Frón - 01.01.1944, Blaðsíða 21

Aldarfjórðungs sjálfstæði
15
ViÖ kosningarnar 1927 má segja að flokkaskiptingin væri í
fyrsta sinn komin í fastar skorÖur. Einu leifar gömlu flokkanna
var Sjálfstæöisflokksbrotið, sem nú kallaði sig Frjálslynda
flokkinn, en fékk ekki nema einn þingmann. Framsóknarmenn
og Alþýöuflokkurinn höföu haft meö sér kosningabandalag,
þannig aÖ Framsóknarmenn buöu ekki fram í kaupstöðum og
Alþýöuflokksmenn ekki í sveitum, og samtals fengu þessir tveir
flokkar greinilegan meirihluta þingmanna (24). Eins og sést af
yfirlitinu hér aö framan, gefur fjöldi þingmanna mjög skakka
hugmynd um hlutföll kjósendafjöldans. Eftir atkvæðatölu sinni
heföi Framsóknarflokkurinn ekki átt aö hafa nema 12—13 þing-
menn í staö 19, en hins vegar heföi Alþýðuflokkurinn átt að hafa
8 þingmenn í staÖ 5.
Meö stuöningi Alþýðuflokksins var nú mynduö hrcin Fram-
sóknarstjórn. Tryggvi Þórhallsson varö forsætisráöherra og meö
honum skipuðu stjórn Jónas Jónsson og Magnús Kristjánsson.
Hinn síöastnefndi dó 1928 og kom þá Einar Árnason í staö hans.
Framsóknarstjórnin varö strax stórtækari til framkvæmda
en fyrirrennarar hennar, enda voru fyrstu stjórnarár Fram-
sóknarmanna mikil uppgangsár. Fjárframlög ríkisins uxu jafnt
og þétt á þessum árum. í þágu landbúnaðarins var stofnaður
Byggingar- og landnámssjóður (1928) og Búnaðarbankinn (1930);
aukið fé var lagt til samgöngubóta og skólamála o. s. frv. Hins
vegar var tollalöggjöf íhaldsmanna framlengd og engin veruleg
nýskipun gerð á skattamálum. Varð þaö meðal annars til að
spilla samvinnunni viö Alþýðuflokkinn, með því að honum þótti
réttur sinn fyrir borð borinn og of lítið tillit tekið til stefnumála
sinna. Sambúð flokkanna var þó sæmileg þangað til 1930, þegar
fyrst fór að brydda á kreppunni. Andstæður Alþýöuflokksins viö
hina flokkana fóru í vöxt vegna kreppunnar, og við það bættist
kjördæmamálið, sem nú var tekið upp að nýju.
Frjálslyndi flokkurinn hafði sameinazt íhaldsflokknum 1929,
og þessi flokkur haföi um leiö tekið upp nafnið Sjálfstæðisflokkur.
Flokkurinn gerði um leið fullkomið afnám sambandslaganna að
stefnuskráratriði, sem virtist frekar óþarft, þar sem allir flokkar
höföu árið áður lýst yfir einróma vilja sínum að sambandinu
skyldi slitið þegar er hægt væri samkvæmt sambandslögunum.
Enda reyndist þetta stefnuskráratriði þýðingarlaust næstu árin.
öðru máli var að gegna um kjördæmamálið. Um það tókst
samvinna milli Sjálfstæðismanna og Alþýðuflokksins, sem snerist