Morgunblaðið - Sunnudagur - 04.10.2015, Síða 40

Morgunblaðið - Sunnudagur - 04.10.2015, Síða 40
Viðtal 40 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 4.10. 2015 Þ ær taka á móti mér með brosi, mæðgurnar frá landamærum Kenýa og Úganda og bjóða mér til sætis. Við Jane hefjum spjall- ið og hún kýs að tala ensku þó svo að íslenskan hennar sé prýðileg. Móðir hennar Victoria færir mér kaffi og samósa sem hún hefur eldað og ég spyr um hennar líf. Það er mikið vatn runnið til sjávar síðan hún kom hingað fyrir fjórtán árum og hún hefur frá mörgu að segja en líf hennar hefur ekki alltaf verið auðvelt. Nú á Jane gott líf hér á landi en er ekki búin að gleyma upp- runanum. Hún notar hverja aukakrónu til að hjálpa þeim sem minna mega sín, peninga sem hún gæti auðveldlega notað til að kaupa sér betra sjónvarp, betri bíl. En hún kýs að gefa tilbaka og hjálpa öðrum. Við vorum eins og þrælar Jane er hálf-kenýsk og hálf-úgönsk og ólst upp á landamærum þessara landa í sárri fá- tækt. Þar beið hennar ekkert annað en eymd og harðræði. „Ef þú fæðist fátækur í Afríku, deyrðu fátækur. Ef þú fæðist ríkur, deyrðu ríkur,“ segir hún. „Þannig er það bara.“ Hún er alin upp af einstæðri móður og er ein af fimm systkinum en faðir hennar dó þegar hún var kornung og einn bróðir henn- ar er einnig látinn. Þau bjuggu í sveitinni og enga atvinnu var þar að fá. Hún lýsir vist- arverum þar sem hún ólst upp í kofa úr mold og sprekum en þar bjó hún til fjórtán ára aldurs. Þá var hún send til Nairobi að vinna sem þjónustustúlka hjá ríku fólki. Jane segir að þar hafi verið illa komið fram við sig og launin nánast engin, eða 120 krónur á mánuði. Ég hvái og segi, „120 krónur á dag?“ „Nei, á mánuði,“ svarar hún. „En oft- ast fengum við ekki nema kannski 60 eða 80 krónur af því það var kannski sagt að ég hefði brotið glas,“ segir hún. „Þegar ég hugsa tilbaka um líf mitt eins og það var sé ég að við vorum eins og þrælar. Maður vann bara fyrir mat og ég átti bara tvo kjóla. Ég var barin og ég veit hvernig það er að vera fátækur,“ segir hún. Ég fór að vera einhver Jane sá enga framtíð í Kenýa. Það var fyrir tilstilli séra Jóns Bjarman heitins að eldri systir hennar kom til landsins árið 1992 og settist hún að hér 1994. Árið 2001 gat systir hennar hjálpað Jane og ungri dóttur hennar að flytja hingað. Móðir hennar kom svo síðar hingað og una þær sér vel hér á landi. „Ég var mjög fátæk heima, við höfðum ekki efni á neinu þannig að það var mjög gott að koma hingað. Ég fékk vinnu við þrif og fór að vera einhver,“ segir hún en þegar hún kom hingað fyrst vann hún oft frá fimm á morgnana og stundum til miðnættis. Hún þurfti að sjá dóttur sinni farborða og pen- inga sem hún átti aflögu sendi hún heim til mömmu sinnar. Síðar gat hún keypt land fyrir hana þar og byggt þar lítið hús. Einnig náði hún að fá móður sína til Íslands þar sem hún býr nú. Jane vann lengi við skúr- ingar en þurfti að hætta vegna heilsuleysis. Hún starfar í mötuneyti Landsbankans í Mjódd og er alsæl þar. Segir fólkið þar ynd- islegt með gott hjarta. Sýn í Afríku bjargaði lífi hennar Jane greindist með brjóstakrabba