Félagsbréf - 01.03.1961, Blaðsíða 51

félagsbréf
41
Ignazio Silone, hvað um Belgíumanninn Charles Plisnier, hvað um Tékk-
ann Egon Hostovsky, hvað um Frakkana André Gide, André Malraux og
Jean-Paul Sartre, hvað um Bretana Stephen Spender, Wystan Hugh Auden
og George Orwell o. s. frv.? Sumir eru þeir dauðir — en um þá mátti
segja, áður en þeir dóu, eins og hina, sem enn lifa: Allir spilltir orðnir —
allir komnir heim eftir ferð til Utah og teknir að hlynna að úr sér gengnum
veggjum, verki margra kynslóða, sem höfðu þá fullvissu, að Róm yrði ekki
reist á einum degi. Og í Tékkóslóvakíu sýndu þeir háu herrar, sem þar
ráða menningarmálunum, Birni Þorsteinssyni sagnfræðingi, heilar vöru-
skemmur fullar af ólæsilegum og óseljanlegum sósíalrealisma — og Björn
ráðlagði þeim að þýða Virka daga á tékknesku og gefa út! Hver er svo
hlómi rússneskra bókmennta frá seinustu áratugum? Fáein skáldverk, sem
skrifuð voru, þegar lítið eitt var slakað á harðstjórnarfjötrunum eftir ræðu
Krústjoffs — og Sívagó læknir eftir Boris Pasternak — og ljóð, sem
hann hefur ort!
Hvort mundi það svo ekki hafa verið ofurlítið áfall, Pasternaks-málið
alræmda, — og nú — eftir dauða Pasternaks — málaferlin gegn vinkonu
hans og samverkamanni og dóttur hennar — og sakfelling þeirra? Átta
ára fangelsi — fyrir meint brot á gjaldeyrislögunum! Hönd hinna dýrlegu
rússnesku valdhafa nær sannarlega út yfir gröf og dauða, þegar þeim er
mest í mun að launa snillingum rússneskra bókmennta! En vondir menn
segja: Slíkri heiftar blindu, slíku hatursæði eru þeir haldnir, æðstu prestar
menningarlífsins í Ráðstjórnarríkjunum, að til þess að svala sér á einhvern
hátt níðast þeir á tveimur kvenpersónum, af því að þeir þorðu ekki að
taka og pynda hinn heimsfræga, virta og elskaða Boris Pasternak!
Og hyggið að, allir þér, hinir nytsömu sakleysingjar! Meðan þannig
er hið andlega frelsi í Ráðstjórnarríkjunum, er allt óbreytt um viðhorf
Kristins Andréssonar og allra annarra, sem trúa á forustuhlutverk Ráð-
stjórnarríkjanna á vegferð mannkynsins til hinnar kommúnistísku Paradís-
ar, hvort sem þau beina meir fé sínu til fóðrunar geimtíkum og smíði
geimfara á kostnað alþýðunnar í löndum sínum en til beins vígbúnaðar,
°g á meðan eru hin fögru snilldarljóð Tómasar Guðmundssonar í augum
foringjans íslenzka og allra hans sönnu lærisveina „laus viS siSrœna
°lvöru og mannúSarkennd, skilyrSislaus dýrkun á óraúinsœrri, jafnvel
dulúSgri fegurS.“
En svo mundu þá kannski einhverjir spyrja: