Frón - 01.01.1944, Side 44

38
Ólafur Gunnarsson
í öðru lagi eru kröfur nútímans svo strangar, að allur almenning-
ur er þess ekki umkominn aS veita börnum nægilega fræSslu, þó
aS tími ynnist til.
Hvenær sem rætt er um skólamál íslendinga, verSur maSur
aS viSurkenna, aS margt er enn ófullkomiS. Pótt fyrirkomulag
þaS, sem hér hefur veriS minnzt á, útrými farkennslunni í náinni
framtíS, eru ótal viSfangsefni, sem bíSa úrlausnar. Mest aS-
kallandi eru hæli eSa heimili fyrir vangæf börn og fávita. I3aS
liggur í hlutarins eSli aS vangæfu börnin eru hættulegust, bæSi
sjálfum sér og öSrum, í fjölmenni. Bæjaskólarnir truflast því
mest viS návist þeirra. Erlendar menningarþjóSir hafa milli 10
og 20 mismunandi stofnanir fyrir vangæf börn, þannig aS
börnunum er skipt eftir eSli og styrkleika lyndisgallanna. Eftir
því sem ég veit bezt eigum viS Islendingar enga slika stofnun.
Enn brýnni er þörfin á heimilum eSa skólum fyrir þau
veslings börn, sem eru svo ólánsöm aS fæSast meS mun minni
greind en allur almenningur. Þessi börn eiga aldrei uppreisnar
von í hópi meSalgreindra barna, oft eru þau höfS aS skotspæni
ertinna jafnaldra. MeSal menningarþjóSa er sérmenntuSum
kennurum og uppeldisfræSingum falin umsjón meS slíkum börn-
um. Heima á Islandi eiga þau engan griSastaS, og fæstir skilja
aS vanmáttur þeirra er áskapaSur en ekki ávöxtur leti og
ómennsku.
Á hagnýtu og mannúSarríku uppeldi veltur oft lífshamingja
einstaklinga og þjóSa. Eigi er því aS undra þótt margt sé um
þessi mál ritaS og rætt. í þessari stuttu grein er máliS engan
veginn brotiS til mergjar; ég hef aSeins bent á nokkur atriSi,
sem mér þykir máli skipta.
Uppalandinn verSur í öllu sínu starfi aS taka tillit til sérein-
kenna barna og unglinga. Ekkert er því hættulegra en einhæfur
skóli. Vitanlega verSur aS krefjast einhverrar ákveSinnar
þekkingar. Ymsar hegSunarreglur má aldrei brjóta. AS öSru
leyti verSur skólinn aS gefa hverjum starfsmanna sinna óbundn-
ar hendur; því aSeins er von um, aS starf þeirra blessist.
Skólinn er til orSinn vegna þjóSfélagsins, en ekki þjóSfélagiS
vegna skólans. Pess vegna verSur skólinn aS vaxa og þróast meS
þjóSarheildinni.