Morgunblaðið - 30.03.2016, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 30. MARS 2016
Kæli og frystiklefar
Funahöfða 7, 110 Reykjavík, s. 577 6666
í öllum
stærðum
Benedikt Bóas
benedikt@mbl.is
FÍB vonast til að geta kynnt nýtt
smáforrit eða app á næstu dögum.
Forritið, sem hefur vinnuheitið
holuappið, er hannað af ungum
frumkvöðli og á að geta staðsett
holur í vegakerfi
landsins mjög ná-
kvæmlega. For-
ritið er nánast
tilbúið og er gert
fyrir snjallsíma.
Hægt verður að
ná í það frá bæði
Google Play
store og Apple
appstore. „Nú er
í gangi þessi fer-
ill að koma forrit-
inu inn í þessar búðir og það tekur
einhverja daga en við vonumst til að
geta kynnt það á næstu dögum,“
segir Runólfur Ólafsson, fram-
kvæmdastjóri FÍB.
Upplýsingaveita
sem nýtist
Mikið hefur verið rætt og ritað
um holur í gatnakerfi höfuðborg-
arinnar en víða er pottur brotinn í
þeim efnum um allt land.
„Tilgangurinn með forritinu er
sem fyrr að auka upplýsingar og ör-
yggi vegfaranda. Þarna vonumst við
til að sveitarfélög og Vegagerðin,
sem eru veghaldarar, taki jákvætt í
þetta framtak. Þarna er upplýsinga-
veita sem mun nýtast þeim til að
grípa inn í. Auðvitað erum við líka
að tryggja réttarstöðu neytenda því
það hafa alltof margir lent í skakka-
föllum og tjóni út af holunum,“ seg-
ir Runólfur.
Milljarða þörf
Komið hefur fram að uppsöfnuð
þörf hjá borginni í viðhaldi er komin
í 40 kílómetra en árlega bætast við
15 kílómetrar. Ef hreinsa ætti upp
allar holur og rásir í vegum myndi
það kosta Reykjavíkurborg og
Vegagerðina um þrjá milljarða.
Um 30 tjónstilkynningar hafa
borist Sjóvá það sem af er ári vegna
holuskemmda. Eftir að vinnuflokkar
fóru af stað skömmu fyrir páska að
fylla í holur hefur síminn ekki
hringt jafnmikið.
„Eftir ákall borgara, fjölmiðla og
annarra var settur svolítill kraftur í
að gera við. Það voru margar tjón-
stilkynningar en það hefur dregið
úr þeim sem betur fer,“ segir Run-
ólfur.
Smáforrit til að merkja
holur í gatnakerfinu
 Holuappið eykur upplýsingar og öryggi vegfarenda
Morgunblaðið/Eggert
Holufylling Margir eru orðnir langþreyttir á bráðaviðgerðum á malbiki
höfuðborgarbúa. Nýtt app mun geta staðsett holurnar af nákvæmni.
Runólfur
Ólafsson
Vilhjálmur A. Kjartansson
vilhjalmur@mbl.is
NAVIS hefur ásamt Naust Marine,
Íslenska Sjávarklasanum/Green
Marine Technology og NýOrku sótt
um frumherjastyrk til Rannis til að
hanna fyrsta hybrid-, eða tvinn-línu-
veiðibátinn á Íslandi.
„Hugmyndin er að hanna frá
grunni 15 metra
línubát sem getur
gengið bæði fyrir
rafgeymum og
rafmótor eða
dieselvél og síðar
jafnvel fyrir raf-
magni og met-
anóli en þá væri
hægt að gera bát-
inn alfarið út með
íslenskri orku,“
segir Hjörtur
Emilsson, framkvæmdastjóri NAV-
IS.
Tvinn-bílar hafa notið töluverðra
vinsælda hér á landi og reynst góður
kostur fyrir þá sem vilja draga úr los-
un gróðurhúsalofttegunda og um leið
spara peninga við bensíndæluna en
er raunhæft að nýta sömu tækni í
skip?
„Tæknin á þessu sviði er í stöðugri
þróun og hefur tekið nokkurt stökk á
undanförnum árum svo við teljum að
þetta sé orðið raunhæfur kostur.“
Tilraunir með minni báta
Hjörtur tekur það sérstaklega
fram að ekki sé verið að setja nýja vél
í gamlan bát.
