Félagsbréf - 01.10.1962, Blaðsíða 57

FÉLAGSBRÉF
53
þekju. Beztu Ijóð þeirrar bókar eru í
háttlausu frjálsu formi, og síðan hefur
Matthías enn haldið lengra í þá átt-
ina í Hólmgönguljóðum og Jörð úr
ægi. (Þær fáu hendingar hans sem
rímaðar eru í þessari bók bera því
enn vitni að rímlist er honum ekki töm.)
Ljóðstíll Matthíasar er breiður, um-
fangs- og umsvifamikill og leitar víða
fanga í myndum og líkingum; orð-
glaumur og orðgleði einkenna málfar
hans og allan stílsmáta. Það er ekki
sneið að atvinnustétt Matthíasar ef
maður kallar þennan stíl blaðamanns-
legan: mörg ljóð hans eru einhvers
konar ljóðrænuspjall, mestallt á yfir-
borði og losaralegt í sniðum, en með
viðkomu víða. Hér er þó ekki nema
hálf saga sögð; Matthías ætlar ljóðum
sínum sýnu meiri hlut en þennan. —
Hann vill taka upp tímabær viðfangs-
efni, yrkja skorinort í þeim skilningi
að ljóð hans höfði beint til líðandi
stundar; eins og fleiri ungra skálda
er Ijóðmál hans einrætt og leitar um-
svifalausrar skírskotunar. 1 Jörð úr
ægi reynir hann að fella persónulegt
yrkisefni, eigin lifaða reynslu, í miklu
altækari heild; viðfangsefni hans er
landið og öldin: ástarsaga skáldsins
^eð landið sjálft í baksýn, á viðsjár-
verðum tímum með ógn aðsteðjandi.
Heiti verksins vísar að sjálfsögðu til
^öluspár, til þeirrar jarðar sem vonir
standa til að eitt sinn rísi úr ægi,
skírð úr hreinsunareldi tímans. Af
þeirri von segir verkið á mörkum uggs
og bjartsýni, en með æskuna, landið,
ástina sem leiðarljós:
Við erum nýr dagur
á leið vestur heiði,
það er teymingur eftir
góða ferð: tvísýnn dagur
jafnhvítur og Langjökull er óvæginn á
bringuna.
(VII)
Þannig lýkur Jörð úr ægi; og í þess-
um línum tengir Matthías saman hinn
persónulega og hinn almenna þátt
verksins, bindur von þess í einni sterkri
og hnyttilegri mynd.
Að formi er Jörð úr ægi samfelldur
Ijóðaflokkur, en það er ekki epískt
verk; allur tónn þess er ljóðrænn og
enda viðhorf höfundar við viðfangs-
efni sínu ljóðræns eðlis. Hér kynnu
fastari tök að hafa hæft betur, í heild
brestur Jörð úr ægi óneitanlega form
þótt fleiri rök komi þar að vísu til.
Þar fyrir er tækni Matthíasar í verk-
inu allrar athygli verð. Ljóðstíll hans
á að vera sem altækastur, höfundur
heimtir sér tilvitnanir víða að úr ís-
lenzkum bókmenntum eldri og yngri,
skírskotar stöðugt beint og óbeint til
verka annarra skálda og til sögu lands-
ins, til samtímans hér og nú, tiltekins
landslags, ferðamannaslóða heima og
erlendis. Þannig er annað meginstef
verksins („vindurn, vindum vef darr-
aðar“) alkunnugt úr Darraðarljóðum,
hitt („rauðhesta gestir ríða í garð“)
með óm úr þjóðsögu eða ævintýri;
og á sama hátt mætti lengi rekja dæm-