árið 2012. „Ég væri dáin ef ég hefði búið í Afríku. Ég hefði ekki haft neinn pening til að fá lækn- ingu,“ segir hún. Jane náði sér af krabba- meininu en það dregur dilk á eftir sér því hún er á leið í aðgerð að endurbyggja brjóstið. Hún þjáist í dag af verkjum en hún segir að æðarnar hafi farið illa í lyfja- meðferðinni. Krabbameinið tók líka sinn toll andlega. Hún þjáðist af djúpu þunglyndi í veikindum sínum og sá ekkert nema svartnætti. „Þegar ég veiktist fékk ég áfall. Ég vissi varla hvað krabbamein var nema ég vissi að það dræpi fólk. Barnabarnið mitt var þá 6 mánaða og ég hugsaði: er ég að deyja? Ég var oft ein og datt niður í djúpt þunglyndi. Ég þurfti sjálf að keyra fram og tilbaka í lyfjagjafir og var mjög veik og varð þunglynd og sagðist ekki vilja hitta neinn í fjölskyldunni. Einn daginn datt mér í hug að binda enda á líf mitt. Ég ákvað að keyra til Víkur í Mýrdal og ganga í sjóinn. Mér fannst það góður staður til að gera þetta. Svo djúpt var ég sokkin í þunglyndi. Þannig að ég lagði af stað á bílnum en á hringtorgi í Kópavogi var eitthvað sem sagði mér að snúa við til að skrifa kveðjubréf. Ég sneri við og skrifaði bréfið og þá hringdi síminn. Það var vinkona mín frá Afríku sem ég hafði ekki heyrt í í sjö ár. Hún sagði við mig, það sem þú ert að fara að gera núna, ekki gera það. Það er djöfullinn sem er að reyna að ýta þér út í þetta. Ekki gera það. Guð elskar þig. Við vorum í bænahring núna og fengum sýn að þú værir að fara að gera eitthvað slæmt. Og við vildum segja þér að gera það ekki,“ lýsir Jane og það er ekki laust við að við tárumst báðar. „Ég fékk sjokk. Ég fór niður á hnén og bað til guðs og sagði við hann, ég hélt að enginn elskaði mig! Og þú sendir mér fólk frá Afríku til að segja mér að það sé fólk sem elskar mig,“ segir hún.“ Frá þeim degi leið mér betur og það er ein ástæða fyrir því að ég vil hjálpa öðrum og byggja þessa kirkju,“ segir Jane en hún er mjög trúuð. Byggir 200 manna kirkju Kirkjan sem um ræðir er í litlu þorpi úti í sveit í Úganda við landamæri Kenya. „Ég var í Afríku núna í sumar og ég byggði kirkju. Ég reyni að fara þangað á hverju sumri. Mamma vildi geta farið aftur þannig að ég byggði fyrst lítið hús og þangað höfum við farið á sumrin. Og fólkið þarna elskar guð en átti engan samastað til að tilbiðja hann. Flestir í Afríku trúa á guð og ef þeir veikjast, biðja þeir til guðs. Hér fer fólk á spítala, en þarna fer fólk í kirkju. Það búa 200 manns þarna í þorpinu og þau þurftu að fara í næsta þorp til að komast í kirkju. Ég sá að það vantaði kirkju þannig að ég ákvað að byggja hana!“ segir hún og brosir breitt. Jane segir að kirkjan muni kosta í heild- ina 2,2 milljónir en nú þegar hefur hún lagt um milljón í bygginguna. Húsið er risið en það á eftir að laga gólfin og veggina og enn vantar innanstokksmuni. „Fólkið er svo ánægt og ég þekki ekki alla þarna en allir þekkja mig og þau spyrja mig hvenær kirkj- an verði opnuð. Hún heitir New Life því við viljum breyta lífinu þarna,“ útskýrir hún. Ég vil gefa með hjartanu Jane er nýbúin að minnka við sig, hún seldi íbúð sína og keypti aðra minni. Einnig