Morgunblaðið - Sunnudagur - 04.10.2015, Page 44

Morgunblaðið - Sunnudagur - 04.10.2015, Page 44
* Þetta er áherslanalmennt í Evrópu;hvernig á að nýta þekk- inguna sem að sjálfsögðu verður þá að vera til staðar. Þetta er ný nálgun fyrir flesta. Kannski mætti hugsa A sem 9,4 og yfir Ég er ekki upptekin af því hvort einkunn-irnar verða gefnar í tölu- eða bók-stöfum. Mér finnst aðalmálið að við horfum til þess sem við erum að meta og mér finnst mjög jákvætt að tíundubekkingar út- skrifist með einkunn sem byggist á hæfni en ekki bara þekkingu,“ segir Guðlaug Stur- laugsdóttir, skólastjóri Grunnskóla Seltjarn- arness. Hún segir að þó sé ýmislegt að athuga við einstök hæfnisviðmið í aðalnámskrá, mörg séu góð en önnur þurfi að endurskoða. Það sama eigi við um matsviðmiðin. Í nýja einkunna- kvarðanum fylgir hverri einkunn lýsing sem kallast matsviðmið. „Í heild er hugsunin og ásetningurinn mjög góður. En ásamt endurskoðun þurfum við að styðja miklu betur við starfsfólkið í innleið- ingu á svona nýjum verkefnum, betur en gert hefur verið. Og við þurfum að horfast í augu við það að skólarnir eru ekki komnir það langt í þessu ferli að þeir verði allir samanburðar- hæfir samkvæmt matsviðmiðunum næsta vor hvað varðar einkunnir tíundubekkinga við út- skrift.“ Guðlaug segir að matsviðmiðin þurfi að end- urspegla þau hæfniviðmið í aðalnámskrá grunnskóla sem sett voru í upphafi. Til dæmis þurfi að laga matsviðmiðin í samfélagsfræð- inni því þau endurspegli ekki nógu vel hæfni- viðmiðin. „En það þarf líka að hafa í huga að það er ekkert sem verður fullkomið í fyrstu atrennu og nauðsynleg endurskoðun bíður ráðuneyt- isins og nýrrar Menntamálastofnunar. Ég held að þessi vinna geti í heild leitt til heilmik- illar skólaþróunar og að við förum að horfa öðruvísi á skólastarfið. Að mörgu leyti standa háskólarnir okkur til dæmis framar í þessu. Mér er minnisstætt viðtal við ungan mann sem útskrifaðist úr Harvard- háskóla þar sem hann lýsti því hvernig honum var gert að nýta hæfni sína, þ.e. bæði þekkingu og leikni, þar sem hann átti t.d. að nýta náms- bækurnar í prófum. Þetta er áherslan almennt í Evrópu; hvernig á að nýta þekkinguna sem að sjálfsögðu verður þá að vera til staðar. Þetta er ný nálgun fyrir flesta.“ Guðlaug segir að skiljanlega séu margir tí- undubekkingar óöruggir varðandi nýja fyrirkomulagið; að taka upp framandi fyrir- komulag á lokaári þeirra í grunnskóla er þeim erfitt. Það hefði jafnvel verið skynsamlegra að byrja á að leyfa áttundubekkingum að fara í gegnum nýja einkunnakerfið og þróa það svo upp úr. En vita nemendur í þessu nýja fyrir- komulagi til hvers er ætlast af þeim? Sumir velta því fyrir sér hvernig þeir fái A? „Það verða ekki margir sem fá A, einungis lítill hluti nemenda sem ber af, býr yfir mjög mikilli hæfni. Kannski mætti hugsa sér að það að fá A sé svipað og fá 9,4 og yfir í gamla kerf- inu, samt er það illa samanburðarhæft. Það er mjög mikilvægt að nemendur viti hvað liggur til grundvallar matinu; þau þurfa að vita hvað á að meta og hvernig þau verða metin. Við megum ekki setja þau í próf eð láta þau vinna verkefni án þess að þau viti til hvers er ætlast, alls ekki láta það koma þeim á óvart. Ein- hverjir vilja fresta því að meta eftir þessu kerfi en ég held að það verði ekki aftur snúið héðan af. Það er búið að setja þetta á, margir skólar komnir af stað og við verðum