Félagsbréf - 01.10.1962, Blaðsíða 14

10
FÉLAGSBRÉF
leika, sem hann hefur sýnt, höfum við gert til hans miklar kröfur,
stundum ef til vill óbilgjarnar.
En hann hefur líka gert og gerir miklar kröfur til sjálfs sín. Jafnvel
þar, sem sum verk hans virðast að nokkru leyti leikur með stíl, form
og mannamyndir í leit að nýjum tjáningarhætti, er sá leikur þreyttur
af fullri alvöru íþróttamannsins, sem hefur lagt sig allan fram, líka
þegar miður kann að hafa tekizt til. Hann hefur gert eins og hann
bezt gat. Jafnvel snillingar skapa sjaldnast einber öndvegisverk — og
raunar erum við þess lítt umkomin að segja, hvað hæst muni bera í
framtíðinni. En hálendi er mælt eftir hæstu tindum.
Annars þarf Halldór hér hvorki á afsökunum né hrósyrðum að halda,
og þessi stund er til þess ætluð að flytja honum þakkir og rifja upp
ummæli hans og skáldverk. En þá væri okkur íslendingum brugðið,
ef við tækjum allt í einu upp á því að lofa einróma helztu skáld okkar
og listamenn, nú fremur en á dögum Sigurðar Breiðfjörðs eða endranær.
En það er engin von til þess, að verk Halldórs séu að allra geði, ekki
fremur en við, sem höfum á jDeim miklar mætur, teljum þau jafngóð
eða dáum þau öll, enda hefur Halldór aldrei gælt við smekk lesenda
sinna.
Áður en ég lýk máli mínu, vil ég endurtaka þau ummæli, sem ég
viðhafði í Ríkisútvarpinu á fimmtugsafmæli Halldórs, að hann hafi
vafalítið sýnt fjölbreytilegri hæfileika en nokkur íslenzkur höfundur
fyrr eða síðar og tvímælalaust unnið sér rúm meðal fremstu lausamáls-
höfunda okkar frá öllum tímum.
Á þeim áratug, sem síðan er liðinn, hafa gerzt þau tíðindi, sem hér
þarf ekki að rifja upp, bókmenntir okkar rutt sér aukna vegi um allar
jarðir og Halldór orðið eins konar oddviti íslenzkra höfunda. Sízt skal
þetta vanmetið né vanþakkað. Það er vissulega stórviðburður í menn-
ingarsögu okkar. En ekki má heldur ofmeta það né láta það villa sér
sýn. Útbreiðsla bókmennta, frægð og frami eru mikils verð, en meira
virði það innra vaxtarmagn, sem veldur þeirri þenslu. Starf oddvitans
er mikilvægt, en ekki má í hetjudýrkun tímans láta hann skyggja á
það lið, sem að baki honum stendur, — þótt raunar verði mér það
því ljósara sem ég kynni mér bókmenntir betur, á hve fárra manna
herðum þær hvíla oftast, þegar til lengdar lætur. En það vildi ég eink-
um minna okkur á, að þessi merkilegi áfangi var ekkert takmark í