til
neyt enda sé nauðsynlega hærra.
Bændur í Evrópu fá einfaldlega
stærri hlut af útsöluverðinu til sín. Í
Bretlandi fá bændur t.d. á milli 50%
og 60% af endanlegu útsöluverði í
sinn hlut.
Algengt er að íslenskir bændur
fái sem nemur á bilinu 25% til 41%
af endanlegu útsöluverði. Þegar
tekið hefur verið tillit til 11%
virðisaukaskatts þýðir þetta að
milliliðir, sláturhús, kjötvinnslur og
verslanir taka á bilinu 49% til 65% af
endanlegu útsöluverði á lambakjöti
til sín.
Landssamtök sauðfjárbænda
gerðu verðkönnun í sex verslunum
á höfuðborgarsvæðinu miðviku-
daginn 27. júlí. Kannað var verð
á ófrosnum lærum og hryggj um.
Samkvæmt könnunni var meðal-
kílóverð á lamba læri 1.807 krónur.
Landssamtök sauðfjárbænda
telja það varla geta talist sanngjörn
viðskipti að milliliðir, sem sumir
hverjir skila milljarða hagnaði, taki
til sín svo stóran hluta af verðinu.
Verð til bænda er fjórðungi of lágt
Verðmyndun á kindakjöti á Íslandi
er flókin. Grunnverð í algengasta
flokki (R3) sem bændum er boð ið
fyrir komandi haustslátrun sam-
kvæmt útgefnum verðskrám stóru
sláturhúsanna er kr. 572 fyrir hvert
kíló. Meðalverðið sem greitt var í
fyrra var kr. 603,7 á kíló. Útlit er því
fyrir að það standi í stað eða jafnvel
lækki á sama tíma og sala eykst og
framboð stendur í stað eða minnkar.
Landssamtök sauðfjárbænda telja
að afurðarverð sé að minnsta kosti
fjórðungi of lágt.
Sláturfé getur fallið í rúmlega
30 flokka eftir aldri, kyni, gæðum,
fituhlutfalli o.s.frv. Hér er miðað
við flokkinn R3 sem er algengasti
flokk ur sláturlamba. Að auki greiða
sum sláturhús tímabundið álag til að
stýra því hvenær fé kemur til slátrun-
ar. Meðaltalskílóverð að öllu þessu
virtu haustið 2014 var 603,7 krónur.
Verð til bænda er ekki sundur-
greint eftir bitum eða hlutum lambs-
ins. Miðað við 16,2 kg lamb feng-
ust 2014 að meðaltali kr. 9.780 sem
inni felur allt kjöt, gærur, innmat
o.s.frv.
Sanngjarnari skipting fram-
leiðslu verð mætisins á milli bænda
og milliliða er þó alger höfuðfor-
senda þess að öflug sauðfjárrækt
blómstri hér á landi að mati sauð-
fjárbænda. /VH
Verðskrá afurðastöðvanna:
Afurðaverð svipað og á síðasta ári
Samkvæmt nýrri verðskrá vegna
sauðfjárslátrunar hjá KS, Slátur-
húss ins á Hvammstanga, sláturfé-
laga Suðurlands og Norðlenska er
grunnverð fyrir afurðaflokk R3
svip að og á síðasta ári en greitt
verður álag fyrstu sláturvikurnar.
Sumarslátrun hefst hjá slátur-
húsi SKVH á Hvammstanga eftir
rúma viku, mánudaginn 17. ágúst,
en haustslátrun 7. september. Hjá
KS er ráðgert að hefja haustslátr-
un 8. september. Haustslátrun hjá
Norðlenska hefst 31. ágúst.
Verð KS og SKVH
Kílóverð í flokki R3 hjá Sláturhúsinu
á Hvammstanga og Kjötafurðastöð
Kaupfélags Skagfirðinga er 572
krónur á kíló án álags og fer hæst
í 714 krónur á kíló til bónda með
álagi í sumarslátrun á Hvammstanga.
Verð Norðlenska
Hjá Norðlenska er um að ræða sam-
svar andi verðskrá og á síðastliðnu
ári en álagsgreiðslur í fyrstu viku
sláturtíðar hafa hækkað úr 12 í
13%. Slátrun hefst hjá Norðlenska
31. ágúst. Grunnverð fyrir R3 er
571 krónur fyrir kílóið en er síðan
breytilegt eftir vikum meðan á
slátr un stendur. Hæst er verðið 645
krónur fyrir kílóið sláturvikuna 31.
ágúst til til 5. september en fer síðan
lækkandi þar til slátrun lýkur.
Verð Sláturfélags Suðurlands
Hjá SS er boðið upp á mishátt verð
eftir sláturvikum. Hærra verði á
fyrri hluta sláturtímabilsins er ætlað
að hvetja bændur til að leggja inn
fyrr. Grunnverð hjá SS fyrir R3 er
572 krónur fyrir kílóið. 26. ágúst
til 2. september verða greiddar 646
krónur fyrir kílóið. Sumarslátrun hjá
SS verður dagana 19. og 26. ágúst.
Slátr að verður 2. og 3. september en
samfelld haustslátrun hefst 9. sept.
og stendur viku af nóvember.
Vopnafjörður og Kópasker
Samkvæmt upplýsingum frá slátur-
húsinu á Vopnafirði verður afurða-
verð það sama og á síðasta ári en
greitt verður álag í ákveðnum vikum.
Hjá Fjallalambi á Kópaskeri fengust
þær upplýsingar að verðákvörðun
lægi ekki fyrir en hún yrði tekin á
næstu dögum.
