Frón - 01.01.1944, Blaðsíða 22

16
Jakob Benediktsson
gegn stjórninni í þessu atriÖi. Á þingi 1931 var lagt fram frum-
varp til breytingar á kjördæmaskipuninni, en áður en þaS væri
útrætt, lögSu SjálfstæSismenn fram vantraustsyfirlýsingu á stjórn-
ina. Allar likur voru til aS hún yrSi samþykkt, svo aS Tryggvi
Pórhallsson tók þaS ráS aS rjúfa þing, þar sem hann taldi engar
líkur til aS SjálfstæSismenn og AlþýSuflokkurinn mundu geta
myndaS stjórn. Þessar aSgerSir mæltust misjafnlega fyrir og
urSu um þær harSar deilur. ForsætisráSherra sat áfram, en hinir
tveir ráSherrarnir lögSu niSur völd fram yfir kosningar, og kom
SigurSur Kristinsson í staS þeirra.
ViS kosningarnar í júni 1931 unnu Framsóknarmenn mikinn
sigur, bættu viS sig 4 þingsætum og fengu meS því meiri hluta í
þinginu. Ranglæti kjördæmaskipunarinnar kom ennþá greinilegar
í ljós en viS kosningarnar 1927. Framsókn hefSi aS tiltölu viS
atkvæSafjölda ekki átt aS fá nema 15 þingmenn í staS 23, og
hinir flokkarnir aS sama skapi meira. AlþýSuflokkurinn missti
eitt þingsæti sakir framboSs kommúnista. Reir fengu aS vísu
engan þingmann en 1175 atkvæSi.
Eftir kosningarnar myndaSi Tryggvi Pórhallsson stjórn aS
nýju meS Jónasi Jónssyni og Ásgeiri Ásgeirssyni. Pó aS Fram-
sóknarflokkurinn hefSi meiri hluta í sameinuSu þingi og í neSri
deild, gátu stjórnarandstæSingar hindraS allar athafnir stjórnar-
innar í efri deild, því aS þar höfSu Framsóknarmenn aSeins
helming atkvæSa. Þessa aSstöSu notuSu stjórnarandstæSingar sér
á þinginu 1932, þegar kjördæmamáliS kom aftur til umræSu.
Stjórninni var því nauSugur einn kostur aS segja af sér. Sam-
steypustjórn var síSan mynduS til aS koma fram stjórnarskrár-
breytingu. ForsætisráSherra varS Ásgeir Ásgeirsson, og meS
honum skipuSu ráSherrasess Þorsteinn Briem og Magnús GuS-
mundsson. Nú var enn kosiS 1933, en kosningarnar urSu Fram-
sóknarmönnum mikil vonbrigSi; SjálfstæSismenn unnu 5 þingsæti
og AlþýSuflokkurinn 1. AthyglisverS var sérstaklega hin mikla
aukning verklýSsflokkanna samanlagSra (19,1 % 1931, en 26,7 %
1933).
Stjórnarskrárbreytingin var nú samþykkt. Kjördæmin héldust
hin sömu og áSur, en tveim þingmönnum var bætt viS í Reykja-
vík. Landkjör var afnumiS, en í staSinn sett allt aS 11 uppbótar-
þingsæti til aS jafna ranglæti kjördæmakosninga. Kosningarréttur
og kjörgengi var bundiS viS 21 árs aldur. Á þinginu 1933 leit-
aSi meiri hluti Framsóknarflokksins samvinnu viS AlþýSu-