Morgunblaðið - Sunnudagur - 27.09.2015, Blaðsíða 15

Óvenjuleg brúðkaupsstytta í formi hamingjusams lundapars.
Lundinn sem er við Ísland heitir Fratercula
arctica en til eru aðrar tvær lundategundir en
báðar eru þær á Kyrrahafinu, segir Jóhann Óli.
Hann lýsir fuglinum á skemmtilegan hátt í
grein á vef Náttúruminjasafns Íslands frá því í
sumar og gefur leyfi til að vitnað sé í hana
hér: „Lundinn flýgur beint með hröðum
vængjatökum, venjulega lágt yfir haffleti.
Hann stendur uppréttur og á auðvelt með
gang. Lundi er samanreknari en stærri svart-
fuglar, höfuðlag er annað og engar vængrákir.
Afar félagslyndur og með flókið samskipta-
kerfi, hann tjáir sig með alls kyns fettum og
brettum, höfuðrykkjum, göngulagi, fluglagi,
vængjablaki og gapi, svo nokkuð sé nefnt,“
stendur þar.
Betri í kafi en á flugi
„Ég hef stundum sagt að það eigi að svipta
hann flugréttindunum, hann er miklu betri í
kafi en á flugi,“ segir Jóhann Óli, enda er
lundinn mörgæs norðursins.
Langstærstur hluti lundastofnsins verpir
hér á landi og eru stærstu byggðirnar í Vest-
mannaeyjum og á Breiðafirði. Talið er að hér
verpi um þrjár milljónir para og stofninn síð-
sumars sé um 10 milljónir fugla. Annars verpa
lundar víða við Norður-Atlantshafið, frá
Maine-fylki í Bandaríkjunum og Bretagne-
skaga í Frakklandi um Bretlandseyjar, Fær-
eyjar og Noreg norður til Svalbarða.
„Lundinn er orðinn verðmætasti fugl lands-
ins, hann er búinn að slá út æðarfuglinn og
dúnútflutning algjörlega. Þetta er ekki byggt á
beinharðri tölfræði en ég held að ég leyfi mér
að fullyrða þetta,“ segir hann.
Jóhann Óli segir að hingað séu gerðir út
leiðangrar eingöngu til að ljósmynda og skoða
lunda. Á sumrin sé líka siglt daglega með
ferðamenn umhverfis Lundey og Akurey á
Kollafirði til að skoða lunda. Aðstöðu til lunda-
skoðunar hafi verið komið upp í Hafnarhólma
á Borgarfirði eystri og lundarnir á Bjargtöng-
um séu þekktir fyrir spekt.
Hann er ennfremur vinsæll hjá sívaxandi
hópi þátttakenda í hvalaskoðunarferðum.
Jóhanni Óla finnst lundaskoðun og -dráp
ekki fara saman. „Það fer ekki saman að sýna
lunda og veiða lunda. Eins og í Vest-
mannaeyjum, þeir gera mikið úr lundanum en
þetta er alls ekki góður staður til að skoða
hann því það er búið að veiða hann svo lengi
þar. Hann verður svo styggur þar sem hann
er veiddur,“ segir hann en í greininni rekur
hann þetta nánar:
„Hér er um auðlind að ræða, sem ber að
umgangast með virðingu, eins og reyndar á
við um náttúruna í heild sinni. Það fer fyrir
brjóstið á mörgum ferðamönnum, að lundi sé
veiddur og á hann erfitt með að skilja þennan
„barbarisma“ okkar, við erum jú ekki á flæði-
skeri stödd þegar kemur að framboði á mat.“
Hann segir samt hvergi betra að skoða
lunda en á Íslandi og mælir með Látrabjargi
eða Borgarfirði eystri.
Sunnudagsblað Morgun-
blaðsins heimsótti versl-
unina Lundann við Hafnar-
stræti og fékk leyfi til að
mynda þar ýmsar vörur.
Morgunblaðið/Styrmir Kári
Lundaseglar til að setja á ísskáp. Litaglaði goggurinn er skrautlegur og heillandi.Jón Ólafsson málar lunda fyrir hljómsveit sína.
27.9. 2015 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15
Lundinn hefur verið tákn
RIFF, alþjóðlegrar kvik-
myndahátíðar í Reykjavík,
frá upphafi. „Þegar við
vorum að fara af stað
með hátíðina tókum við
eftir því að þessar stóru
kvikmyndahátíðir í
kringum okkur hafa
einhverra hluta
vegna dýr sem
merki. Björninn er
tákn hátíðarinnar í
Berlín og ljónið er í
Feneyjum,“ segir
Hrönn Marinósdóttir,
stofnandi og stjórnandi
RIFF.
„Þá fóum við að velta
fyrir okkur hvaða dýr við
ættum að velja; hrossið,
kindina eða örninn?“ segir
hún en eins og sjá má varð
lundinn ofan á.
„Lundinn er alveg ferlega
flottur og fallegur,“ segir hún
en rifjar upp að jafnvel á þess-
um tíma hafi hann verið orð-
inn svolítið túristalegur en
þetta var árið 2005.
„Við ákváðum því að fara í
kynningarherferð og
bæta ímynd lundans
með því að gera
hann svolítið fyndinn og
skemmtilegan. Við vildum
ekki falla í þá gryfju að
gera hann að ein-
hverju tuskudýri heldur vildum
hafa hann reisulegan og flottan,“
segir Hrönn en útlendingarnir
tóku þessu uppátæki mjög vel
og tók hún strax eftir því að
lundinn var vinsæll hjá útlend-
ingunum.
Síðan þá hefur lundinn tekið á
sig ýmsar myndir, allt frá því að
vera bróderaður eða gylltur yfir
í að klæðast latexi eins og á há-
tíðinni sem nú stendur yfir.
Lundinn í ár er sköpunarverk
Sögu Sig. ljósmyndara og Fríðu
Maríu Harðardóttur förðunar-
meistara ásamt fleirum. „Vísunin
er í ofurhetju en út af kosninga-
réttarafmæli kvenna ákváðum
við að hafa lundann kvenkyns,“
segir hún. Áður hefur lundinn
einnig klæðst smóking og reykt
vindil umkringdur íslenskum
leikarastjörnum og í fyrra var
hann „ljóti lundinn“, ógnvaldur
sem minnti á King Kong. Hrönn
segir að síðarnefnda plakatið frá
því í fyrra hafi notið mikilla vin-
sælda meðal gesta hátíðarinnar
og selst vel.
Grafíski hönnuðurinn Bjarney
Hinriksdóttir er höfundur þess
en plakatið fékk viðurkenningu
FÍT í veggspjaldaflokki.
Lundinn er því orðinn verð-
ugur fulltrúi Íslands í kvikmynda-
heiminum. „Túristarnir halda
hreinlega ekki vatni yfir lund-
anum.“
Reisulegur og flottur
LUNDINN ER TÁKN RIFF