Morgunblaðið - 17.12.2015, Blaðsíða 25

UMRÆÐAN 25
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 17. DESEMBER 2015
Útsöluaðilar: Útilíf Kringlunni – Smáralind – Glæsibæ I Debenhams I Englabörn
Intersport - Bíldshöfða - Akureyri - Selfossi I barnaheimar.is I Leiksport I Músik & Sport
K Sport Keflavík I Nína Akranesi I Sportver Akureyri I Toppmenn og Sport Akureyri
Borgarsport Borgarnesi I Hafnarbúðin Ísafirði I Siglósport Siglufirði I Sentrum Egilsstaðir
Sportbær Selfossi I Pex Reyðarfirði I Axel Ó Vestmannaeyjum I Efnalaug Vopnafirði
Verið getur að auglýstar vörur séu ekki til hjá útsöluaðila. Umboðsaðili: DanSport ehf.
fatnaður
Fótboltabuxur
Gjöf sem hittir í mark
Hummel
Frá því að stjórn-
völd afnámu gjöld af
rafbílum hefur þeim
fjölgað jafnt og þétt á
Íslandi. Í prósentum
talið er Ísland í dag
næststærsti markaður
í heiminum fyrir raf-
bíla og aðeins Nor-
egur sem selur hlut-
fallslega fleiri rafbíla.
Innviðauppbygging
Á undanförnum árum hefur ON
reist tíu hraðhleðslustöðvar í
Reykjavík og nágrenni og þrjár til
viðbótar munu bætast við á næstu
mánuðum, þar af tvær á Akureyri.
Þessu framtaki ber að fagna og
vonandi heldur ON áfram sínu
frábæra framtaki. Því miður hefur
bílaframleiðendum ekki tekist að
hafa sömu hraðhleðslutengi á bíl-
um sínum. Japanir nota svokall-
aðan „CHAdeMO“-staðal á meðan
flestir evrópsku bílaframleiðend-
urnir nota „Combo“. Enn eitt
tengið er svo AC43 (Renault) og
Tesla er síðan með enn aðra gerð
tengja. Upphaflega voru allar
stöðvarnar sem ON setti upp með
Chademo-staðlinum, en verið er
að vinna að breytingum á þeim
öllum á þann hátt að þær verði
einnig með Combo- og AC43-
tengi. Með þessum breytingum
geta stöðvarnar þjónað öllum teg-
undum rafbíla, en Tesla getur
nýtt millistykki í þær. Búið er að
skipta út þremur stöðvum nú
þegar en þær eru við höfuð-
stöðvar ON á Bæjarhálsi, Sel-
fossi og Smáralind.
Gott er að halda þessari upp-
byggingu áfram en rétt er að
benda á að langmikilvægast er
að fjölga (hefðbundnum) tenglum
í samfélaginu, sérstaklega á
vinnustöðum. Flestir rafbíla-
eigendur hlaða bíla sína heima
en aðgengi að tenglum á vinnu-
stað stóreykur notkunarmögu-
leika á bílunum. Flestir eru á
sama vinnustað í talsverðan tíma
og gott að geta lagt af stað í
sendiferðir eftirmiðdags með
fulla geyma enda mikið af
„skutli“ sem fer fram síðdegis og
að kvöldlagi. Við skorum því á
vinnustaði að bjóða starfsfólki
upp á tengimöguleika fyrir raf-
bíla og erum sannfærðir um að
slíkt hafi mikið að segja um
ákvörðun fólks um að kaupa slík-
an bíl enda takmörkuð drægni
eitt af því sem fólk setur fyrir
sig. Flestir rafbílaeigendur eiga
annan bíl og drægni er þar með
ekki úrslitaákvörðun enda 95%
af öllum akstri fólks innan 50 km
radíuss frá heimili eða vinnustað,
nokkuð sem allir rafbílar í dag
þjóna vel.
Aukin þjónusta við
rafbílaeigendur
Orkusetur og Íslensk NýOrka
hafa undanfarið aukið samstarf
sitt með það að markmiði að
auka þjónustu við þá sem huga
að kaupum á vistvænum bílum.
