Félagsbréf - 01.10.1962, Blaðsíða 49

FÉLAGSBRÉF
45
þeim nýja stefnu í ljóðagerð; það er
freistandi að sjá samhengi milli kenn-
ingar hans og þessara ljóða:
„Það er skoðun mín að íslenzkum
nútímaskáldum sé nauðsynlegt að sigr-
ast á vantrausti sínu á orðinu,
þeirri vanmáttarkennd sem nú gerir þá
að einrænislegum föndrurum við held
nr værukært tilfinningalíf. Ég held að
tími hins skorinorða ljóðs sé kominn.“
Trúlegt er að Hannes byggi afstöðu
s>na á pólitískum rökum, a.m.k. ætlas*
hann til að skáldin gerist „að nýju
billgildir þátttakeijidur í menningarbar-
attu nútímans“. Ég læt pólitíska af-
stöðu Hannesar lönd og leið; hitt ei
forvitnilegt hvern stað þessarar skoð-
nnar sér í ljóðagerð hans. Vandséð
er að hugtak á borð við „skorinort
ljóð“ verði skilgreint svo öllum líki,
en allt um það mun ádeila Hannesar
a óviðkomandi einkamáladaður skáld-
anna víða koma við eymsli; „skorin-
0rð“ ljóðlist er ótvírætt æskileg ef
bar er átt við ljóð sem rís úr öskustó
einkamálanna til almennara skáldlegs
°g mannlegs gildis. (Þar með er þó
ekki meira sagt en góð ljóðlist sé yfir-
leitt betri en lök.) Sé átt við hitt að
skáldinu beri að kjósa sér og ljóði
Slnu tiltekinn pólitískan hlut í „menn-
lngarbaráttu nútímans“ vandast málið,
°g verður heimilt að spyrja hvort af
>jVondri“ pólitík geti æxlast „gott“ ljóð
^°g öfugt: „vont“ ljóð af „góðri“ póli-
llk) eða hvort ljóðlist kemur yfirleitt
llf eftir pólitískri forskrift. Það er
annað að yrkja af pólitísku tilefni en
i pólitískum tilgangi; og þótt pólitík-
in geti átt lögmætt erindi við og í ljóð-
list sprettur góð ljóðlist sjaldan úr
eintómri pólitík. Þó er sú fjarstæðan
vitaskuld fjarstæðust að ætla sér að
setja allri ljóðlist algilda pólitíska
reglu.
Því eru þessi alkunnu sannindi rifj-
uð upp hér að mér virðist vandi Hann-
esar Sigfússonar í Viðtölum og eintöl-
um að nokkru af þessari rót runninn:
hlutlægnisviðleitni hans er tvíþátta,
annars vegar innri hlutlægni ljóðsins
sjálfs, hins vegar ytri „hlutlægni“ fyr-
irfram tiltekinnar skoðunar, sem hann
vill að birtist í ljóðinu. Takist honum
að samhæfa skoðun og skynjun leikur
allt í lyndi, en hláleg kreppa blasir við
taki skoðunin að tröllríða skáldskapn-
um; og hin innblásna ljóðgáfa Hann-
esar virðist sízt til slíkra sviptinga
búin.
III.
ér hefur verið dválið um sinn við
bók Hannesar Sigfússonar, og rétt-
lætist af því að hún er eitt athyglis-
verðast nýmæli í íslenzkri ljóðlist um
þessar mundir, bæði fyrir kosti sína
og galla.
Víst má deila um kenningu Hannesar
um hið „skorinorða ljóð“, og pólitískt
inntak hennar er sýnilega tóm mark-
leysa eins og öll önnur þjónustukrafa
til lista; sjálfur sýpur Hannes seyðið
af þeim misskilningi í lökustu ljóðum
sínum. Um hitt er meira vert að með