seldi hún bílinn sinn og keypti sér annan ódýrari. Hún náði að borga niður einhver lán og eftir stóðu 350 þúsund krónur. Þann pening not- aði hún sem stofnkostað fyrir kirkjuna og síðar fékk hún útborgað og notaði 100 þús- und af því í þakið. „Ég vil gefa með hjart- anu. Að gefa snýst ekki um ríkidæmi. Þetta er gjöf frá guði. Ef maður gengur sjálfur í gegnum eitthvað þá veit maður af hverju maður gefur. Ef einhver hefði ekki hjálpað mér væri ég ekki hér. Þess vegna vil ég gefa þeim eitthvað, gefa þeim stað til að biðja. Ég veit hvað er að þjást. Ég hef vinnu og samastað og mat. En þar er fólk sem hefur ekkert og ég vil gefa því smá von. Einhver hafði gott hjarta og hjálpaði systur minni og hún hafði gott hjarta og hjálpaði mér. Og ég vil gera það sama.“ Dreymir um að hjálpa meira Jane segir að hún myndi gjarnan vilja gera meira til að hjálpa þessu fátæka og allslausa fólki í sveitum Úganda. Stundum eldar hún afrískan mat og selur á markaði í Mos- fellsbæ og notar peninginn til hjálparstarfa. Hún segir það vera sinn draum að smíða lítinn kofa við hlið kirkjunnar þangað sem fólk getur farið og sótt sér malaríulyf og plasthanska. Hún útskýrir að það kosti að- eins um 3.500 krónur að lækna eina mann- eskju af malaríu en að fólkið þar deyi úr þessu því það hafi ekki efni á lækningu. „Óléttar konur verða sjálfar að koma með plasthanska og hlífðarlak úr plasti til að fá að fæða börn sín inni á spítala. Ef þær koma ekki með slíkt, er þeim vísað frá og verða þá jafnvel að fæða börnin á beru gólf- inu og fá enga aðstoð. Plasthanskar kosta nánast ekkert en geta bjargað mannslífum,“ segir hún og vill geta séð fólkinu fyrir þess- um einföldu nauðsynjum. Sumir eiga ekki einu sinni skó Jane segir fátæktina í þessum sveitum yfir- gengilega. „Sumir eru jafnvel berir af því þeir eiga ekki föt. Ef börnin mæta í skólann og eiga ekki blýant og blað er þeim vísað heim. Ef þú gæfir einu barni blöð og blýanta mundi barnið aldrei gleyma þér,“ segir hún en sjálf sér hún fyrir tveimur ungmennum í Kenya sem hún kostar til náms en þau eru í heimavistarskóla. Hún segist gjarnan vilja hjálpa þeim að komast hingað en málið sé flókið og því hafi hún sent þau í heimavistar- skóla þar sem þau fá menntun, mat og hús- næði. Jane segir að fólkið í sveitunum eigi ekkert, enga menntun, enga vinnu og enga framtíð. „Sumir hafa aldrei átt eitt skópar alla sína ævi.“ Að gefa snýst ekki um ríkidæmi AMINA NEKESA KHAEMBA, KÖLLUÐ JANE, ER ENGIN VENJULEG KONA. HVER AUKAKRÓNA SEM HÚN ÞÉNAR ER NOTUÐ TIL HJÁLPAR ÖÐRUM. NÚ BYGGIR HÚN KIRKJU Í AFRÍKU AUK ÞESS AÐ STYRKJA TVÖ BÖRN TIL NÁMS. HANA DREYMIR UM AÐ REISA KOFA VIÐ HLIÐ KIRKJUNNAR ÞANGAÐ SEM FÓLK GÆTI SÓTT SÉR MALARÍULYF. HÚN ER EKKI RÍK KONA EN SEGIST GEFA MEÐ HJARTANU. Ásdís Ásgeirsdóttir asdis@mbl.is Kirkjan er látlaus bygging úr múrsteinum. Jane kostar tvö ungmenni til náms. Hér er hún með öðru þeirra, stúlkunni Shillu sem er 12 ára.

x

Morgunblaðið - Sunnudagur

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið - Sunnudagur
https://timarit.is/publication/1078

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.