Bændablaðið - 13.08.2015, Blaðsíða 34

34 Bændablaðið | Fimmtudagur 13. ágúst 2015
Á einum áratug hefur skógar-
iðnaðurinn í Svíþjóð dregið úr
notkun jarðefnaeldsneytis um
71 prósent. Greinin notar nú
2,2 teravattsstundir af orku úr
jarðefnaeldsneyti en árið 2005 nam
notkunin 7,6 teravattsstundum.
Samdrátturinn nemur því 5,4
TWst.
Á heimasíðu Skóræktar ríkisins
segir að árangurinn hafa náðst
með því að bæta orkunýtingu
framleiðslukerfa en þó fyrst og
fremst með því að olíu hefur
verið skipt út fyrir lífeldsneyti
sem framleitt er úr aukaafurðum
viðar- og pappírsiðnaðarins.
Útreikningarnir eru byggðir á
gögnum frá sænsku hagstofunni SCB
um pappírs- og trjákvoðuiðnaðinn
en einnig sögunarmyllur og aðra
timburvinnslu.
Reiknast mönnum til að losun
koltvísýrings frá skógariðnaðinum
hafi minnkað úr tveimur milljónum
tonna árið 2005 í 600.000 tonn í
ár. Gott dæmi um þessi umskipti
er pappaverksmiðja Holmens-
fyrirtækisins í Iggesund. Þar hefur
starfsemin vaxið en samt sem áður
hefur olíunotkun dregist saman úr
36.000 rúmmetrum 2005 í 3.500
rúmmetra 2014. Þetta þýðir að losun
koltvísýrings frá starfseminni hefur
minnkað um 90% á tíu árum.
Notkun lífeldsneytis í sænska
skógariðnaðinum hefur lítið breyst
undanfarin fimmtán ár. Hún hefur
sveiflast í kringum 50 teravattsstundir
á ári í takt við hagsveiflur. Aðallega
eru nýttar aukaafurðir eins og
svartlútur, börkur og viðarkurl eða
spænir.
Sænski skógariðnaðurinn tekur
þátt í starfi samtakanna Svebio -
Svenska Bioenergiföreningen. Þetta
eru samtök fyrirtækja sem vinna
að því að framleiða, meðhöndla og
nýta hvers kyns tegundir lífelds-
neytis. Markmiðið er að auka notk-
un lífeldsneytis á sem visthæfastan
og hagkvæmastan hátt. Svebio var
sett á laggirnar 1980 og nú starfa í
samtökunum um 300 fyrirtæki.
/VH
Skógrækt og orkuframleiðsla:
Lífeldsneyti úr skógi í stað olíu
– sænski skógariðnaðurinn hefur dregið úr notkun jarðefnaeldsneytis um 71% á áratug
Að þessu sinni verður fjall að
um þrjár gerðir gamalla drátt-
arvéla. Allar eiga sameiginlegt
að nöfn þeirra byrja á B og að
framleiðslu þeirra var hætt á
áttunda áratug síðustu aldar
þrátt fyrir að framleiðslan hafi
gengið vel á tímabili.
Bristol var framleiddur á Bret-
lands eyjum, Bucher í Sviss en
Burgartz í Þýskalandi.
Bristol frá Bretlandi
Saga Bristol-dráttarvéla hófst um
1930 þegar Walter Hill, sem áður
starfaði fyrir Fordson, Rushton
og Muir-Hill dráttarvélaframleið-
endurnar, hannaði lítinn traktor
á gúmmíbeltum sem fékk heitið
Bristol. Vélin var loftkæld og
tveggja strokka. Traktorinn var
þriggja gíra og hannaður fyrir
minni býli og garðyrkjustöðvar.
Eftir seinni heimsstyrjöldina
skipti framleiðandinn yfir í sams
konar vél og var í Austin-bifreiðum.
Árið 1949 var hægt að velja á milli
þess að fá traktorinn með vél frá
Austin eða Perkins og hét sú týpa
Bristol 22. Dráttargeta Bristol 22
var gefin upp sem 1,8 tonn á níu
kílómetra hraða á klukkustund.
Salan gekk þokkaleg og voru um
250 slíkir seldir til Nýja Sjálands.
Rekstur Bristol var brokkgengur
frá upphafi og talsverð eigenda-
skipti voru á fyrirtækinu en árið
1970 keypti vélaframleiðandinn
Track Marshall það og sama ár
var fram leiðslu Bristol dráttar-
véla hætt.
Bucher frá Sviss
Framleiðsla á Bucher dráttarvél-
um á rætur sýnar að rekja til járn-
smiðju í borginni Niederwen-
ingen í Sviss sem var sett á
lagg irnar árið 1807. Í tæp 150
ár framleiddi fyrirtækið margs
konar landbúnaðartæki og hann-
aði og smíðaði meðal annar fyrstu
vökvaknúnu ávaxtapressuna. Það
var ekki fyrr en árið 1953 sem
það hóf framleiðslu á traktorum
sem voru knúnir áfram af þýskum
díselmótor frá MWM.
Samhliða framleiðslu á
Bucher var fyrirtækið umboðs-
aðili fyrir Fiat og Guyer drátt-
arvélar og hefur líklega lagt of
mikla áherslu á sölu þeirra og
þannig skaðað söluna á Bucher.
Þrátt fyr ir að um tíma væru
fimm týpur af Bucher dráttar-
vélum í boði náðu þær aldrei
al mennilegri fótfestu og fram-
leiðslu á þeim var hætt 1973.
Bandaríski vélaframleiðandinn
Monarch Hydraulics er eigandi
Bucher í dag og vörumerkið
aðal lega þekkt fyrir framleiðslu
á garðsláttuvélum.