að gera það besta úr þessu í vetur. Það gengur ekki að sumir gefi bókstafi og aðrir tölustafi“ Guðlaug segir að lokum að það sé mikilvægt að framhaldsskólarnir hugsi sína nálgun á inn- ritun nýnema upp á nýtt. „Við viljum hugsa um öll börnin – koma þeim öllum áfram, ekki bara fleyta rjómann ofan af og láta hin sitja eftir. Þrautseigir krakkar sem náðu kannski ekki hæstu grunn- skólaeinkunnunum enda oft á því að spjara sig best þegar upp í mennta- og háskólann kem- ur. Við erum með grunnskóla án aðgreiningar og það er spurning hvað menntaskólarnir vilja gera. Við hljótum að geta fundið leið til að hugsa jafnvel um alla.“ GUÐLAUG STURLAUGSDÓTTIR, SKÓLASTJÓRI GRUNNSKÓLA SELTJARNARNESS Úttekt 44 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 4.10. 2015 Grunnhugmyndin á bak við nýja aðal-námskrá fyrir grunnskóla er aðbeina athyglinni að hæfni nemend- anna og það er gott og jákvætt. En mér finnst menn hafa annars vegar tekið allt of stór skref í að sniðganga lýsingu á þekking- aratriðum og ennfremur tel ég mörg af hæfni- viðmiðum námskrárinnar allt of háleit. Þar að auki virðast mér matsviðmið einkunnanna vera of lík og grunar að erfitt geti orðið fyrir kennara að úrskurða af hverju til dæmis eigi að gefa B en ekki A,“ segir Hilmar Hilm- arsson, fyrrverandi skólastjóri Réttarholts- skóla. Þótt nokkuð sé síðan Hilmar setti fram gagnrýni á aðalnámskrá grunnskóla og svo- kölluð hæfniviðmið sem liggja til grundvallar nýjum hæfnieinkunnum, meðal annars í blaða- skrifum, er gagnrýni hans og fleiri í skólakerf- inu eitthvað sem fleiri eru að velta fyrir sér nú í ár en kannski áður þar sem þetta nýja fyr- irkomulag við útskrift 10. bekkinga er að kom- ast í framkvæmd og verða að veruleika nú í vor. „Útfærslan á annars góðri hugmynd; að leggja rækt við það hvernig nemendur geti nýtt sér þekkingu sína, dregið ályktanir, rök- stutt mál sitt, og svo framvegis; er ekki nógu góð í þessari námskrá. Í fyrsta lagi finnst mér hæfniviðmiðin ganga allt of langt í að snið- ganga þekkingu og hugtök og vitneskja sem menn eiga að kunna skil á er ekki nægilega vel skilgreind. Ég er ekki að tala um að þetta hefði átt vera eins og í gömlu námskránni en hér er gengið mun lengra en gert er til dæmis í sænsku og finnsku námskránum. Taka má samfélagsfræðina sem dæmi þar sem ákveðnir meginþættir í sögu Finnlands eru sérstaklega tíndir til. Í ís- lensku námskránni er talað mjög óskýrt í þessum efnum; landnámið, sjálfstæðisbar- áttan og fleira; það er hvergi minnst á það. Þannig að það er engin trygging fyrir því að það verði samræmi í þekk- ingu milli nemenda á veiga- miklum atriðum.“ Hilmar segir að þar sem þó sé talað um þekkingu sé orðalagið oft ónákvæmt. „Á ein- um stað stendur til dæmis að í málfræði eigi nemendur að kunna skil á helstu málfræði- hugtökum án þess að nefna hver þau eru. Það getur verið mikill munur á því hvaða mál- fræðihugtök kennarar telja til þeirra helstu og mikilvægustu. Málfræði hefur að margra áliti verið of fyrirferðarmikil í íslenskukennslu og hér hefði verið gott að kveða skýrar að orði.“ Annað sem Hilmar hefur gagnrýnt er óraunhæfar kröfur sem hæfniviðmiðin gera að hans mati til barnanna. „Þau eru mjög hátimbruð á köflum og oft afar stórfengleg hæfni sem krakkarnir eiga að geta sýnt. Stór- karlalegustu dæmin er að finna í viðmiðum fyrir dans og leiklist. Þar er lýst hæfni sem ómögulegt er að sjá hvernig skólarnir eiga að hafa mannskap, tíma og getu til að þróa hjá nemendum sínum.