Morgunblaðið - Sunnudagur

Ulloq
Ataaseq assigiiaat ilaat
Saqqummersitaq pingaarneq:

Morgunblaðið - Sunnudagur - 04.10.2015, Qupperneq 39

Morgunblaðið - Sunnudagur - 04.10.2015, Qupperneq 39
athugasemdum“ fara mikinn, þá þykir skammarlegt að borga fyrir níð í auglýsingum hér á landi. Fámennið gerir það einnig að verkum að persónu- auglýsingar eru ekki eins nauðsynlegar og þær eru taldar í stærri samfélögum, þar sem einungis örfáir menn eru sannarlega þjóðþekktir. Slíkir skipta þús- undum hér í fámenninu og eru drjúgur hluti heildar- innar, sem er heimilislegt. Þeir sem hafa safnað mestu fé fyrir prófkjör í Bandaríkjunum, vegna forsetakosninga þar haustið 2016, eru þegar sagðir komnir með 10-15 milljarða (í krónum talið) í fjárhirslur sínar. Frambjóðandi sem aðeins hefur náð að safna svo sem 500 milljónum heldur neyðarfundi með sínum mönnum um það, hvort ekki sé skást að hætta þessu strögli vegna fjár- skorts. Það þarf einfaldlega svo mikið fé til að stimpla nafn manns inn í þjóðarvitundina. Nema auðvitað ef maður hefur það forskot að heita Bush, Clinton eða Trump. Neikvæði þátturinn Það hefur aldrei verið ágreiningur um það meðal frambjóðenda vestra að neikvæðar niðurrifs- auglýsingar séu blettur á kosningabaráttunni. En samt vita allir að í þetta sinn, eins og jafnan áður, verða árásarauglýsingar á andstæðinga fyrirferðar- miklar. Af hverju? Og það þótt samdóma álit sé, að þær séu til skammar? Svarið er einfalt. Reynslan sýnir að þær virka. Svínvirka. Og afsökunin nú verður sú sama og áður, að „hinir“ hafi byrjað eða verið við það að byrja. Hitt er annð mál, að neikvæðar áherslur geta aldrei verið bannvara í stjórnmálum. Vandinn er að draga mörkin og sjá til þess að þær verði ekki óeðlilegur hluti af heildarbaráttunni. Það er bæði sjálfsagt og gagnlegt fyrir kjósandann að reynt sé að benda á veikleika í tillögum eða málatilbúnaði andstæðings- ins. Það er nauðsynlegt að andæfa röngum fullyrð- ingum og draga fram galla á fyrirheitum og loforðum. Það er einnig sjálfsagt að rifja upp framgöngu and- stæðingsins á hinu pólitíska sviði og benda á hafi hann illa valdið sínu verkefni. Það getur sagt mikið til um framtíðina. Þegar loforð og fyrirheit eru rædd hlýtur það að vera málefnalegt að fara yfir hversu orðheldinn og trúr sá, sem þau gefur, hefur verið hingað til. Sé ástæða til er sjálfsagt að rekja hversu naumt hann hefur efnt sín loforð. En þegar réttmætum og nauðsynlegum baráttu- aðferðum af því tagi er beitt má aldrei gleyma því, að þarna liggur leiðin um jarðsprengjubelti stjórnmál- anna. Hina réttlátu gagnrýni verður því að bera fram af varúð og hófsemi. Og því má aldrei gleyma að stór- yrði og belgingur bæta engan málstað. Þvert á móti. Sérstaða Forsetakosningar á Íslandi hafa sérstöðu. Lýðveldið er ungt, og þótt kosningar til þessa embættis fari fram, í orði kveðnu, á 4 ára fresti, er oft sjálfkjörið í embættið. Forseti hefur aðeins verið kosinn 4 sinnum í fyrsta sinn í almennum kosningum. (Annað gilti um fyrsta forsetann, Svein Björnsson.) Þótt forsetakosn- ingar séu í eðli sínu persónulegri en aðrar kosningar, hafa þær um margt verið síst persónulegar (í merk- ingunni rætnar), og er þá átt við hin formlegu átök á milli frambjóðenda. Þau hafa jafnan verið á kurteis- legum nótum. Stjórnmálaflokkarnir brenndu sig illa í forseta- kosningunum 1952 og hafa beinlínis forðast slíkar kosningar síðan, sem er til bóta. Mjög er nú takmarkað hversu miklum fjármunum stuðningsmönnum eða frambjóðendum er heimilt að verja til framboða sinna og fer vel á því. Raunveruleg kosningabarátta vegna forsetakosninga stendur stutt og ekki í líkingu við það sem þekkist sums staðar ann- ars staðar. Raunar er fátítt að almennar kosningar fari fram um embætti forseta sem hefur jafnlítil formleg völd og á Íslandi. Forseti Finnlands hafði lengi vel mun meiri völd en hinn íslenski, en mjög hefur verið dreg- ið úr valdi hans og það flutt að mestu til stjórnmála- forystunnar og þingsins. Þar sem stjórnmálaflokkarnir forðast bein afskipti af forsetakosningum hér á landi og valdagrunnur embættisins er takmarkaður er annar bragur á kosn- ingaslagnum um það