Bungartz frá Þýskalandi
Þýska fyrirtækið Bungartz & Co.
Maschinefabrik hóf starfsemi í
Munchen árið 1920. Framleiðsla
fyrirtækisins á dráttarvélum hófst
1930 og gekk fyrsti mótor inn
fyrir díselolíu og var frá þýsk-
um framleiðanda sem hét DKW.
Á árunum fyrir fyrri heimsstyrj-
öldina reynd Bungartz fyrir sér
með ýmsar gerðir véla frá Fichtel
& Sachs, Hatz, MWM og Deutz.
Árið 1958 setti Bungartz á
markað dráttarvél sem kallað-
ist T5 og var lítil og grannur
eins strokks traktor hannaður til
vinnu á vínökrum. Framhjóla-
búnaðurinn var sérstakur að því
leiti að hann gat snúist um 90° og
traktorinn því snúið við á bletti
sem var samsvarandi lengd hans.
Velgengi T5 var talsverð og
1960 var farið að flytja þá út og
meðal annars til Bandaríkjanna.
Sama ár hóf fyrirtækið fram-
leiðslu á handstýrðum jarðtæt-
urum og garðsláttuvélum með
sætti fyrir sláttumanninn slynga.
Bungartz framleiðandinn var
yfir tekinn af þýska bifreiða-
fram leiðandanum Gutbrod/Moto
Standart árið 1974 og framleiðslu
dráttavélanna hætt en framleiðsla
á sláttuvélum og jarðtæturum efld
til muna. /VH
Bristol – Bucher
– Burgartz
Bændur í Frakklandi hafi gripið
til mótmæla vegna innflutnings á
matvælum. Fyrir skömmu settu
þeir upp vegatálma og hindr uðu
400 vöruflutningabíla með mat-
væli frá Þýskalandið og Spáni að
komast yfir landamærin til Frakk-
lands.
Franskir bændur eru þekktir fyrir
kröftug mótmæli þegar þeim er mis-
boðið. Í gegnum árin hafa þeir sturt-
að tómötum eða kartöflum á götur
og lokað þeim. Þeir hafa smalað
búfé að Eiffel-turninum og kastað
eggjum, dælt mykju eða mjólk yfir
þinghús og bílalestir. Fyrir skömmu
settu þeir upp vegatálma og komu
þannig í veg fyrir að 400 flutninga-
bílar með matvæli, kjöt, grænmeti
og mjólkurvörur, sem flytja átti til
landsins, kæmust á áfangastað.
Vöruflutningabílum snúið við
Fleiri en þúsund bændur tóku þátt í
að gerðunum og lokuðu vegum með
dráttarvélum, dekkjum, heyrúllum
og landbúnaðartækjum. Í sumum til-
fellum var flutningabílunum snúið
við en í öðrum voru þeir tæmdir og
kveikt í farminum.
Annars staðar lokuðu bændur
vegum með því að sturta á þá inni-
haldi haughúsa eða að þeir takmörk-
uðu aðgengi ferðamanna að ferða-
mannastöðum.
Grafið undan landbúnaði
Bændurnir segja að innflutningur
á ódýrum matvælum frá löndum í
Austur-Evrópu og Spáni, þar sem
laun eru lág og eftirlit með fram-
leiðslunni lítið, ásamt þrýstingi frá
stórmörkuðum um lækkað verð sé að
grafa undan landbúnaði í Frakklandi.
Samkvæmt opinberum tölum í
Frakklandi hefur um 10% bænda í
landinu orðið gjaldþrota á nokkrum
árum. Frönsk bændasamtök segja að
skuldir bænda séu sífellt að hækka,
tíðni sjálfsvíga meðal bænda að
au kast og að ungt fólk sýni lítinn
áhuga á að hefja búskap.
Í framhaldi af mótmælunum
hafa stjórnvöld í Frakklandi lofað
að bæta samkeppnisstöðu bænda
með skattaívilnunum upp á 600
milljón evrur, um 90 miljarða ís-
lenskra króna. Samkvæmt reglum
Evrópusambandsins mega stjórn-
völd ekki styrkja bændurna með
bein um hætti til að mismuna ekki
samkeppnisaðilum í öðrum löndum
sambandsins.
Bann á innflutningi á land bún-
að ar vör um frá löndum Evrópu-
sambands ins til Rússlands er farið
að hafa áhrif á verð matvæla í Evrópu
til lækkunar. Vegna bannsins hafa
aðildarlönd Evrópusambandsins
á austanverðri Evrópu lagt aukna
áherslu á að flytja út matvæli til
landa vestar í álfunni. Eftirspurn eftir
matvælum frá Evrópu til Kína hefur
einnig dregist saman.
Fólk hvatt til að versla
innlendar matvörur
François Hollande, forseti Frakk-
lands, segist skilja afstöðu bændur og
hefur hvatt neytendur í Frakklandi til
að kaupa matvöru sem er framleidd
innanlands. Stéphane Le Foll, land-
búnaðarráðherra Frakklands, sagði í
viðtali að landbúnaður í Frakklandi
væri hluti af landbúnaði í Evrópu og
að Frakkar væru bæði inn og útflytj-
andi á matvöru og að leita yrði jafn-
vægis á því sviði.
Nýleg skoðanakönnun sýnir
að 78% Frakka treysta ekki stjórn
Hollande til að gera eitthvað varan-
legt í málinu og bæta þannig hag
bænda til frambúðar. /VH
Matvælaflutningur milli landa:
Franskir bændur stöðva
innflutning á matvælum
Fleiri en þúsund bændur tóku þátt í aðgerðunum og lokuðu vegum.