“ Hver skóli má túlka og aðlaga aðalnámskrá að einhverju leyti. Hilmar segir að um leið sé henni ætlað það hlutverk að samræma það starf sem fer fram í skólum. „En það er hins vegar svo margt í henni sem er loðið og kallar á túlkun að það ógnar samræminu. Börn eru skyldug til að vera í skólum og það hvílir á herðum löggjafans með hvaða hætti þeirri skyldu er framfylgt. Og með hliðsjón af því finnst manni svigrúm ein- stakra skóla og kennara ansi mikið. Fyrir löngu boðaði ráðuneytið útgáfu leiðbeining- arbæklings um framkvæmd námsmats í hin- um nýja anda. Ekkert bólar á honum.“ Aðalnámskráin hefur reglugerðarígildi og Hilmar segir að hún þurfi eins og aðrar reglu- gerðir að vera skýr og framkvæmanleg. Sem dæmi um óskýrt orðalag nefnir hann að í hæfniviðmiðum fyrir náttúrugreinar standi að nemendur eigi að geta „greint hvernig þættir eins og tæknistig, þekking, kostnaður og grunnkerfi samfélagsins hafa áhrif á hvaða lausn viðfangsefna er valin hverju sinni“. Og í næstu klausu stendur að nemendur eigi að geta „greint stöðu mála í eigin umhverfi og aðdraganda þess, í framhaldi skipulagt þátt- töku í aðgerðum sem fela í sér úrbætur“. Hilmar gerir athugasemdir við að hér sé al- gjörlega á huldu stöðu hvaða mála er verið að tala um. Dæmi af þessu tagi séu fleiri. „En gott og vel. Segjum sem svo að þetta sé góð námskrá og framkvæmanleg og til séu svör við öllum þeim spurningum sem vakna við lestur hennar. – En þá stendur eftir að innleiðingu svona umfangsmikilla og vanda- samra breytinga í heilu skólakerfi þarf að stýra af miklu meiri festu og með miklu meiri stuðningi við skólana en raunin hefur orðið. Endurmenntun kennara er þar í lykilhlut- verki. Það eru nefnilega kennarar sem breyta skólastarfi en ekki orð á blaði. Ég endurtek að mér finnst grunnhugmyndin góð, en þarna er gengið of langt, ætlast er til of mikils og leið- beiningarnar eru ónákvæmar. Ég held að menn gerðu rétt í því að gefa sér meiri tíma og tryggja að menn sigli saman í gegnum þessar breytingar, sem ég er ekki vafa um að geta orðið til góðs ef menn vanda sig betur.“ HILMAR HILMARSSON, FYRRVERANDI SKÓLASTJÓRI RÉTTARHOLTSSKÓLA Þekking sniðgengin og beðið um óskiljanlega hæfni * Í fyrsta lagi finnst mérhæfniviðmiðin gangaalltof langt í að sniðganga þekkingu og hugtök og vitneskja sem menn eiga að kunna skil á er ekki nægi- lega vel skilgreind. Munurinn á matsviðmiðunum, lýs- ingin á A og B þykir á köflum ansi keimlík og kennarar klóra sér nú margir hverjir í höfðinu yfir því hvernig þeir eigi að greina á þar á milli. Hilmar nefnir sem nokkur dæmi um þetta þar sem skilningur manna getur verið æði misjafn:  vinna skipulega eða að vinna skipu- lega og fyrirhafnarlítið  hlusta eða hlusta af öryggi  skilur vel eða skilur mjög vel  gerir sér góða grein eða gerir sér mjög góða grein  getur greint og útskýrt á sjálfstæðan og greinagóðan hátt eða getur greint vel  getur notað rauntölur og reiknað af öryggi með ræðum tölum eða getur notað rauntölur og reiknað með ræð- um tölum  að beita hugtökum á skýran hátt eða að beita hugtökum á greinagóðan hátt

x

Morgunblaðið - Sunnudagur

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið - Sunnudagur
https://timarit.is/publication/1078

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.