„Í stað þess að setja þennan búnað
í eldri bát viljum við hanna nýjan bát
frá grunni þannig að hægt sé að nýta
til fulls þá möguleika sem þessi tækni
býður upp á. Menn eru að gera til-
raunir víða á minni bátum en við höf-
um ekki séð neitt gert með þá stærð
sem við stefnum á. Úttekt okkar og
síðan hönnun verður vonandi til að
gera okkur kleift að sjá hvað hentar
best til að finna út hagkvæmasta
rekstrarmynstur bátanna,“ segir
Hjörtur en hugmyndin að þessari
umsókn kviknaði í framhaldi af meist-
araverkefni sem Alexander Anders-
son, skipaverkfræðingur hjá NAVIS,
vann ásamt samnemanda sínum við
Chalmers-háskólann í Gautaborg.
Það verkefni fólst í að kanna hag-
kvæmni þess að setja tvinnkerfi í
línuskipið Jóhönnu Gísladóttur GK
sem er liðlega 56 metra langt.
Spurður um það hvenær almenn-
ingur megi búast við því að sjá tvinn-
báta í höfnum landsins segir Hjörtur
að hönnun og smíði geti tekið 2 til 3
ár.
Tæplega þriðjungs sparnaður
Ávinningurinn af tvinn-bát getur
verið gífurlegur en eldsneytiskostn-
aður skipa getur verið töluverður.
„Það bendir allt til þess að með
þessari tvinn-tækni megi spara allt
að 30% af eldsneytiskostnaði miðað
við dieselolíu og þannig minnka kol-
efnisfótspor tilsvarandi og sé farið út
í brennslu á metanóli verður hægt að
minnka kolefnisfótsporið enn meira“
segir Hjörtur. Hann segir að til
þessa hafi ekki hafi verið mikið hug-
að að orkunýtingu minni báta og
smábáta. Bátar af þessari stærð séu
margir gríðarlega afkastamiklir,
með stórar vélar og jafnvel með ís-
vélar um borð sem knúnar eru af
dieselvélum. „Við teljum tímabært
að staldra aðeins við og velta fyrir
sér hvað nauðsynlegt sé að hafa um
borð til að gera út á sem hagkvæm-
astan hátt.“ Hjörtur bendir á að með
þessari tvinn-tækni sé hægt að
slökkva á dieselmótornum þegar
komið er á miðin og nota hljóðlausan
og mengunarlausan rafmótor á með-
an veiðar fara fram. Það fer svo eftir
aðstæðum hverju sinni hvort menn
nota rafmagn eða diesel til að komast
aftur í land.
Áhuginn mikill
Verkefnið er enn á teikniborðinu
og spurður að því hvort hugsanlegir
kaupendur bíði í röð eftir orkuspar-
andi bát segir Hjörtur áhugann
vissulega vera fyrir hendi þó enn séu
ekki komnir kaupendur.
„Við erum með þetta verkefni í
höndunum núna og byrjum á úttekt
og hönnun fyrst. Ég hef hins vegar
orðið var við talsverðan áhuga, bæði
meðal sjómanna og útvegsmanna, á
þessum hugmyndum.“
Tvinn-línubátur á teikniborðinu
 NAVIS auk NýOrku, Naust Marine og Sjávarklasanum vilja hanna fyrsta íslenska tvinn-línubátinn
 Eldsneytissparnaður gætið orðið allt að 30 prósent  Útvegsmenn og sjómenn eru áhugasamir
Skipahönnun Málin rædd á skrifstofu NAVIS í Íslenska Sjávarklasanum. Frá vinstri Frímann A. Sturluson, Hermann Haraldsson og Karl Lúðvíksson.
Hjörtur
Emilsson
Vopnaðir lög-
reglumenn munu
áfram sinna
gæslu á Keflavík-
urflugvelli, að
sögn Ólafs Helga
Kjartanssonar,
lögreglustjóra á
Suðurnesjum.
Þeir munu ekki
bera MP5 hríð-
skotabyssur dags
daglega nema eitthvað komi upp á.
„Það verður áfram stíft eftirlit á
flugvellinum. Við munum byggja
það á okkar eigin lögreglumönnum
og hafa jafnframt aðgang að
sprenguleitarhundi sérsveitar rík-
islögreglustjóra,“ sagði Ólafur
Helgi. Þetta var ákveðið í gær á
fundi fulltrúa embættis lög-
reglustjórans á Suðurnesjum, ríkis-
lögreglustjóra og innanríkisráðu-
neytisins um þörfina fyrir áfram-
haldandi vopnaða gæslu á Kefla-
víkurflugvelli.
Ólafur Helgi sagði að embætti
ríkislögreglustjóra myndi gera nýtt
áhættumat fyrir Keflavík-
urflugvöll. Gæslan á flugvellinum
mun vera með þessum hætti þar til
áhættumatið liggur fyrir. Þá verð-
ur tekin ákvörðun um framhaldið.
gudni@mbl.is
Vopnuð lögregla og sprengjuleitarhundur
áfram við gæslu á Keflavíkurflugvelli
Ólafur Helgi
Kjartansson