Reiknivélar hafa verið gerðar að-
gengilegar sem sýna samanburð
á kostnaði við kaup á bílum, vist-
spor notenda og eldsneytis-
sparnað, svo eitthvað sé nefnt.
Nýjasta reiknivélin er svokall-
aður „drægnireiknir“ (verkefni
styrkt af Orkusjóði) sem sýnir
hvort rafbíll kemst á milli tveggja
staða og/eða fram og til baka
milli staða. Allar þessar reikni-
vélar eru aðgengilegar hjá
www.orkusetur.is.
Á að bíða eftir næstu
kynslóð rafbíls?
Rafbílar í dag uppfylla allar
þarfir/kröfur sem markmið bíla-
framleiðenda var í upphafi. Raf-
bílar voru hannaðir til að leysa
þarfir fólks í borgum og nær-
umhverfi þeirra. Hvort drægi
aukist um 10-50 km að meðaltali
með nýrri kynslóð breytir litlu
um notkunargildi bílanna í borg-
arumferð. Þeir sem ætla að bíða
eftir að hinn hefðbundni rafbíll
komist til Akureyrar þurfa vænt-
anlega að bíða lengi eða kaupa
mun dýrari útgáfur af rafbílum.
Það er ekki eftir neinu að bíða!
700 rafbílar á Íslandi
Eftir Jón Björn
Skúlason og Sigurð
Inga Friðleifsson
» ...aðgengi að tengl-
um á vinnustað stór-
eykur notkunarmögu-
leika á bílunum.
Jón Björn
Skúlason
Jón Björn er framkvæmdastjóri Ís-
lenskrar Nýorku og Sigurður Ingi er
framkvæmdastjóri Orkuseturs.
Sigurður Ingi
Friðleifsson
Við Íslendingar stát-
um gjarnan af því að
hita híbýli okkar með
umhverfisvænni orku úr
jarðvarma og vatnsafli.
Engu að síður er þjóðin
enn mjög háð brennslu á
olíu. Skipafloti okkar og
farartæki eru knúin olíu,
hún er notuð til raf-
magnsframleiðslu sem
varaafl og sum fyr-
irtæki, t.d. í fiskvinnslu,
hverfa aftur til olíu-
brennslu vegna hækk-
andi raforkuverðs hér
innanlands. Önnur lönd
eru enn háðari olíunni
enda vart hægt að hugsa
sér nútímasamfélag án
þessa orkuríka en
mengandi jarðefnaelds-
neytis. Ef olían gengi
skyndilega til þurrðar
myndu flest hjól sam-
félagsins stöðvast. Þjóð-
um heims væri bók-
staflega kippt aftur til
upphafs olíualdar árið
1861.
Fram til dagsins í dag hefur
brennsla á olíu og bensíni ekki átt
sér neinn alvörukeppinaut. Nú virð-
ist breyting vera á næsta leiti. Og
hún er byltingarkennd. Við sjáum
fram á gagnger orkuskipti úr olíu yf-
ir í vistvænni og hagkvæmari orku-
kosti. Hér má nefna umbreytingu á
rafsegulbylgjum, þ.á m. sýnilegu
ljósi, yfir í rafmagn. Einnig er ör þró-
un í efnarafölum sem breyta vetni,
gasi o.fl. í rafmagn með mun betri
nýtni en hefðbundin brennsla. Um-
fangsmesta breytingin felst þó lík-
lega í notkun vistvænnar kjarnorku,
með þóríum og með köldum sam-
runa. Orkan, sem bundin er í kjarn-
orku, er um það bil milljón sinnum
meiri en í olíu. Þannig er 1g af vetni
orkumeira en 1 tonn af olíu, eða 1.400
lítrar.
Orkuskiptin yfir í olíu fyrir 150 ár-
um tóku um 25 ár. Gera má ráð fyrir
að orkuskiptin frá olíu yfir í kjarn-
orku taki svipaðan
tíma. Væntanlega
mun olía því hafa svip-
aða merkingu í huga
fólks árið 2045 og eldi-
viður hefur núna, þ.e.
tákn um liðna tíð.
