Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.02.2011, Side 44

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 1. tbl. 87. árg. 201140
sömu umhyggju til allra þjóðfélagshópa,
óháð kyni, litarhætti eða þjóðfélagstöðu.
Öryggi
Öryggi sjúklinga og starfsmanna á að vera
efst á baugi hjá öllum heil brigðisstarfs-
mönnum. Öryggið á að vera í huga þeirra við
vinnu og í hvíld og vera ætíð þeirra einlæga
ósk sem heilbrigðisstarfsmanna. Umræður
um öryggi og gæði í heilbrigðisþjónustu
eru í brennidepli víða um heim enda er
full ástæða til að vekja athygli á þeim
mistökum er verða í þjónustu við sjúklinga.
Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin (WHO)
hrinti af stað umfangsmiklu verkefni sem
nefnt er „World alliance for patient safety“
(WHO, 2006). Í því verkefni er tekið á
veigamestu þáttunum er lúta að öryggi í
heilbrigðisþjónustu. Þar er meðal annars
lögð mikil áhersla á öryggi í meðferð
sjúklinga innan heilbrigðisþjónustunnar og
rétta skráningu og úrvinnslu atvika þegar
eitthvað fer úrskeiðis. Með því að skrá
samviskusamlega öll óhagstæð atvik, er
upp kunna að koma, er talið að verulega
geti dregið úr því að slík tilvik endurtaki
sig eða að sjúklingur hljóti skaða af því
þótt eitthvað hafi misfarist. Danir standa
framarlega hvað varðar öryggi sjúklinga
innan heilbrigðisþjónustunnar og geta
íslenskir hjúkrunardeildarstjórar mikið
lært af þeim. Árið 1993 sneru dönsk
heilbrigðisyfirvöld vörn í sókn og hófu
herferð til að auka öryggi sjúklinga innan
danska heilbrigðiskerfisins (Indenrigs- og
sundhedsministeriet, 2010). Eitt af því sem
átti einn stærsta þáttinn í velgengni Dana
var að þeir hvöttu heilbrigðisstarfsmenn
til að senda inn nafnlausar skýrslur
um þau óhöpp sem þeir urðu vitni að.
Nafnleyndin jók líkur á því að atvikin
væru tilkynnt. Síðan var unnið úr þeim
upplýsingum er bárust, atvikin flokkuð
og skoðað hvaða atvik voru algengust. Í
framhaldi af því var sett upp fræðslusíða
sem allir danskir heilbrigðisstarfsmenn
höfðu aðgang að þar sem fram komu
algengustu mistök starfsmanna víðs vegar
um Danmörku. Á síðunni var einnig fræðsla
um helstu orsakir mistaka er verða innan
heilbrigðisþjónustunnar og leiðbeiningar til
að koma í veg fyrir þau.
Íslenskir hjúkrunardeildarstjórar geta
lært af Dönum með því að leggja aukna
áherslu á skráningu og leita leiða til úrbóta
ef óhagstæð atvik eiga sér stað en ekki
að finna sökudólg eins og oft vill verða.
Þannig vinna þeir eftir gildum LSH.
Framþróun
Landspítali stuðlar að menntun heilbrigðis-
starfsfólks, styður við rannsóknastarf
og metur árangur, meðal annars með
tilliti til birtingar í ritrýndum tímaritum
innan lands og utan (Landspítali, 2010b).
Öflugt vísindastarf er forsenda þess að
framþróun verði í starfsemi spítalans.
Það er til hagsbóta fyrir sjúklinga og
fjölskyldur þeirra en bætir einnig forvarnir,
almennt heilsufar og velferð Íslendinga.
Fjöldi nemenda í heilbrigðisfræðum, og
ekki síður í meistara- og doktorsnámi, er
mælikvarði á gæði spítalans. Með tilkomu
þessara nemenda eflast rannsóknir í
samstarfi við háskóla borgarinnar.
Með hækkandi aldri þjóðarinnar og
auknum fólksfjölda á komandi árum
er nauðsynlegt að halda áfram að
mennta fleira heilbrigðisstarfsfólk.
Heilbrigðisstarfsfólk þarf að vera til reiðu
til að sinna þeim sjúklingum er sækja til
spítalans og viðhalda þarf þeirri kunnáttu
og fagmennsku er starfsfólk spítalans
býr yfir.
Það er ákaflega mikilvægt að stjórnendur
á hjúkrunardeild skapi umhverfi sem
örvar starfsmenn í að leita sér frekari
þekkingar og ekki síður til að viðhalda
stöðugu lærdómsferli þeirra. Hæfileikar
og þekking, sem starfsmenn búa yfir, er
stöðugt að breytast og þörf starfsmanna
til að auka þekkingu sína hefur vaxið.
Auknar kröfur um hagkvæmni og
fagmennsku í starfi kalla á stöðuga
þekkingarleit hjá heilbrigðisstéttum.
Auknar kröfur eru gerðar um sjálfstæð
vinnubrögð og leiðir til að miðla þekkingu
og því þurfa starfsmenn aukið umboð til
athafna. Þessi stöðuga þörf fyrir meiri
þekkingu og hæfni skapar umhverfi þar
sem nám og miðlun er þungamiðja í
starfsemi hverrar deildar. Starfshvatning
í slíku umhverfi er flókin en jafnframt
mikilvæg þar sem hver starfsmaður er
deildinni mjög verðmætur (Beardwell
o.fl., 2004). Í bókinni Crossing the quality
chasm frá Institute of Medicine (2009)
kemur fram að sjúklingar geti búist við
faglegustum vinnubrögðum þegar þau
eru byggð á bestu fáanlegu vísindalegu
þekkingu. Sjúklingar geti þá búist við að
ólíkar fagstéttir stilli saman strengi sína
þannig að þeir fái hnökralausa þjónustu
og þurfi aldrei að vera óöruggir innan
veggja sjúkrahússins.
Í starfslýsingu hjúkrunardeildarstjóra hjá
Landspítala (2009a) segir meðal annars:
„Yfirmaður hjúkrunar á deild skal hvetja
til rannsókna og vísindastarfs í hjúkrun.“
Stjórnendur verða að vera í aðstöðu til
þess að stuðla að rannsóknastörfum og
vísindastarfi þrátt fyrir aukinn sparnað
og minni fjárráð en áður. Þeir geta nýtt
sér kunnáttu og færni undirmanna sinna
sem eru allir á sinn máta sérfræðingar
sem þurfa að fá að njóta sín. Eitt af
hlutverkum stjórnenda er því að hjálpa
þeim að gera það sem þeir gera best.
Hæfileikar starfsmanna eru miklir og þeir
þurfa að fá verðug verkefni og tíma til að
fást við þau. Stjórnendur ættu að stuðla
að reglulegum fræðslufundum þar sem
starfsfólkið miðlar af kunnáttu sinni og
einnig mætti nýta starfsfólkið í þjálfun
við að nota þau tæki og tól sem notuð
eru á deildinni. Víða er stutt síðan rafræn
sjúkraskrá var tekin í notkun. Slík nýjung
kallar á þjálfun starfsmanna. Kjörið er að
nýta sér þá er hafa fengið þjálfun í notkun
hennar til þess að miðla kunnáttunni til
annarra starfsmanna.