embætti en endranær. Fram- bjóðendur forðast að leggja hver til annars opin- berlega, hvort sem það er í umræðuþáttum, viðtölum eða greinum. Stundum ber þó aðeins á slíku af hálfu einstakra stuðningsmanna forsetaefnis. Umræðuþættir í sjónvarpi vegna forsetakosninga verða stundum næstum vandræðalegir vegna þess að umræðuefni skortir. Frambjóðendur eru þá spurðir um afstöðu til málefna sem forseti hefur, eftir stjórn- skipuninni, lítið með að gera í daglegum störfum. Ýmis dæmi eru um það að forsetaframbjóðandi gefi til kynna að hann muni beita sér fyrir hinu eða þessu, nái hann kjöri. Það er látið gott heita. Flestir vita þó innst inni, að jafnvel þótt draumur frambjóðandans rætist verður hann aldrei meir um það mál spurður. Vegna þessarar sérstöðu allrar, þá er verkefni hvers forsetaframbjóðanda og stuðningsmanna hans að einbeita sér að persónu viðkomandi. Reyna að draga upp þá mynd af honum sem fallið getur vel að verkefninu. Frambjóðandinn kemst þá ekki með góðu móti hjá því að hefja sjálfan sig upp á dálítinn stall. Það er vandmeðfarið, því flestum svelgist á sjálfshóli í of stórum bitum og hætt er við að það verði líka leiðigjarnt fyrir hlustendur. Sumir virðast þó glaðbeittastir þegar þeir fjalla um eigið ágæti, eins og þeir hafa t.d. séð sem fylgst hafa með Donald Trump, hinum bandaríska, á undanförnum vikum. Högg má bíða Stundum er sagt að þá detti frambjóðandi í lukkupott þegar helsti mótframbjóðandinn breytist í atkvæða- smala hans. Þá tilfinningu er talið að breski forsætis- ráðherrann Cameron hafi nú, eftir að Jeremy Corbyn var kosinn leiðtogi Verkamannaflokksins með mikl- um yfirburðum. Íhaldsmenn halda því fram, að Corbyn sé eins og fíll í postulínsbúð Verkamannaflokksins. Allt sem sá flokkur hafi gert sl. 30 ár til að nútímavæðast sé Corbyn nú að rústa á 30 vikum. Með Kinnock og síðar Blair hafi flokkurinn horfið frá því að vera óstjórn- tækur, sundurþykkur kreddukommaflokkur yfir í að verða flokkur víðsýnna stjórnmálamanna, rétt vinstra megin við miðlínuna sem sker flokkinn frá Íhaldsflokknum. Kjósendur hafi verðlaunað flokkinn með því að afhenda honum lyklavöldin að húsinu númer 10 við Downingstræti þrjú kosningakvöld í röð. Í forystugrein í vikuritinu Spectator, sem komið hefur út síðan 1828, er vikið að nýlegri yfirlýsingu Camerons í tilefni af kjöri Corbys. Forsætisráðherrann sendi yfirlýsingu og vakti at- hygli breskra kjósenda á því, að með kjöri hins nýja leiðtoga væri „Verkamannaflokkurinn orðinn ógn við þjóðaröryggi Breta, ógn við efnahagslegt öryggi þeirra og ógn við öryggi heimilanna í landinu“. En Spectator er ekki sannfærður um að forsætis- ráðherrann sé á réttu róli. Hann hefði líklega betur setið á strák sínum. Ritstjórinn dregur „markaðinn“ inn í myndina og segir: „Þetta er ekki rétti tíminn til að láta Verka- mannaflokkinn hafa það. Það rétta væri að nota þessi tímamót til að kynna ýtarlegt og vandað opinbert málefnaboð til hefðbundinna kjósenda Verkmanna- flokksins, þeirra sem eru svo ósáttir núna. Ef Marks&Spencer lentu í stórvandræðum myndu keppinautarnir þegar í stað leggja sig alla fram við að lokka viðskiptavini þeirra yfir til sín fremur en að birta opinberar auglýsingar þar sem hamrað væri á því að M&S hefði alltaf verið druslufyrirtæki.“ Þetta er góð ábending. Eins og fyrr sagði getur „neikvæð“ baráttuaðferð átt fullan rétt á sér og verið nauðsynleg, ekki síst fyr- ir stjórnmálamenn í stjórnarandstöðu. Þeir eru jú í hlutverki gagnrýnandans og mega ekki bregðast skyldum sínum. Þeim ber að sýna almenningi, með öflugum hætti, þá hlið sem valdhafinn er ekki líklegur til að hampa og gerir allt til að fela. En rétt eins og á markaðnum er hin jákvæða nálg- un stundum rétta leiðin og sú eina sem tengir. Og þá er bæði eðlilegt og sjálfsagt að vera á þeim buxunum. Þær eru að auki svo miklu notalegri og fara flestum svo miklu betur. Morgunblaðið/RAX 4.10. 2015 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 39

x

Morgunblaðið - Sunnudagur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið - Sunnudagur
https://timarit.is/publication/1078

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.