Tillaga LS um afurðaverð
Nýverið settu Landssamtök sauð-
fjárbænda fram tillögur sínar að
afurðaverði til bænda í haust undir
yfirskriftinni „Sauðfjárbændur vilja
sanngjarnt verð“. Þar er lagt til að
meðalverð næstu þrjú ár verði sem
hér segir:
Haustslátrun 2014
– meðalverð: 604 krónur (til viðmiðunar).
Haustslátrun 2015
– meðalverð: 677 krónur.
Haustslátrun 2016
– meðalverð: 719 krónur.
Haustslátrun 2017
– meðalverð: 762 krónur.

/ VH & TB
Verð hefur lækkað á nánast öllum mörkuðum
Óásættanlegt að verð til sauðfjárbænda standi í stað eða lækki
Sigrún Ólafsdóttir bóndi í Hall-
kels staðahlíð segir að á meðan
aðrir hópar í þjóðfélaginu hafi
margir hverjir fengið allríflegar
launahækkanir sé í raun lækkun
á launum bænda.
„Ég kýs að nefna ekki að þessu
sinni þær miklu hækkanir sem orðið
hafa á öllum aðföngum til búrekstrar.
Enda er hér verið að fjalla um launa-
kjör en ekki reksturinn í heild. Ég verð
þó að játa að mér er ofar lega í huga
frétt sem ég las ekki fyrir löngu síðan
en þar kemur fram að heimsmarkaðs-
verð á bensíni hafi lækkað um 57%
en lækkunin hér á Íslandi hafi numið
heilum 12%.“
Sigrún segir að bændur hafi á
síðustu árum gegnið mjög langt í
hagræðingu og má þess víða sjá merki.
Hugnast tillagan vel
Sigrúnu hugnast vel tillaga stjórnar
Landssamtaka sauðfjárbænda þar sem
þeir óska eftir samvinnu við af urða-
stöðvarnar um leiðréttingu á skiptingu
afurðaverðs í áföngum.
„Bændur vilja samvinnu og hafa
fullan hug til að leggja sitt af mörkum.
Eins og komið hefur fram er verð til
bænda í Evrópu í flestum til fellum
hærra en á Íslandi. Það þýðir þó ekki
að verð til neytenda sé endilega hærra
því bændur þar fá einfaldlega stærri
sneið af heildar kökunni.
Ég tel því afar mikilvægt að bænd-
ur og neytendur eigi milliliðalaust
sam tal og málefnalega umræðu um
verðmyndun á afurðunum. Enda er
slíkt nauðsynlegt til að upplýsa neyt-
endur um það hver hlutur bænda í
verðmyndunni er því virðing fyrir
öll um sem koma að framleiðslu,
vinnslu og sölu á afurðunum er
mikilvæg.“
Milliliðir mega ekki taka of mikið
Sigrún segir grundvallaratriði að
milli liðir taki ekki óhóflega stóran
hlut af heildarkökunni. „Ef hinsvegar
þeirra hlutur þarf að vera eins stór
og hann er í dag er sennilega orðið
tímabært að endurskoða verðlagn-
inguna í heild.
Að mínu mati er samvinna, traust
og virðing afar mikilvægi þættir í
sam skiptum bænda og neytenda.
Bændur finna fyrir velvild í sinn garð
frá neytendum sem vilja gjarnan hafa
leiðina úr haga í maga sem stysta.
Ég tel því afar mikilvægt að fá
neytendur í lið með okkur bændum
til þess að við getum áfram framleitt
úrvals vöru á sanngjörnu verði enda
er lambakjöt vel til þess fallið að vera
þjóðarréttur Íslendinga.“ /VH
Ágúst Andrésson forstöðumaður
kjöt afurðarstöðvar Kaupfélags
Skagfirðinga segir staðreyndir
máls ins séu þær að nánast allir
markaðir fyrir sauðfjárafurðir
hafi gefið eftir hvað verð varðar.
„Verð á lambakjöti hefur lækkað
innanlands á tveimur síðustu árum
og allir útflutningsmarkaðirnir líka
nema Spánn. Lækkunin er víða 20
til 30% og það sem meira er að
hliðar afurðir, eins og bein, hausar,
garnir og gærur, hafa einnig lækkað
en þær hafa umfram annað staðið
undir þeim hækkunum sem hafa
verið til bænda undanfarin ár. Verð
á sumum af þessum hliðarafurðum
hefur reyndar lækkað svo mikið að
það borgar sig ekki lengur að vinna
þær og í staðinn leggst á þær kostn-
aður vegna förgunar.
Þrátt fyrir þetta hafa kjöt af urða-
stöð KS og sláturhúsið á Hvamms-
tanga gefið út óbreytta verðskrá frá
síðasta hausti. Við óttuðumst að slát-
urleyfihafar mundu lækka verð til
bænda vegna lækkunar á mörkuðum
sem yrði erfitt fyrir sauðfjárbændur.
Svo verðum við að sjá til, eins og
undanfarin ár, hvort það verði ein-
hver afgangur sem hægt er að skila
til bænda.
Rekstur afurðastöðvanna í landinu
var mjög erfiður á þessu ári og því
síð asta og verður það hugsanlega
líka á því næsta enda er rekstrarstaða
margra þeirra virkilega erfið.
Bændur verða því líka að velta
fyrir sér hvað er hægt að gera í rekstri
af urðastöðvanna til að ná fram auk-
inni hagræðingu til að hægt sé að
greiða hærra verð fyrir afurðirnar,“
segir Ágúst. /VH
Sigrún Ólafsdóttir.
Ágúst Andrésson.
Ný reglugerð rýmkar ekki svigrúm bænda til að meðhöndla dýralyf. Mynd / HKr.