Lækkandi orku-
verð erlendis
Orkuverð á erlend-
um mörkuðum hefur
lækkað ört á und-
anförnum misserum
og ólíklegt er að olíu-
verð komist aftur í
þær hæðir sem það
náði 2011. Nýir orku-
kostir eru ekki aðeins
innan seilingar, held-
ur er nýtingin á olíu-
nni að batna mjög.
Nýir bílar og flug-
vélar eyða t.d. mun
minna eldsneyti en
fyrir fáum árum.
Jafnframt er ör
framþróun í tækninni
við að vinna olíu úr
jörðu. Þannig hefur
ný bortækni orðið til
þess að gamlar olíu-
lindir hafa öðlast nýtt
líf og ný, ódýr tækni í vinnslu á olíu-
sandi hefur litið dagsins ljós. Þá eru
enn miklar olíulindir ónýttar eins og
til dæmis í Argentínu sem hreinlega
flýtur á olíu. Einnig virðist hafa hægt
á efnahagsþróun í Kína. Eftirspurnin
virðist því hafa náð hámarki um sinn.
Bílabylting
Eitt það allra mest spennandi við
orkuskiptin varðar farartæki. En
hvernig munu bílar líta út á þriðja
áratug þessarar aldar? Þeir verða
væntanlega svipaðir og nú en vél-
arnar verða bæði litlar og léttar og
þurfa lítið viðhald. Kjarnorkuknúnu
vélarnar munu framleiða rafmagn
sem rafmótorar nota til að knýja bíl-
ana áfram eins og í rafmagnsbílum í
dag. Aðeins þarf að bæta við elds-
neyti einu sinni á ári og yfirfara vél-
ina um leið. Ef við horfum lengra
fram í tímann verða bílar vænt-
anlega afhentir frá verksmiðjunni
með orkuhleðslu sem endist líftíma
bifreiðarinnar!
Verum á varðbergi!
Það eru spennandi tímar fram-
undan í orkumálum jarðarbúa og
engin ástæða til að hafa áhyggjur af
orkuskorti. Ný, umhverfisvæn orku-
tækni mun gera kleift að útvega
næga og ódýra orku fyrir alla. Í
framhaldinu getur mannkynið
hreinsað upp þá mengun sem safnast
hefur í kringum okkur, farið að um-
gangast jörðina og lífríkið af virðingu
og vonandi dregið úr gróðurhúsa-
áhrifum.
Mikilvægt er að við Íslendingar
höldum vöku okkar. Bæði þurfum við
að nýta okkur kosti nýrrar tækni á
næstu árum og eins að tryggja arð-
semi af virkjunum okkar í gegnum
langtímasamninga meðan þær eru
enn samkeppnishæfar.
Endalok olíualdar í sjónmáli
Eftir Kjartan
Garðarsson
» Það eru
spennandi
tímar framund-
an í orkumálum
jarðarbúa. Ný,
umhverfisvæn
orkutækni mun
gera kleift að út-
vega næga og
ódýra orku fyrir
alla.
Kjartan
Garðarsson
Höfundur er vélaverkfræðingur.
Móttaka aðsendra greina
Morgunblaðið er vettvangur lifandi umræðu í landinu og birtir aðsendar grein-
ar alla útgáfudaga.
Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu greinar eru vinsamlega beðnir að nota
innsendikerfi blaðsins. Kerfið er auðvelt í notkun og tryggir öryggi í sam-
skiptum milli starfsfólks Morgunblaðsins og höfunda. Morgunblaðið birtir
ekki greinar sem einnig eru sendar á aðra miðla.
Kerfið er aðgengilegt undir Morgunblaðslógóinu efst í hægra horni forsíðu
mbl.is. Þegar smellt er á lógóið birtist felligluggi þar sem liðurinn „Senda inn
grein“ er valinn.