Félagsbréf - 01.10.1962, Blaðsíða 53

FÉLAGSBRÉF
49
kvæði skáldsins birtast bæði ytra og
innra í ljóðunum: hann er sem á
hvörfum tíma og viðhorfa, „alls tákvi
eða einskis“. Formleitinni er samfara
innra staðfestuleysi margra ljóðanna;
þótt Ijóðmálið sé oft glæsilegt á vtra
borði brestur það stundum dýpra inn-
tak og skírskotun þess verður reikul,
geigar þegar í hendi höfundar. Þetta
á einkum við hin lengri ljóð bókar-
innar, hinum styttri tékst Þorsteini
oft að búa fastara form, gjarna
nieð meiri eða rninni viðmiðun við
hefðbundið form, ljóðstafi og rím.
Og Ijóðhefðin er alls staðar
furðu nærri þessari bók þrátt fyrir
frjálsleikasvip margra ljóðanna: les-
anda virðist höfundur glíma við sjálfl
formið ljóð eftir ljóð og takast bezt
upp þegar honum lánast að aga hefð-
ina til undirgefni án þess þó að segja
skilið við hana. Hann býr að þrótt-
uuklu, upprunalegu málfari, fersku og
fornlegu í senn; og þar sem formið
lýtur vilja hans til fullnustu takast
bonum oft hnitmiðuð, einföld ljóð,
gjarna byggð um þjóðsögumagnaða
niynd eða h'kingu, en glædd af næmri
°g persónulegri tilfinningu. Þorsteinn
er innhverft skáld, en þegar hezt tekst
í þessum ljóðum lánast honum að búa
persónulegum vanda sínum ljóðform
sem hefur almennara gildi; þar er
Wyndvísi hans og málfar honum höf-
uðstuðningur.
I nýjum ljóðum, Lifandi manna
^ndi, er Þorsteinn frá Hamri í nýjum
áfanga. I þessum ljóðum er einfald-
leiki höfuðkrafa, ljóðstíllinn er orðinn
frjálsari í sniðum og um leið sjálf-
stæðari, staðfestulegri, en áður var.
Formleitin, formvandinn er ekki jafn
knýjandi og áður, skáldið er sjálf-
stæðara gegn arfi sveitar og sögu
án þess að hin upprunalegu jarðtengsl
ljóðs hans séu rofin. í Tannfé glitr-
aði víða á æskuglaða bjartsýni, hún
vó þar salt við ugg hins rótslitna,
malarbúans í hörðum heimi og tví-
sýnum: ljóð hans varð annars vegar
íhugul sjálfspeglun í heldur óljósu
táknmáli, hins vegar hnitað myndljóð
sem þó var ekki síður innhverft. Þessi
bjartsýni á enn innangengt í ljóð Þor-
steins, en hún hrósar þar engan veg-
inn sigri. Hins vegar virðist honum
orðin ljósari staða sín og ljóðs síns;
þótt mörg beztu ljóð hans séu inn-
hverf og dul sem fyrr er sjálfspeglun
hans ekki jafn þröngsýn, sjálfbundin,
ljóðið fyrir vikið fullgildara.
Eg vænti mér ekki hlífðar
en dalur hví ertu mér harðleikinn
og hef ég þó eingu níði farið um þessa byggð;
þessar einföldu hendingar úr Tann-
fé handa nýjum heimi birta nakinn
vanda Þorsteins frá Hamri, bæði hinti
ytri vanda forms og formhefðar og
hinn innri vanda skáldsins sjálfs, sem
raunar eru ævinlega af sama toga. Og
þessi er í raun vandi allra nútíma-
skálda á íslenzku: þeir hljóta að finna
ljóði sínu stað í nýjum og síhverful-